Cộng hoà Séc nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc năng lượng vào Nga
Cộng hoà Séc đang thực hiện bước ngoặt chiến lược khi quyết định chấm dứt nhập khẩu dầu từ Nga vào năm 2025, đánh dấu một nỗ lực mạnh mẽ trong việc đảm bảo an ninh năng lượng và độc lập với nguồn cung của Moskva.
Toàn cảnh nhà máy lọc dầu Rosneft ở thị trấn Gubkinsky, Tây Siberia, LB Nga. Ảnh: AFP/TTXVN
Trang tin năng lượng Oilprice.com dẫn thông tin từ Phó Chủ tịch công ty đường ống MERO (Séc) cho biết CH Séc sẽ loại bỏ dần và chấm dứt nhập khẩu dầu Nga vào tháng 7/2025. Giám đốc điều hành MERO Zdenek Dundr nói với hãng tin Reuters rằng CH Séc dự kiến sẽ bắt đầu tăng lượng dầu thô xuất khẩu từ phương Tây vào quý 2 năm sau và dừng hoàn toàn việc giao dầu từ Nga kể từ tháng 7.
Đây là một kế hoạch được chuẩn bị kỹ lưỡng, dựa vào việc nâng cấp đường ống Trans Alpine (TAL) với khoản đầu tư 60 triệu USD.
Việc nâng cấp này sẽ mang lại những lợi ích quan trọng: Thứ nhất, tăng gấp đôi công suất lên 8 triệu tấn mỗi năm. Thứ hai, tạo điều kiện nhập khẩu dầu từ các nguồn thay thế như Mỹ Latinh, Saudi Arabia và Biển Bắc.
Trước đây, CH Séc phụ thuộc rất lớn vào nguồn năng lượng Nga. Năm 2022, quốc gia này nhận 50% dầu thô và 90% khí đốt từ Nga. Thủ tướng Séc Petr Fiala thẳng thắn nhận định đây là một trong những “rủi ro an ninh lớn nhất” của nước này, đồng thời nói thêm rằng cần phải có một cuộc “đại tu” hoàn toàn.
Video đang HOT
Động thái của CH Séc không chỉ là quyết định riêng của một quốc gia, mà còn là phần của nỗ lực chung của Liên minh châu Âu (EU) nhằm giảm sự phụ thuộc năng lượng vào Nga sau cuộc xung đột ở Ukraine.
Cách tiếp cận của Praha cũng thể hiện sự cân bằng giữa nhu cầu địa chính trị và các giải pháp thị trường. Mục tiêu cuối cùng là đảm bảo an ninh năng lượng và đa dạng hóa nguồn cung.
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi không phải không có khó khăn. Khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò then chốt trong việc mở rộng cơ sở hạ tầng, đặc biệt khi chính phủ đã ngừng tài trợ cho các dự án.
Một điểm đáng chú ý là đường ống Druzhba – di sản thời nhập khẩu từ Nga – vẫn được giữ lại như một nguồn dự phòng. Thậm chí, nó có thể được sử dụng để vận chuyển dầu từ các nguồn mới như Ukraine hoặc Kazakhstan.
Một điểm đáng chú ý là vẫn còn một nhà máy lọc dầu của Orlen SA (Ba Lan) vẫn tiếp tục xử lý dầu Nga do được miễn trừ khỏi các lệnh trừng phạt của EU.
Ngành công nghiệp Séc hưởng lợi từ lỗ hổng trừng phạt dầu mỏ của Nga
Mặc dù CH Séc cam kết giảm bớt phụ thuộc dầu mỏ Nga, nhưng một thông tin gần đây chỉ ra rằng ngành lọc dầu của nước này vẫn đang kiếm được lợi nhuận khổng lồ từ việc nhập khẩu dầu giá rẻ từ Moskva.
Nhà máy lọc dầu ở Tây Siberia, Nga. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 23/10, CH Séc đang đối mặt với một tình huống khá phức tạp. Mặc dù đã có những cam kết nhằm giảm phụ thuộc dầu mỏ Nga, nhưng một thông tin gần đây đã chỉ ra rằng ngành công nghiệp lọc dầu của nước này lại đang kiếm được hàng tỷ euro từ việc nhập khẩu dầu giá rẻ từ Moskva.
Cụ thể, công ty Orlen Unipetrol đã kiếm được lợi nhuận thặng dư khoảng 1,2 tỷ euro trong bối cảnh này, mặc dù có những lựa chọn thay thế khả thi từ các nguồn khác.
Theo báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ và Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch, Séc đã chi hơn 7 tỷ euro cho dầu khí của Nga, gấp hơn năm lần so với 1,29 tỷ euro mà nước này đã cung cấp viện trợ cho Ukraine. Điều này cho thấy sự mâu thuẫn giữa cam kết chính trị của Séc đối với Ukraine và thực tế kinh tế của ngành công nghiệp trong nước.
Trong năm 2023, Séc đã tăng tỷ lệ phụ thuộc vào dầu mỏ của Nga lên tới 60%, mặc dù Praha đã tuyên bố sẽ nỗ lực để giảm bớt phụ thuộc. Nguyên nhân chính của tình trạng này là giá dầu của Nga thấp hơn khoảng 21% so với các loại dầu thay thế, chẳng hạn như dầu từ Azerbaijan. Điều này đã tạo điều kiện cho Orlen Unipetrol thu lợi từ chênh lệch giá, góp phần đáng kể vào doanh thu và lợi nhuận của công ty.
Liên minh châu Âu (EU) đã cấp cho Séc quyền miễn trừ khỏi lệnh cấm dầu của Nga sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra năm 2022. Mục tiêu của việc miễn trừ này là giúp các quốc gia không giáp biển ở Trung Âu, bao gồm cả Séc, có thời gian để tìm kiếm các nguồn cung cấp năng lượng thay thế. Tuy nhiên, việc này đã dẫn đến một thực tế trái ngược: Séc không những không giảm được phụ thuộc vào dầu mỏ của Nga mà còn gia tăng phụ thuộc.
Advertisements
X
Martin Vladimirov, Giám đốc năng lượng và khí hậu tại Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ, cho biết Séc hoàn toàn có khả năng tìm kiếm các nguồn cung cấp dầu thô từ các tuyến đường ống khác. Ông Vladimirov nhấn mạnh rằng nếu sử dụng các cơ sở hạ tầng hiện có, Séc có thể dễ dàng chuyển đổi sang các loại dầu không phải của Nga.
Mặc dù Bộ Công thương Séc khẳng định cam kết giảm thiểu phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Nga, nhưng nhiều ý kiến từ các chuyên gia cho rằng Chính phủ Séc không thể kiểm soát các quyết định của những công ty tư nhân như Orlen Unipetrol. Điều này đã dẫn đến sự chỉ trích từ phía các nhà lãnh đạo Ukraine, những người bày tỏ thất vọng về việc các quốc gia đồng minh và đối tác vẫn tiếp tục mua dầu của Nga.
Orlen Unipetrol cũng đã lên tiếng bảo vệ quyết định kinh doanh của mình, khẳng định rằng công ty "tuân thủ mọi luật pháp và quy định trong nước và quốc tế hiện hành". Công ty cho biết hiện tại khoảng 90% dầu được chế biến tại các nhà máy của họ đến từ các nguồn ngoài Nga.
Vũ Thanh/Báo Tin tức (Theo Politico)
Ukraine kiên quyết chấm dứt thỏa thuận vận chuyển khí đốt của Nga bất chấp sự thuyết phục từ Slovakia Ukraine khẳng định quyết định này nhằm mục tiêu trừng phạt Nga, ngăn chặn nguồn thu từ khí đốt tài trợ cho xung đột. Tuy nhiên, Slovakia, phụ thuộc lớn vào nguồn khí đốt của Nga, lo ngại về tác động tới an ninh năng lượng. Thủ tướng Slovakia Robert Fico (trái) và Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal trong một cuộc họp báo...