Con dao sáng mùng một

Năm ấy tôi là một thanh niên sống trong khu tập thể, tết đến là sợ nhất. Khi đi mổ lợn, khi gói bánh chưng giúp, rồi uống rượu tưng bừng… những điều đó phần nào xua đi cảm giác cô đơn, nhớ nhà.

Nhưng khoảng thời gian trước và sau giao thừa mới là đáng sợ. Bàn thờ tết, tôi rất nghiêm chỉnh – bánh chưng, mấy anh chị đồng nghiệp “tặng”; cành đào rừng dân bản cho; vài loại trái cây thì tự mình xuống chợ… đầy đủ đúng theo truyền thống. Nhưng, sự ổn về vật chất không làm sao thay thế được nỗi thèm hơi ấm gia đình, quê hương. Thắp hương lúc 0h, lời chuyển tới tổ tiên, trời đất xong… tôi đi đi lại lại vào trong căn phòng vách đất, ánh sáng của ngọn đèn dầu tự chế. Rồi ra sân, hít hà hương xuân, hương thuốc pháo vẫn còn vương…

Ảnh: IT.

Tôi chỉ muốn hét to lên một tiếng, là gì không biết nhưng âm thanh sẽ nối thật chặt một chàng trai với Mường Ảng. Tôi tin như thế, định như thế, nhưng rồi chỉ nói thầm với lòng mình – Năm mới, tương lai sẽ mới mẻ, tốt đẹp.

Quả thật đúng… Sáng mùng một, đang còn trong chăn thì tôi nghe tiếng ngoài sân: “Con Dũng đâu… Năm mới, bố đến chúc con”. Tôi mơ màng, rồi bật dậy mở cửa. Một ông già người Mông, cầm con dao dài, nhọn bước vào. Tôi ngồi xa xa, rồi ra cái phích, suy nghĩ lo sợ. Thời gian không cho lâu, tôi lại bàn. Ông già giơ con dao lên, rồi nâng bằng cả hai tay: Năm mới tặng cho con một con dao. Tôi ơ mắt không hiểu thì ông lại tiếp: Nó làm được nhiều việc lắm, bạn tốt của mình đấy.

Bây giờ thì tôi đã hiểu, quà này hơn hết mọi phong bao lì xì, thật sâu sắc triết lý. Nâng con dao như báu vật, tôi chợt nhớ đến một truyện cổ tích… đại ý: Có ông nọ, khách thần đến xin ngủ nhờ… vàng, bạc từ chối, cuối cùng chỉ nhận thần sắt. Sắt, trăm nghìn việc từ cái sắc, cái nhọn, bao nhiêu ý chí được tôi luyện bên trong… Ý nghĩ ấy khiến tôi thấy tầm vóc ông già người Mông chợt to lớn. Xúc động qua đi, giờ thì bối rối, tôi muốn mời ông già ăn Tết với mình. Nhưng mọi thứ gần hết trên bàn thờ, chỉ còn một cái bánh chưng và gói kẹo. … Rồi “mâm cỗ” tết cũng được sắp ra, đĩa bánh chưng và kẹo! Ông già ăn như thế nào tôi không biết bởi mình đang ngổn ngang tâm trạng. Tôi xấu hổ cho tôi, chỉ một lần lên bản với con trai ông mà ông ân tình quá.

Cũng một tết, khi tôi đã lấy vợ… anh Dung (bản Cô En, xã Ẳng Cang) và hai đứa con (chừng 7, 8 tuổi) ra nhà tôi. Tôi quen anh, cái sự quen “ăn người”. Nhà anh có chục cây mơ, mùa mang ra chợ bán, vợ tôi gọi vào nhà, anh bán như cho, lại còn biếu hẳn một cân. Sẵn có mấy quyển vở không dùng hết, tôi tặng anh, nói rằng cho các cháu. Anh cảm ơn, xúc động thực sự. Tưởng chuyện nhỏ qua đi, nhưng rồi tết đấy, trưa mùng một, nhà tôi có tiếng gọi. Tôi cùng vợ ra đón. Anh kéo hai đứa con đứng trước mình, bắt chúng khoanh tay rồi anh chúc tết. Tôi nhìn hai đứa trẻ như kiểu làm lễ trước ân nhân. Lẽ ra cảnh ấy phải ngược lại, tôi sẽ phải khoanh tay, rạp người xuống mà bái kính anh, một người Thái tầm cỡ.

NGUYỄN ANH DŨNG

Theo thegioitiepthi.vn