Coi chừng viêm não, viêm phổi do cúm

Chuyên gia cho rằng, số ca mắc cúm không quan trọng bằng những trường hợp cúm nặng dẫn đến các biến chứng viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa,… ở trẻ em.

Có sự “bất thường” ở bệnh cúm?

Thời tiết thất thường, giao mùa… là môi trường thuận lợi cho vi rút cúm hoạt động mạnh. Cúm là bệnh hô hấp, lây qua giọt bắn, dịch tiết mũi họng, dễ lây nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp nơi đông người. Thời điểm nhập học, học sinh đến trường tiếp xúc nhiều cũng là nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn…

TS-BS Đỗ Thiện Hải (bên trái) và Ths.BS Nguyễn Ngọc Anh Tuấn tại buổi tọa đàm. Ảnh L.M

Đó là thông tin được đưa ra tại buổi tọa đàm về “Cập nhật diễn biến cúm mùa và biện pháp phòng dịch”, do Hội Y học dự phòng Việt Nam phối hợp chuyên gia Bệnh viện Nhi Trung ương, Viện Pasteur TP.HCM và Sanofi – Aventis, tổ chức tại TP.HCM, ngày 7.9.

Các chuyên gia nhận định có sự “bất thường” ở bệnh cúm khi mùa hè năm nay (từ giữa tháng 6), số ca mắc cúm ở miền Bắc gia tăng, trong đó có nhiều trường hợp biến chứng viêm phổi, suy hô hấp…

Tại tọa đàm, Ths.BS Nguyễn Ngọc Anh Tuấn (Viện Pasteur TP.HCM) cho biết, bệnh cúm ở Việt Nam có đặc điểm lưu hành quanh năm, nhưng tập trung cao nhất vào mùa đông – xuân (ở miền Bắc); miền Nam cúm có cả 2 mùa (mùa hè nhiều hơn và đông – xuân ít hơn).

“Vừa qua hơi lạ là miền Bắc có ca cúm hơi nhiều hơn bình thường vào mùa hè. Mọi năm mùa hè miền Bắc cũng có ca cúm nhưng không nhiều như năm nay” – Ths.BS Tuấn nói.

TS-BS Đỗ Thiện Hải (Trưởng Khoa Nội tổng quát, Phó giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương) cho rằng, sự “bất thường” ở bệnh cúm mùa (cúm A), có thể là do có sự biến đổi gien ở vi rút, nó chưa đến mức có thể tạo thành vi rút cúm mới nhưng nó gây bệnh nặng hơn. Cụ thể, trước đây, đa số những ca mắc cúm chỉ biểu hiện sốt, hắt hơi, sổ mũi, đau cơ… Nhưng gần đây, chiếm khoảng 40% trong số mắc cúm nhập viện ở Bệnh viện Nhi Trung ương có biểu hiện về thần kinh như co giật, li bì, một số ca bị viêm não… Có ngày bệnh viện xét nghiệm ra dương tính cúm A từ 300-500 ca (trong số 4.000 – 5.000 trẻ đến khám bệnh tại đây).

Coi chừng nhầm lẫn và biến chứng do cúm

Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây qua đường hô hấp. Trong thời điểm “dịch chồng dịch” – cúm mùa, Covid-19 dễ khiến người ta nhầm lẫn về triệu chứng bệnh biểu hiện. Ngoài ra, bệnh cúm cũng dễ nhầm lẫn với cảm mạo phong hàn (cũng có sốt, đau đầu, mệt mỏi…).

Theo Ths.BS Nguyễn Ngọc Anh Tuấn, hai chủng gây bệnh cúm phổ biến là cúm A và cúm B, nhưng phần lớn là cúm A. Bệnh cúm mùa gây đau đầu, đau cơ nhiều hơn so với mắc Covid-19 (còn Covid-19 có thêm gây mất mùi, mất vị). Covid-19 xảy ra ở trẻ em thường nhẹ hơn; nhưng ngược lại, ở trẻ em, phụ nữ mang thai, người già, người có bệnh mạn tính (tim mạch, hen suyễn, đái tháo đường…) khi mắc cúm sẽ làm nặng hơn, nguy cơ tử vong cao hơn so với người bình thường.

Ths.BS Tuấn nói: “Với người mắc cúm khi hắt hơi, vi rút bắn đi với vận tốc khoảng 150 km/giờ. Nếu trong phòng lạnh, kín, có người mắc cúm hắt hơi thì những người khác sẽ “lãnh đủ” trong 1-2 giây!”

Khi trẻ có biểu hiện bệnh cần đưa đi khám kịp thời để tránh biến chứng đến thần kinh, não. Ảnh NHẬT THỊNH

TS-BS Đỗ Thiện Hải cho rằng, số ca mắc cúm bị biến chứng phải nhập viện là điều cần quan tâm hơn so với số lượng mắc chung.

Về biến chứng do cúm mùa, TS-BS Đỗ Thiện Hải khuyến cáo đáng ngại là gây viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não (hay xảy ra ở trẻ nhỏ, đa phần ở trẻ 2 tuổi trở xuống), và cúm làm nặng hơn ở người có bệnh nền; một ít trẻ mắc cúm bị viêm cơ tim (không nhiều nhưng nguy hiểm).

Theo Ths.BS Tuấn, chủng vi rút gây cúm mùa luôn thay đổi. Do vậy, hiện trên thế giới có 126 điểm giám sát bệnh cúm, nhằm ghi nhận chủng vi rút phổ biến gây cúm để làm ra vắc xin phòng bệnh phù hợp với chủng vi rút gây bệnh hằng năm.

Cúm mùa gặp ở trẻ em nhiều hơn người lớn (bình quân hằng năm bệnh xảy ra khoảng 20-30% ở trẻ em và 5 -10% ở người lớn). Theo TS-BS Đỗ Thiện Hải, đặc điểm của bệnh cúm là gây viêm đường hô hấp trên. Bình thường vi rút khu trú ở đường họng không gây bệnh nhưng khi mắc cúm sẽ làm miễn dịch cơ thể giảm, lúc này vi rút tấn công gây bệnh.