Công thức bí mật của TikTok

Trí tuệ nhân tạo và kho dữ liệu khổng lồ giúp thuật toán TikTok gợi ý nội dung hiệu quả, từ đó giữ người dùng ở lại lâu hơn trên nền tảng.

Khi ByteDance mua lại Musical .ly và sáp nhập chương trình hát karaoke này vào TikTok năm 2018, nó đơn giản chỉ là một ứng dụng video ngắn giữa hàng nghìn ứng dụng dành cho giới trẻ.

Tuy nhiên, sau hai năm, TikTok nằm trong số những ứng dụng được tải về nhiều nhất thế giới . Nó phổ biến đến mức trở thành đích ngắm mới trong cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc – vốn trước đó chỉ tập trung vào chip và 5G.

TikTok đang trong quá trình đàm phán với các công ty Mỹ. Ảnh: Reuters.

Theo SCMP , việc thâu tóm Musical .ly đưa ByteDace đặt chân tới thị trường Mỹ. Còn nguyên nhân đầu tiên thúc đẩy sự bùng nổ của TikTok nằm ở thuật toán For You với khả năng hiển thị nội dung cá nhân hóa thông minh dựa trên AI.

Thuật toán TikTok hoạt động cụ thể thế nào vẫn còn là điều bí ẩn. Tuy nhiên, hồi tháng 6, TikTok tiết lộ công cụ gợi ý nội dung của họ được phát triển dựa trên ba yếu tố: sự tương tác của người dùng trên ứng dụng (như họ like một đoạn phim hay theo dõi một tài khoản nào đó), các yếu tố trong video mà người dùng xem (như âm thanh, hashtag) và bối cảnh liên quan tới người dùng (như họ có xu hướng chọn ngôn ngữ gì, ở nước nào, loại thiết bị đang sử dụng).

“Trên những ứng dụng khác, nhiều người có thể xem một số video nổi bật giống nhau, nhưng dữ liệu do For You đề xuất với mỗi người là duy nhất và phù hợp với riêng cá nhân đó”, TikTok giải thích trên blog.

Nhờ cơ chế hiển thị video cá nhân hóa, người dùng TikTok trên thiết bị Android dành tới hơn 68 tỷ giờ cho nền tảng này năm 2019, gấp ba lần so với một năm trước đó, theo thống kê của hãng nghiên cứu thị trường App Annie. Nó cũng thu hút gần 90 triệu người dùng hàng tháng tại Mỹ tính đến tháng 6, tăng gần tám lần so với tháng 1/2018, theo số liệu nêu trong đơn kiện chính phủ Mỹ của TikTok.

Giới phân tích nhận định, thuật toán của TikTok về cơ bản cũng tương tự thuật toán được tìm thấy trên các ứng dụng của nhiều công ty công nghệ khác. Giáo sư Wong Kam-fai, chuyên gia tại Hiệp hội AI Trung Quốc, cho hay sự khác biệt trong giải pháp của mỗi công ty nằm ở engine trí tuệ nhân tạo . Tuy nhiên, AI của TikTok có thể ưu việt, nhưng không thực sự “độc nhất vô nhị”.

Phó giáo sư Julian McAuley tại Đại học San Diego, cũng cho biết, hệ thống đề xuất nội dung đã xuất hiện từ gần hai thập kỷ qua trên các trang thương mại điện tử như Amazon, hay công nghệ gợi ý phim tiếp theo có mặt trên Netflix từ cách đây cả chục năm.

Do đó, bí kíp thứ hai làm nên thành công của TikTok chính là thông tin cá nhân về người dùng.

“Thuật toán sẽ chẳng là gì nếu không có dữ liệu”, Jim DuBois, cựu Giám đốc thông tin của Microsoft, nhận định.

“Công nghệ vận hành hiệu quả khi thuật toán và dữ liệu người dùng đều ổn. Một phần lý do các ứng dụng của ByteDance có lợi thế cạnh tranh so với đối thủ nằm ở dữ liệu người dùng của họ”, Hao Peiqiang, blogger về phần mềm, chia sẻ quan điểm.

“Các quy định về quyền riêng tư ở Trung Quốc quá lỏng lẻo và nhận thức về bảo vệ sự riêng tư cũng tương đối thấp”, Hao nói, ngầm nhắc tới “mỏ vàng” về dữ liệu cá nhân mà ByteDance đã thu thập thông qua ứng dụng. TikTok nhiều lần khẳng định họ lưu trữ dữ liệu về người dùng Mỹ trên các máy chủ đặt bên ngoài Trung Quốc và không cung cấp cho chính quyền Bắc Kinh.

Với lý do lo ngại về dữ liệu cá nhân và an ninh quốc gia, Mỹ ra lệnh cấm TikTok hoạt động tại nước này, trừ khi được một công ty Mỹ mua lại. Hàng loạt tên tuổi lớn đã bày tỏ mối quan tâm tới thương vụ như Microsoft, Twitter, Walmart…

Tuy nhiên, theo chính sách kiểm soát xuất khẩu mới của Trung Quốc, các công nghệ liên quan đến “đề xuất nội dung cá nhân hóa dựa trên phân tích dữ liệu” và “giao diện tương tác trí tuệ nhân tạo ” phải được chính phủ Trung Quốc thông qua trước khi thực hiện giao dịch trao đổi, mua bán. Do đó, ByteDance có thể phải bán TikTok mà không kèm thuật toán cho Mỹ.

Giới chuyên gia nhận định, thuật toán đề xuất nội dung và AI engine là thứ giúp TikTok giữ chân người dùng, tạo nên sự tăng trưởng đột phá. Nếu TikTok được bán mà không kèm thuật toán, nó có thể không còn hấp dẫn nữa và các công ty Mỹ sẽ không dám mạo hiểm mua lại.

Bên cạnh đó, trong kỷ nguyên smartphone, công nghệ gợi ý nội dung cũng bị chỉ trích vì tạo ra “bong bóng lọc thông tin”, tức người dùng gần như chỉ tiếp cận các nội dung dựa trên thói quen cũ, khiến góc nhìn về thế giới của họ có thể bị ảnh hưởng.

Diễn biến mới đầy bất ngờ trong thương vụ TikTok 'bán mình' ở Mỹ

Với thay đổi chính sách từ chính phủ Trung Quốc, không dễ để TikTok bán mảng vận hành ở Mỹ.

Thương vụ bán mảng vận hành tại Mỹ của TikTok đang vấp phải những chướng ngại mới trong bối cảnh thời hạn mà Mỹ đưa ra gần kề. Điều này đồng nghĩa với việc nó có thể sẽ bịc cấm trên phạm vi toàn nước Mỹ.

Ông Zhang Yiming, CEO và người sáng lập ByteDance. Ảnh: Yahoo

CNBC trước đó cho biết thông tin "chốt" cho thương vụ nói trên có thể sẽ được công bố sớm nhất vào ngày 1/9. Dù vậy, điều này đã không xảy ra. Hồi tuần trước, chính phủ Trung Quốc chính thức đưa ra những hạn chế mới liên quan đến xuất khẩu mảng công nghệ, trong đó yêu cầu TikTok phải nhận được sự phê duyệt của chính phủ Trung Quốc trước khi bán thuật toán của TikTok. Thuật toán gợi ý nội dung chính là phần xương sống và giá trị cốt lõi của TikTok.

Ảnh: Bloomberg

Tính đến thời điểm đầu tuần này, Oracle và liên doanh Microsoft - Walmart đang là những cái tên dẫn đầu trên bàn đàm phán. Dù vậy, WSJ bình luận rằng hạn chế mới mà Trung Quốc đưa ra khiến việc đàm phán chưa thể đi đến hồi kết. Thương vụ mua lại thuật toán của TikTok có thể dao động trong khoảng từ 20 tỉ USD đến 30 tỉ USD. Tuy nhiên, mức giá này chắc chắn sẽ thấp đi rất nhiều nếu như công nghệ thuật toán gợi ý nội dung của TikTok không thể bán.

Ảnh: Bloomberg

Bloomberg cho biết ông Zhang Yiming, CEO ByteDance, đang cân nhắc những phương án mới cho tương lai của TikTok ở Mỹ. Trong khi đó, một nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết nếu cần xin cấp phép từ chính phủ Mỹ và Trung Quốc, thương vụ TikTok có thể phải tới tháng 11 mới có thể thực hiện xong.

Ở thời điểm hiện tại, ByteDance và các công ty đàm phán mua lại đang cân nhắc bốn khả năng:

- Khả năng đầu tiên là bán TikTok không kèm theo thuật toán. Điều này sẽ khiến thương vụ được thực hiện nhanh hơn song yêu cầu chủ nhân mới của TikTok phải bổ sung một thuật toán nội dung của riêng mình sau đó.

Ảnh: Bloomberg

- Khả năng thứ hai là đàm phán để Mỹ gia hạn thời gian chuyển đổi lên tới 1 năm. Tuy nhiên, cũng không có gì chắc chắn rằng chính phru Trung Quốc sẽ cho phép bán thuật toán của TikTok ngay cả trong khoảng thời gian này.

- Khả năng thứ ba là xin phép chính phủ Trung Quốc cho bán thuật toán tới công ty Mỹ được lựa chọn.

- Khả năng thứ tư là người mua sẽ xin cấp phép và nhượng quyền sử dụng thuật toán TikTok từ ByteDance. Dù vậy, chưa rõ chính phủ Mỹ có chấp nhận việc duy trì mối quan hệ giữa TikTok và ByteDance hay không.

Ban đầu, sắc lệnh hành pháp của ông Donald Trump cấm các công ty Mỹ được thực hiện các giao dịch với ByteDance ở thời điểm ngày 20/9. Tuy nhiên, thời hạn này sau đó được kéo dài tới ngày 12/11.