Con vật nhai mất nhiều củ sâm Ngọc Linh của nông dân Quảng Nam là loài gì?

PV20:33 08/03/2022

Nhiều người trồng sâm ở huyện Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam) đang lo lắng vì chuột và nhiều loại bệnh xuất hiện thường xuyên, gây hại trên cây sâm Ngọc Linh, nhưng biện pháp phòng trừ gặp nhiều khó khăn.

Thuê môi trường rừng tại xã Trà Nam (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) trồng sâm Ngọc Linh hơn 3 năm qua, anh Đ.V.N. (trú Tam Kỳ) đang lo lắng vì gần đây, chuột thường xuyên gây hại.

Lên thăm vườn sâm đợt vừa qua, anh N. xót xa đi từng luống gom những cây sâm 3 năm tuổi bị chuột cắn phá. Nhiều cây bị chuột cắn ngang phần thân, cành lá héo rũ. Một số cây bị chuột đào bới trốc gốc, nhai luôn cả củ.

Một cây sâm ở vườn anh N (xã Trà Nam, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) bị chuột cắn mất củ. Ảnh: H.QUANG

Đợt này có tổng cộng 40 cây sâm trị giá khoảng 60 triệu đồng bị chuột cắn phá. Anh cho biết, đến nay có tổng cộng 100 cây sâm trong vườn do chuột gây hư hại.

Để ngăn ngừa chuột gây hại, anh N. vây tấm nhựa xung quanh từng luống sâm, rào chắn lưới cẩn thận, đặt bẫy xung quanh… nhưng chưa phát huy hiệu quả.

Anh nói: “Chuột ở đây không dễ trị, chúng leo từ cây rừng xuống chứ không phải dưới đất chui lên. Loại vật này ở trên núi chuyên ăn loại cây có củ rễ nhỏ như sâm Ngọc Linh nên nó rất khôn, nghe tiếng người là núp bóng, lựa lúc ban đêm yên tĩnh mới mò ra cắn phá. Chúng tôi thuê thêm người canh giữ nhưng không ngăn nổi, mình không thể ăn trực luôn tại luống sâm”.

Một rủi ro khác, cũng là điều đáng lo của người trồng sâm là dịch bệnh. Rỉ sắt và lở cổ rễ là hai loại bệnh thường gặp trên cây sâm Ngọc Linh, nhưng việc chữa trị hiện rất khó khăn…

Bệnh hại xuất hiện trên cả cây sâm Ngọc Linh nhiều năm tuổi và trên cây giống đang gieo ươm trước khi trồng. Theo những người trồng sâm Ngọc Linh, ở cây nhiều năm tuổi trước khi chết, lá cây đang xanh dần ngả vàng rồi lụi dần. Còn trên những cây sâm trong giai đoạn gieo ươm, có tình trạng cây bị nhũn lá, nhũn thân rồi chết hàng loạt.

Theo anh Bùi Xuân Lệnh, một người trồng sâm ở thôn 2, xã Trà Linh (Nam Trà My), việc chữa trị bệnh trên cây sâm Ngọc Linh rất khó khăn và mỗi người làm mỗi kiểu, chủ yếu là phun các loại thuốc sinh học.

“Nhiều loại bệnh lắm, nếu sâm mà không bệnh thì người trồng sâm dễ làm giàu vì số lượng cây trưởng thành nhiều hơn. Có nhiều cách để trị bệnh, tôi thì chủ yếu trộn một loại phân có tác dụng diệt vi sinh gây hại vào đất quanh gốc sâm để phòng trừ” – anh Lệnh nói.

Video đang HOT

Đồng Nai: Trồng cây lạ, 4 năm mới ra hoa, hoa chỉ nở 1 ngày, 9 tháng trái mới chín bán đắt như vàng

Ông Trần Ngọc Bằng – Giám đốc Trung tâm Phát triển sâm Ngọc Linh và dược liệu Quảng Nam cho biết, dịch bệnh cũng thường xuyên phát sinh gây hại đối với cây sâm giống 1 năm tuổi trong vườn ươm của đơn vị.

Trong năm 2021, vườn sâm giống gốc tại Trạm Dược liệu Trà Linh nói riêng và hầu hết các vườn sâm của người dân đều bị chuột gây hại mạnh, cắn phá hạt sâm gây thiệt hại đáng kể đến sản lượng hạt giống. Qua đánh giá vườn sâm tại trạm dược liệu, lượng hạt thiệt hại do chuột cắn phá khoảng 20 – 25%.

Ông Bằng cho biết: “Thời tiết cực đoan cũng tác động không nhỏ đến tình hình sinh trưởng và phát triển của cây sâm hiện nay và trong thời gian đến cũng sẽ gặp những khó khăn nhất định; nhất là mùa nắng nóng, nhiệt độ cao, độ ẩm thấp, lượng mưa ít; mùa mưa ảnh hưởng của bão với cường độ và lượng mưa ngày càng phức tạp; tình hình sạt lở đất diễn biến bất thường nên công tác dự báo và phòng tránh gặp khó khăn”.

"Kho báu" trên rừng sâu, núi cao ở vùng đất Kon Tum là thứ gì mà dân giữ như giữ vàng, tuần tra ngày đêm

Trời se lạnh, mưa lất phất báo hiệu một mùa Xuân mới tràn về. Đi giữa không khí ấy, chúng tôi tìm về vùng rừng núi chân Ngọc Linh (huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum).

Nơi đang có hàng trăm đồng bào Xơ Đăng đang ngày đêm ăn ngủ trong rừng sâu để bảo vệ, gìn giữ và phát triển sâm Ngọc Linh...

Sâm Ngọc Linh- một loại cây đã được đưa vào danh mục là cây quốc gia và được gọi là "Quốc bảo" của Việt Nam.

Giữ rừng để trồng sâm

Vượt qua hơn 100km trên đường đèo núi quanh co và con dốc dựng đứng trên đèo Măng Rơi, cuối cùng sau gần 3 giờ đồng hồ chạy xe từ thành phố Kon Tum, chúng tôi cũng đến được xã Măng Ri (huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum).

Đi dọc con đường độc đạo dẫn lên đỉnh Ngọc Linh, nhìn xuống thung lũng Măng Ri, những ngôi làng của đồng bào dân tộc Xơ Đăng mọc san sát nhau. Bao bọc xung quanh là những quả núi xanh ngắt, với bạt ngàn cây rừng rậm rạp tít tắp đến chân trời.

Càng di chuyển vào sâu trong rừng già, không khí càng mát lạnh như có "máy điều hòa khổng lồ". "Chiếc máy điều hòa" đó chính là những cánh rừng xanh. Dưới những tán rừng ấy là bạt ngàn cây dược liệu đặc hữu sâm Ngọc Linh đang ở thời kỳ ngủ đông. Chúng đang ngủ để tích lũy, để tiếp năng lượng cho kỳ đâm chồi mới vào năm sau.

Ở thủ phủ sâm Ngọc Linh xã Măng Ri, Tê Xăng, đơn vị đang sở hữu vườn sâm Ngọc Linh lớn nhất là Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh Kon Tum. Hiện nay, công ty này đã phát triển gần cả nghìn héc ta sâm Ngọc Linh.

Người dân thường xuyên đi tuần tra, bảo vệ vườn sâm ở núi Ngọc Linh (huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum).

Để có được thành quả này, trước đây và hiện nay, chính ông chủ vườn sâm Trần Hoàn- Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh Kon Tum cùng với các cộng sự của mình đã phải rất vất vả trong việc vận động người dân giữ rừng.

Anh cùng các cộng sự phải lặn lội đến từng nhà và tranh thủ những người có uy tín tại thôn làng, tại xã vận động bảo vệ rừng, không phát rừng làm rẫy. Bên cạnh đó, tuyên truyền, vận động cho người dân hiểu ý nghĩa to lớn của việc bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sinh thái và phát triển Sâm Ngọc Linh quý hiếm chỉ có ở vùng núi Ngọc Linh.

Đến nay, nhiều người đã biết đến thương hiệu của sâm Ngọc Linh. Đây là loại dược liệu quý và có giá trị dinh dưỡng bảo vệ sức khỏe rất tốt, được gọi là "quốc bảo".

Điều đặc biệt, sâm Ngọc Linh chỉ có thể phát triển dưới những cánh rừng già ở đỉnh núi từ độ cao trên 1.500m so với mặt nước biển trên dãy núi Ngọc Linh thuộc tỉnh Kon Tum và Quảng Nam.

Ông A Sỹ- Bí thư Đảng ủy xã Măng Ri cho biết, hơn 20 năm trở lại đây, thấy sâm Ngọc Linh trồng dưới tán rừng có giá trị lớn, bà con xem rừng là báu vật, bởi đây là nơi cho họ một giấc mơ đổi đời nên ra sức gìn giữ, bảo vệ. Vì thế, những cánh rừng ở nơi đây vẫn được giữ xanh tươi, không còn xảy ra tình trạng phá rừng.

"Muốn trồng được sâm phải giữ được rừng. Bởi sâm Ngọc Linh là loại cây sống không thể tách rời khỏi rừng. Không có rừng có nghĩa là không thể trồng sâm, vì vậy, bà con luôn biết kết hợp giữa việc giữ rừng, bảo vệ môi trường sinh thái tự nhiên của rừng với việc trồng sâm dưới tán rừng già"- ông Sỹ cho biết.

Theo ông A Brít (làng Đăk Viên, xã Tê Xăng, huyện Tu Mơ Rông), cây sâm Ngọc Linh chỉ có thể sống được dưới tán rừng già nên việc bảo vệ rừng có ý nghĩa rất quan trọng.

Lá và gỗ mục trong rừng sẽ trở thành phân bón giúp cây sâm sinh trưởng. Tán rừng như một máy điều hòa khổng lồ tạo nhiệt độ thích hợp cho cây sâm phát triển. Cũng bởi vậy, người dân luôn cố gắng giữ rừng để tiếp tục phát triển sâm.

"Dân mình giờ giữ rừng tốt lắm, không ai chặt phá, đốt rừng làm rẫy đã hàng chục năm nay rồi. Không có rừng già là không có sâm Ngọc Linh đâu. Vì vậy, bà con cùng nhau quyết tâm giữ rừng để trồng sâm, để thoát nghèo"- ông A Brít nói.

Ngày đêm canh gác

Những ngày cuối năm, trên đỉnh Ngọc Linh sương mù dày đặc, mưa phùn nhẹ, chúng tôi đến thăm khu vườn sâm của Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh Kon Tum. Đây là thời điểm sâm ngủ đông nhưng việc bảo vệ vườn sâm vẫn được thực hiện một cách nghiêm ngặt.

Từ phía ngoài cổng vườn sâm được bao rào quanh bằng lưới sắt B40 cao hơn 2m, cách cổng có một chốt bảo vệ. Ở trong mỗi khu vườn đều có các chòi bảo vệ canh gác. Tại các khu trồng sâm, các luống sâm cũng được vây kín bằng những tấm tôn rào bao quanh.

Ở mỗi khu vực, hàng trăm công nhân là người đồng bào dân tộc Xơ Đăng thay phiên nhau túc trực ngày đêm canh gác, bảo vệ.

Để có được những vườn sâm như hôm nay, thật không đơn giản chút nào, đó là cả công lao to lớn "nếm mật nằm gai", ăn ngủ cùng sâm của Trần Hoàn, Trần Hảo, A Sỹ cùng hàng trăm công nhân người Xơ Đăng chăm sóc, bảo vệ gần cả nghìn héc ta sâm Ngọc Linh.

Để bảo vệ, canh giữ sâm, hàng ngày họ tỉ mỉ nhặt nhạnh sạch sẽ từng cọng cỏ trong luống sâm, đồng thời làm hàng rào, che chắn kín để bảo vệ vườn sâm và ngăn sự phá hoại của những "vị khách" không mời là chuột rừng. Đồng thời, ngày đêm thay nhau đi săn bắt chuột, bởi loại chuột ở đây rất thích ăn hạt sâm, củ sâm, vì vậy, người dân thường gọi là "chuột sâm".

Ngoài ra, để bảo vệ sâm, sau khi trồng, công nhân sẽ giăng lưới, màn để che, tránh mưa đá, cành cây rừng gãy đổ khiến sâm bị chết.

Ông A Sỹ cho biết: Công việc trồng sâm nhẹ nhàng, vì cây sâm sinh trưởng phát triển hoàn toàn theo tự nhiên, ít phải chăm bón mà chỉ tốn công nhổ cỏ, tủ mùn, bảo vệ kẻ gian, chuột, chim phá hoại sâm.

Để bảo vệ vườn sâm, những công nhân thường thay nhau thức trắng đêm canh chuột, ban ngày thì ngủ buổi sáng, buổi chiều đi làm bẫy và cắt các bao lưới để bọc hạt sâm chống chuột. Nếu không canh giữ thì hạt, củ sẽ bị chuột phá hết.

Ngoài "vị khách không mời mà đến" là chuột, thì tại các khu vườn sâm đều được dựng các chòi canh và được phân người theo tổ, nhóm chịu trách nhiệm quản lý, bảo vệ 24/24h ngay tại khu vực trồng và thường xuyên đi tuần quanh luống sâm, để bảo vệ tránh tình trạng trộm cắp.

Ngoài việc trực, gác, canh giữ sâm, tại khu vực các luống sâm có nhiều bẫy chông dày đặc được ngụy trang rất khó phát hiện. Chỉ những người trực tiếp làm mới biết, vì vậy, những người lạ vào rất dễ "dính" bẫy.

Theo ông A Sỹ, việc canh giữ sâm cũng khá vất vả, bởi hiện tại sâm Ngọc Linh là loại dược liệu quý, có giá trị kinh tế cao và giá lại khá đắt, vì vậy, nếu không có biện pháp canh giữ cẩn thận, rất dễ xảy ra tình trạng trộm cắp.

Phải nói rằng, bảo vệ và phát triển sâm Ngọc Linh là hành trình gian nan, vất vả nhưng cũng rất mừng vui. Bởi chính những công sức của họ đã và đang góp phần vào phát triển, bảo vệ thương hiệu "Quốc bảo"- sâm Ngọc Linh. Không ngại khó, ngại khổ, đồng bào dân tộc Xơ Đăng dưới chân núi Ngọc Linh đang góp sức bảo vệ "báu vật đại ngàn".

Trồng những thứ cây "bảo bối" gì mà nông dân Điện Biên mong thu tiền tỷ dưới tán rừng Tênh Pông Chẳng phải đến tận các tỉnh Tây Nguyên để mục sở thị sâm Ngọc Linh, chỉ cần ngược ngàn đến xã Tênh Phông (huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên), chúng tôi đã "nhìn tận mắt bắt tận tay" loại dược liệu được ví như "quốc bảo" này. Khoảng 2.000 cây sâm Ngọc Linh trồng thử nghiệm nơi đây đang sinh trưởng và phát...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ ô tô Mercedes lao xuống biển Nha Trang, xác định danh tính 4 cô gái đi cùng13:53

Cháy lớn tiệm spa ở TPHCM, 2 mẹ con leo mái tôn qua nhà hàng xóm thoát thân11:39

Người lạ vào tận trường mầm non nghi bắt cóc bé gái 4 tuổi10:53

Nổ tàu chở dầu trên sông Bôi, 3 người bị thương00:52

Khách Tây sốc khi lần đầu "đi bão" mừng đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup01:33

Người đàn ông trùm kín mít, bấm đèn đỏ khiến xe dừng không kịp ở TPHCM00:54

Người dân sợ bị phạt khi leo lề, rẽ phải nhường đường xe cấp cứu lúc bị kẹt xe09:12

Luân 1927 ăn theo Lê Tuấn Khang từ A-Z, bà ngoại cũng 'nhái', dân mạng phẫn nộ?03:01

Hơn 130 giao lộ ở TP.HCM cho xe máy rẽ phải khi đèn đỏ08:48

Phạt 'sập sàn', quái xế 'bốc hơi': Giao thông vào khuôn khổ, dân tình 'tấm tắc'!03:25

Rùng mình hiện trường Jeju Air: Vật thể lạ xuất hiện, nỗ lực cuối của phi công?02:43

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Đắk Lắk: va chạm với xe tải, một người đàn ông tử vong

05:23:10 17/01/2025

Theo camera an ninh của người dân ghi lại thì nguyên nhân ban đầu được xác định là do ông K đã điều khiển xe máy vượt lên xe tải và bất ngờ bị té ngã ngay trước đầu xe khiến nạn nhân bị cán tử vong tại chỗ.

Một người dân ở Thanh Hóa tử vong khi đang dựng cây nêu chơi Tết

20:41:03 16/01/2025

Khi đã làm xong nhà mình, anh B sang sửa lại cây nêu nhà anh C. Do cây nêu cao, khi đang chuẩn bị chôn thì cây nghiêng đổ va quẹt vào đường dây điện 35 kV chạy ngang ngõ.

Một người đi bộ trên đường ray bị tàu hỏa tông tử vong

20:39:22 16/01/2025

Khi đến đoạn qua giao lộ với đường Hiệp Bình thuộc km 1716+200 (phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức) thì xảy ra va chạm với một người đàn ông đi bộ trên đường ray.

Dập tắt vụ cháy nhà dân tại xã Sông Trầu, không có thiệt hại về người

20:36:16 16/01/2025

Vụ cháy không gây thiệt hại về người nhưng đã làm hư hỏng nặng căn nhà nói trên. Hiện cơ quan chức năng đang xác minh, làm rõ nguyên nhân vụ cháy.

Chán cảnh kẹt xe, nam nhân viên văn phòng ở TPHCM đi bộ 6km về nhà

08:30:31 16/01/2025

Cuối năm, đường sá ùn tắc hơn ngày thường rất nhiều. Thời gian đi bộ từ công ty về nhà còn nhanh hơn lái ô tô vì giờ hè phố rất thông thoáng , anh Luân, nhân viên văn phòng tại TPHCM, tâm sự.

Khu tái định cư hàng chục tỷ đồng, chỉ 2 hộ dân đến làm nhà rồi rời đi

08:24:30 16/01/2025

Khu tái định cư cho người dân vùng lũ ở Hà Tĩnh được xây dựng với tổng kinh phí hơn 41 tỷ đồng, 165 hộ dân được cấp đất miễn phí.

Hà Nội: Bốn ô tô đâm liên hoàn trên cầu vượt ngã tư Vọng

23:49:02 15/01/2025

Lực lượng chức năng đang làm rõ vụ va chạm liên hoàn giữa 4 ô tô trên cầu vượt ngã tư Vọng (phường Đồng Tâm, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội).

Lộ diện linh vật rắn khổng lồ, robot biết nói ở đường hoa Nguyễn Huệ 2025

20:36:25 15/01/2025

Các linh vật rắn Ngân Tỵ, Kim Tỵ, Nàng Tỵ, Robot Bông cùng nhiều tiểu cảnh đặc sắc, sống động đang được tích cực hoàn thiện để trưng bày tại đường hoa Nguyễn Huệ.

Tài xế ô tô đánh tới tấp vào mặt nhân viên cây xăng

20:32:04 15/01/2025

Người đàn ông đi ô tô bất ngờ tát, đánh nhân viên cây xăng ở huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An. Vụ việc khiến dư luận bức xúc và đang được công an làm rõ.

Chuyện bất ngờ về "nàng rắn hạnh phúc" mi cong, nặng 7 tấn ở Bắc Giang

09:01:52 15/01/2025

Ngày 13/1, anh Bùi Văn Quân (33 tuổi, xã Hùng Sơn, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang) giới thiệu linh vật rắn hạnh phúc , nhận được sự quan tâm đông đảo của người dân.

Nhặt tiền đánh rơi, chàng trai "đút túi" và cái kết khiến dân mạng bất ngờ

08:58:34 15/01/2025

Đang đi đường, chàng trai tại tỉnh Bình Dương phát hiện tờ 200.000 đồng rơi dưới đất. Anh quyết định giữ tờ tiền ấy, chờ hôm sau làm điều khiến nhiều người xúc động.

Ngao ngán vì sổ nợ dày cộm, chủ trọ TPHCM cố giữ chân công nhân nghèo

08:55:22 15/01/2025

Dọc những con đường khu thủ phủ nhà trọ tại TPHCM treo dày biển cho thuê phòng nhưng tình trạng trống chỗ, trả nhà phổ biến, kéo dài. Không ít hàng quán nơi đây cũng rơi vào cảnh cửa đóng then cài.