Crimea trước ngày trưng cầu dân ý: Sách lược nào cho Ukraine?

Thượng sách cho Ukraine là dĩ hòa vi quý với Nga và EU để được hưởng lợi dài lâu, nhưng những người cầm quyền đã làm mất đi thượng sách này.

Ba kế sách của Ukraine

Nhìn lại toàn bộ vấn đề Ukraine, nhiều năm qua, quốc gia này nằm giữa sự tranh giành ảnh hưởng của châu Âu và Nga. Song song với những phiền phức, hai thế lực này cũng mang lại cho Ukraine rất nhiều quyền lợi, đặc biệt về lợi ích kinh tế từ những khoản đầu tư, hợp tác, hỗ trợ…

Nếu có một cẩm nang trong túi vải, với ba kế sách cho các nhà lãnh đạo Ukraine, thì thượng sách trong số đó, người đứng đầu chính phủ quốc gia Đông Âu này sẽ cần đến một sự khéo léo trong ngoại giao, biến sự tranh giành giữa hai thế lực khổng lồ này trở thành nguồn lợi cho quốc gia.

Bản thân quốc gia này có mâu thuẫn sâu sắc về việc “thân Nga bài phương Tây” và “thân phương Tây bài Nga” trong bản thân ý thức hệ của phương Tây. Để làm tốt việc dĩ hòa vi quý giữa hai thế lực này, thì người lãnh đạo cần phải thống nhất ý thức hệ, thực hiện hòa hảo dân tộc, đoàn kết dân tộc.

Người dân Crimea tuần hành ủng hộ sáp nhập vào Nga

Từ sự thống nhất trong ý thức hệ tạo thành sự đoàn kết nội tại, khi đó trên bàn ngoại giao và cả những cuộc thỏa thuận ngầm, lãnh đạo Ukraine hoàn toàn có thể gần EU thì bài Nga, gần Nga thì bài EU. Lấy quà của thế lực này để đầu tư xây dựng sức mạnh đất nước. Đấy là thượng sách của những nước nhỏ có địa chính trị quan trọng để đối phó với những nước lớn, chứ không của riêng Ukraine.

Tuy nhiên, thượng sách đã mất, khi những nhà lãnh đạo Ukraine không đảm bảo được yếu tố đoàn kết dân tộc. Chỉ một mắt xích trong sợi xích lỏng lẻo đã có thể khiến Ukraine trở tay không kịp. Kết quả, Tổng thống Viktor Yanukovych phải bỏ ghế tháo chạy, chính quyền về tay những người thân châu Âu.

Thế cục không còn trong tầm kiểm soát của chính quyền Ukraine, dù chính phủ tạm quyền được sự hỗ trợ của phương Tây cũng không thể ngăn chặn tương lai bán đảo Crimea rơi vào tay Nga.

Túi gấm chỉ còn trung sách và hạ sách. Trung sách lúc này, nếu còn tham Crimea, Ukraine đành phải động binh và trông chờ vào sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Đồng thời, Ukraine cũng hi vọng nhận được sự hỗ trợ quân sự từ phía NATO, dù rất mong manh.

Hạ sách lúc này, Ukraine đành ngậm ngùi nhìn Crimea về với nước Nga, còn miền bắc nước này vẫn trở thành một chính phủ thân phương Tây. Hạ sách có thể giữ được quyền lợi cho chính phủ lâm thời, nhưng quốc gia thì bị chia cắt.

Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseniy Yatsenyuk (trái) tỏ ra rất hài lòng sau cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Barack Obama diễn ra ngày 12/3 tại Nhà Trắng. Ảnh: Reuters

Chỉ còn hạ sách

Xét về trung sách, Ukraine bây giờ đã không còn khả năng chiến đấu. quyền Bộ trưởng quốc phòng Ukraine, ông Ihor Tenyukh đã có bản báo cáo gửi Tổng thống tạm quyền quốc gia này. Trong đó, ngài Bộ trưởng phải đau đớn thú nhận, quân đội Ukraine gần như không còn sức chiến đấu.

Một thực tế mà ông Tenyukh chỉ ra rằng, chỉ 6.000 trên 41.000 binh sĩ hiện phục vụ trong lực lượng toàn quân “sẵn sàng nhận nhiệm vụ chiến đấu” trong tình huống khẩn cấp.

Cũng trong báo cáo này, dưới 20% các đội xe bọc thép đạt tiêu chuẩn theo yêu cầu được đề ra trong quá trình huấn luyện. Trong khi đó, hơn 70% xe tăng và các mẫu xe chiến đấu bọc thép khác đều “quá lỗi thời”. Chưa kể, xe tăng T-64 do Liên Xô sản xuất đã đưa vào phục vụ trong hơn 30 năm qua.

“Trong tổng số 507 máy bay chiến đấu và 121 trực thăng tấn công, chỉ 15% số đó đạt tiêu chuẩn vận hành. Do điều kiện đào tạo khó khăn, vì thế chỉ có 10% các đội bay có thể thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu”, trích dẫn bản báo cáo.

Tính cho tới 1/3, chỉ có 4 tàu chiến thuộc Hải quân Ukraine được đưa ra: tàu Hetman Sahaydachniy, tàu chống tàu ngầm Ternopil, tàu chỉ huy Slavutych và tàu đổ bộ cỡ lớn Kostiantyn Olshansky. Song, “các con tàu này không có khả năng tiến hành các nhiệm vụ đủ để đe dọa Hạm đội Biển Đen của Nga”.

Binh lính Ukraine đóng quân ở Crimea, bên ngoài là sự bao vây của các tay súng bí ẩn được cho là thân Nga

Như vậy có thể thấy, động binh để giữ Crimea lúc này chỉ là lấy trứng chọi đá. Và tạo thêm cho Nga một lý do đích đáng rằng quân đội thiện chiến của họ cần phải quyết liệt hơn trong việc bảo vệ công dân Nga và cộng đồng nói tiếng Nga. Hành động mạo hiểm này sẽ chỉ đem lại nhiều máy bay, xe tăng, tên lửa, binh sĩ của Nga hiện diện trên lãnh thổ Crimea.

Còn trông chờ vào NATO? Chính phủ lâm thời của Ukraine đã đề nghị Mỹ hỗ trợ quân sự, bao gồm vũ khí, đạn dược và hỗ trợ tình báo trong cuộc gặp gỡ của Thủ tướng tạm quyền Ukraine và Tổng thống Obama. Tuy nhiên, nước Mỹ chỉ quyết định gửi thực phẩm quân sự cho Kiev do lo ngại một động thái mạnh hơn có thể “châm ngòi” cho căng thẳng bùng nổ.

Người đứng đầu NATO đang có những bước đi thận trọng, không có lý do gì để khiến những quốc gia phía sau lại mạo muội hành động.

Có thể thấy, Ukraine cũng không còn dùng được trung kế, đồng nghĩa với việc lãnh thổ không thể được toàn vẹn. Khả dĩ nhất cho Ukraine lúc này là buông xuôi Crimea, để vùng tự trị này tự định đoạt tương lai của họ, còn Kiev sẽ được những người thân phương Tây làm chủ.

Để đến kết quả này là cả một chuỗi dài những sai lầm trong sách lược ngoại giao, đường lối định hướng đất nước. Mà trên hết là sự bỏquên lợi ích quốc gia và chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân của những người đứng đầu đất nước.

Theo Báo Đất Việt