Công cụ vĩ đại của loài người: Hành trình từ vị thần khổng lồ đến tên lửa mạnh nhất hành tinh
Từ thuở hồng hoang đến thời đại của những tên lửa vũ trụ khổng lồ tiến vào không gian đều không thể thiếu lửa và sự cháy của nó.
Ảnh minh họa.
Khi quẹt một que diêm, ma sát giữa đầu que diêm và thân hộp biến phốt pho đỏ (ở hộp diêm) thành màu trắng, và chỉ cần 30 độ C để phốt pho trắng đốt cháy là bạn có thể cầm trên tay ngọn lửa nhỏ.
Lửa làm bùng lên phản ứng giữa nhôm và Amoni peclorat (NH4ClO4) biến nhiên liệu tên lửa rắn thành động lực của du hành vũ trụ (tên lửa đẩy của NASA đạt 2.760 độ C trong khi phóng). Khi lửa được sử dụng để chưng cất rượu (bốc hơi ở nhiệt độ 78 độ C), chúng ta cũng tìm ra cách chưng cất loại rượu thượng hạng bourbon Four Roses Single Barrel và Blanton’s Original khác tinh tế hơn.
Dù là khi chúng ta ngắm nhìn ngọn lửa trại nhảy nhót trong đêm hay chứng kiến dòng lửa khổng lồ thoát ra từ tên lửa đẩy khi nó đốt cháy 1,8 triệu lít nhiên liệu để đưa tàu con thoi rời khỏi bệ phóng thì phần lớn chúng ta đều mặc định: Sự tồn tại của lửa là điều hiển nhiên.
Nguồn: NASA
Hệ thống tên lửa đẩy Saturn V của Mỹ đến nay vẫn giữ “ngôi vương” là tên lửa đẩy mạnh nhất lịch sử. Ảnh ngày phóng đầu tiên của Saturn V tháng 9/1967.
Lửa hiển nhiên như chính cái cách nó (trực tiếp hay gián tiếp) gây ra những thảm họa cháy rừng khủng khiếp ở Mỹ, ở Brazil, ở Australia… hay gây ra vụ nổ giàn khoan Deepwater Horizon, biến thảm họa này trở thành sự cố môi trường lớn nhất lịch sử Mỹ.
Dẫu vậy, nếu quay ngược thời gian về hàng nghìn năm trước, chính lửa đã bảo vệ và giúp loài người chúng ta tồn tại, phát triển.
… là tựa bài viết trên tạp chí khoa học Mỹ Popular Mechanics, tại sao vậy?
Phần lớn các nền văn hóa cổ xưa đều kể những câu chuyện khác nhau về cách con người tìm ra lửa. Từ vị thần khổng lồ Prometheus lấy cắp ngọn lửa của thần Zeus và trao nó cho nhân loại trong thần thoại Hy Lạp đến truyền thuyết của tộc người Polynesia ở Châu Đại Dương về á thần Maui đã đi tìm nữ thần lửa Mahuika và học cách tạo ra lửa cho dân làng bằng cách chà xát các thanh gỗ khô vào nhau.
Trong buổi bình minh của nhân loại, lửa là công cụ quý giá nhất của chúng. Không dễ để biết chính xác thời điểm lửa được tạo ra trên Trái Đất, nhưng công dụng nguyên thủy nhất của lửa chính là làm chín thức ăn, sưởi ấm và xua đuổi thú dữ.
“Chỉ cần có lửa thôi, ít nhất con người có thể tự làm ấm và nấu chín thức ăn, và sau một thời gian, họ có thể học cách chế tạo công cụ và tự xây nhà. Không có lửa, loài người còn tệ hơn cả những con thú” – đó là lời tự nhủ của Prometheus trước khi lấy cắp ngọn lửa của thần Zeus trên đỉnh Olympus.
Không có lửa và sự cháy, nhân loại sẽ không có Trạm vũ trụ Quốc tế (ISS), du lịch hàng không hay những tòa nhà chọc trời, rượu bourbon thượng hạng và những miếng bò bít-tết tái thơm ngon. Trải qua hàng chục nghìn năm, lửa đã “tiến hóa”, mang đến cho con người vô số thành tựu công nghiệp và công nghệ vĩ đại nhất.
GS. TS. Richard Wrangham – nhà nguyên thủy học thuộc trường Đại học Harvard (Mỹ) cho biết: Hệ tiêu hóa ở con người đã tiến hóa để thích ứng với việc ăn chín uống sôi. Ruột người gồm có 56% là ruột non và 17% là đại tràng (ruột già), trong khi tỷ lệ ở loài tinh tinh thì ngược lại: 23% ruột non – 52% đại tràng. Ruột của tinh tinh có khả năng phá vỡ sợi thực vật và collagen trọng thịt so với người. Chúng ta cần chế biến, nghiền và làm mềm thức ăn để giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất thuận lợi nhất.
Khoảng năm 10000 trước Công nguyên, tổ tiên của chúng ta bắt đầu từ bỏ việc săn b.ắn và hái lượm để thích ứng với đời sống nông nghiệp và sử dụng lửa đa dạng hơn (nướng bánh, bảo vệ vùng đất khỏi những bầy thú săn mồi, nung gốm…).
Video đang HOT
Thời t.iền sử, lửa cung cấp nguồn ấm, bảo vệ trước thú dữ và giúp nấu chín thức ăn. Ảnh: Tranh về người t.iền sử Homo erectus kiểm soát lửa sớm nhất, tại Bảo tàng Quốc gia Mông Cổ ở Ulaanbaatar, Mongolia / Wikipedia
Khi gỗ đạt đến điểm chớp cháy (flashpoint), nhiệt sẽ loại bỏ các tạp chất như hơi nước, hợp chất lưu huỳnh và hợp chất nitơ, để lại than nguyên chất (than củi). Than củi đốt nóng hơn gỗ bình thường và lịch sử đã chứng minh, con người đã tạo ra nhiều công nghệ tốt hơn khi biết cách tạo ra lượng nhiệt cao hơn.
Người Hittite là một trong những tốc người cổ đại chế tạo sắt phong phú nhất thời đại đồ đồng (3300-1200 TCN). Bằng chứng cho thấy họ là một trong những đế chế cổ đại đầu tiên phát minh ra cách ngăn chặn công cụ và vũ khí bị rỉ sét bằng cách rèn thép từ sắt và than. Khi than kết hợp với quặng sắt, nó hoạt động như một chất khử, loại bỏ oxy ra khỏi kim loại. Nó cũng làm giảm điểm nóng chảy của sắt. Ngưỡng nhiệt thấp hơn này cho phép người Hittite chế tạo vũ khí sắt bền hơn trên quy mô lớn. Nó cũng giúp họ có được đòn bẩy thương mại trong thế kỷ 13 trước Công nguyên.
Không có hình ảnh nào ghi lại sự giao thoa giữa lửa và công nghiệp hiện đại tốt hơn lò hơi đốt dầu.
Sau khi Edwin Drake (1819-1880) khoan giếng dầu mỏ đầu tiên ở bang Pennsylvania (Mỹ) vào năm 1859, người ta bắt đầu tinh chế dầu đó qua lửa và chưng cất nó thành các sản phẩm mà ngày nay vẫn dùng như dầu hỏa, dầu diesel và xăng.
Photo: BETTMANN / GETTY IMAGES
Từ rất sớm, người Mỹ đã sử dụng những tài nguyên này chủ yếu để chiếu sáng các thành phố và nhà cửa, nhưng vào giữa thế kỷ 19, xăng đã trở thành nhiên liệu cho mục đích thú vị hơn: Giúp chúng ta đi xa và đi nhanh hơn bằng động cơ đốt trong đốt nóng hỗn hợp không khí và nhiên liệu, lượng nhiệt lớn giúp tạo ra áp suất tác dụng lên một piston, đẩy piston này di chuyển.
Nhờ động cơ đốt trong, chúng ta đã dần tạo nên cuộc cách mạng của hệ thống giao thông hiện đại, từ chiếc máy bay đầu tiên của anh em nhà Wright cho đến chiếc xe đua Challenger 2 đạt tốc độ kỷ lục 721 km/giờ năm 2018; hay tàu container qua kênh đào Panama sử dụng động cơ diesel 2.300 tấn.
Alan Rocke – Tiến sĩ, Giáo sư danh dự Khoa lịch sử khoa học và công nghệ tại Đại học Case Western Reserve (bang Ohio, Mỹ) – cho biết: Xăng có nhiều ưu điểm hơn rất nhiều so với điện hoặc khí gas, về năng lượng riêng, trọng lượng và thể tích.”
Năm 1900, chỉ 22% ô tô Mỹ được cung cấp năng lượng bằng khí đốt; nhưng nhờ các phương pháp sản xuất hàng loạt của Henry Ford, phát minh ra hệ thống đ.ánh lửa tự khởi động vào năm 1912 và nhu cầu mới về tốc độ của con người, mà động cơ đốt trong đã đạt được ưu thế trong thế giới ô tô. Lửa đã tiếp sức cho chúng ta hướng tới cuộc sống hiện đại.
Tuy nhiên, cái gì cũng có hai mặt của nó…
Sự phát triển hiện đại hóa từ lửa và sự cháy đã khiến con người không ít lần gặp nạn.
Đầu những năm 1900, người ta chứng kiến đầy rẫy những thảm họa liên quan đến đến lửa gây t.ử v.ong hàng loạt và thiệt hại rất lớn về của:
Vụ hỏa hoạn nhà hát Iroquois ở Chicago (Mỹ) vào năm 1903 đã g.iết c.hết hơn 600 người; vụ cháy rừng trên diện rộng “Big Blowup” ở 3 bang của Mỹ là Idaho, Washington, Montana khiến ít nhất 85 người t.hiệt m.ạng, biến 3 triệu mẫu Anh rừng thành tro tàn. Sau các thảm họa này, người ta phát minh ra hệ thống cửa và thang thoát hiểm; hay công nghệ ngăn chặn đám cháy lây lan.
Photo: KEITH LANCE / Popular Mechanics
Cho đến nay, những tiến bộ liên quan đến lửa và sự cháy vẫn không ngừng phát triển. Năng lượng hạt nhân, năng lượng Mặt Trời/gió đều từ sự cháy mà sinh ra. Nhìn về phía trước, con người sẽ thấy được những bước tiến hóa vượt bậc từ ngọn lửa nguyên thủy đến ngày hôm nay.
Theo thời gian, sự đốt cháy nguyên thủy đã truyền cảm hứng cho loài người phát triển rất nhiều thành tựu, phục vụ đời sống của chính chúng ta, đưa chúng ta đến những chân trời kiến thức mới. “Lửa mãi mãi là nguyên tố tồn tại bất diệt trong cuộc sống của con người”.
Nguồn: Popular Mechanics
Theo Trí Thức Trẻ
Những cuốn sách dự báo trước tương lai chính xác đến khó tin
Trí tưởng tượng của nhà văn là vô hạn nhưng đôi khi các chi tiết trong các tác phẩm từ nhiều năm trước thành sự thật khiến người ta không khỏi ngạc nhiên
Tiểu thuyết "The Eyes of Darkness" (tạm dịch là "Đôi mắt của bóng tối") của nhà văn Dean Koontz năm 1981 đã nhắc đến một loại virus c.hết người được sử dụng trong chiến tranh sinh học.
Mặc dù cuốn tiểu thuyết này chỉ là sản phẩm của trí tượng tượng nhưng nó vẫn khiến nhiều người không khỏi "lạnh sống lưng".
Jonathan Swift đã viết trong cuốn sách "Gulliver's Travels" (tạm dịch là "Gulliver du ký") năm 1735 rằng sao Hỏa có 2 vệ tinh và sự thật này đã được chứng minh 142 năm sau đó.
Cuốn sách kinh điển "20.000 Leagues Under the Sea" (tạm dịch là "Hai vạn dặm dưới đáy biển") của nhà văn Jules Verne đã đề cập việc sử dụng tàu ngầm dưới biển chạy bằng điện. 90 năm sau, vào những năm 1960, tàu điện ngầm dưới biển đã trở thành sự thực.
Thẻ tín dụng được dự đoán vào thời điểm 62 năm trước khi nó được phát minh năm 1950. Trong cuốn sách "Looking Backwards" (tạm dịch là "Nhìn lại phía sau") của Edward Bellamy năm 1888, tác giả đã viết về việc sử dụng loại thẻ này.
Năm 1865, Jules Verne đã viết trong cuốn sách "From the Earth to the Moon" (tạm dịch là "Từ Trái Đất tới Mặt Trăng") về phi thuyền chạy bằng năng lượng mặt trời được sử dụng để đi vào không gian. Năm 2010, tức là 145 năm sau, phi thuyến chạy bằng năng lượng mặt trời đầu tiên là IKAROS đã được sử dụng.
Việc dùng máy bay để viết chữ trên bầu trời lần đầu tiên được Jules Verne nghĩ tới trong cuốn tiểu thuyết "In The Year 2889" (tạm dịch là "Vào năm 2889") xuất bản năm 1889 của ông. Dù vậy, chỉ tới 25 năm sau, điều này đã trở thành sự thật tại một buổi triển lãm hàng không ở San Francisco.
Năm 1899, H.G.Wells đã viết trong cuốn sách "The Sleeper Wakes" (tạm dịch là "Thức dậy") về những cánh cửa tự động. Sau đó, những cánh cửa này đã thực sự ra đời vào năm 1960.
Năm 1903, trong cuốn sách "The Land Ironclads" (tạm dịch là "Tàu bọc thép trên cạn"), H.G.Wells đã viết về những chiếc xe tăng và sau 13 năm, phương tiện quân sự này đã được sử dụng trong Thế chiến I.
"The Achievements of Luther Trant" (tạm dịch là "Thành tựu của Luther Trant") là một cuốn sách xuất bản năm 1910 của Edwin Balmer và William MacHarg - một tác phẩm có nhắc đến máy phát hiện nói dối. 14 năm sau, năm 1924, chiếc máy nói dối đầu tiên đã được sử dụng.
Hugo Gernsback đã viết một cuốn sách năm 1911 có tên là "Ralph 124C 41 " và đề cập việc sử dụng năng lượng mặt trời. 67 năm sau, năm 1978, các thiết bị tính toán chạy bằng năng lượng mặt trời đầu tiên đã được phát minh.
Trong cuốn tiểu thuyết "The World Set Free" (tạm dịch là "Thế giới tự do") năm 1914, nhà văn H.G. Wells đã dự đoán về việc sử dụng bom nguyên tử. Năm 1945, tức là 31 năm sau, quả bom nguyên tử đầu tiên đã thả xuống Nhật Bản gây nên những hậu quả vô cùng thảm khốc.
Cuốn "The City and the Stars" (tạm dịch là "Thành phố và những vì sao") của Arthur C. Clarke được xuất bản năm 1956 đã nói về những trò chơi thực tế ảo. 10 năm sau, năm 1966, trò chơi thực tế ảo đầu tiên đã được phát hành.
Trong cuốn sách "From the Earth to the Moon" (tạm dịch là "Từ Trái Đất tới Mặt Trăng"), Jules Verne đã miêu tả chính xác đến khó tin về hành trình tới Mặt Trăng. Năm 1969, tức là khoảng 104 năm sau, sự kiện này đã diễn ra đúng như dự đoán của tác giả.
"The Age of Intelligent Machines" (tạm dịch là "Kỷ nguyên của máy móc thông minh") được Ray Kurzweil viết năm 1990 đã kể về việc máy tính có thể đ.ánh bại con người trong 1 ván cờ vua. 7 năm sau, máy tính IBM Deep Blue đã trở thành nhà vô địch cờ vua thế giới./.
Kiều Anh/VOV.VN
Theo vov.vn/Stars Insider
Giải mã bất ngờ về vị vua huyền thoại trên quân K bích Quân K bích trong bộ bài Tây là hình ảnh một vị vua. Có lẽ nhiều người không biết đây là vị vua nào. Theo các chuyên gia, đây chính là vị vua huyền thoại David của Israel. Ông nổi tiếng với cuộc so tài hấp dẫn với người khổng lồ Goliath. Trong bộ bài Tây, quân K bích tượng trưng cho vị...
