Coi chừng viêm não, viêm phổi do cúm
Chuyên gia cho rằng, số ca mắc cúm không quan trọng bằng những trường hợp cúm nặng dẫn đến các biến chứng viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa,… ở trẻ em.
Có sự “bất thường” ở bệnh cúm?
Thời tiết thất thường, giao mùa… là môi trường thuận lợi cho vi rút cúm hoạt động mạnh. Cúm là bệnh hô hấp, lây qua giọt bắn, dịch tiết mũi họng, dễ lây nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp nơi đông người. Thời điểm nhập học, học sinh đến trường tiếp xúc nhiều cũng là nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn…
TS-BS Đỗ Thiện Hải (bên trái) và Ths.BS Nguyễn Ngọc Anh Tuấn tại buổi tọa đàm. Ảnh L.M
Đó là thông tin được đưa ra tại buổi tọa đàm về “Cập nhật diễn biến cúm mùa và biện pháp phòng dịch”, do Hội Y học dự phòng Việt Nam phối hợp chuyên gia Bệnh viện Nhi Trung ương, Viện Pasteur TP.HCM và Sanofi – Aventis, tổ chức tại TP.HCM, ngày 7.9.
Các chuyên gia nhận định có sự “bất thường” ở bệnh cúm khi mùa hè năm nay (từ giữa tháng 6), số ca mắc cúm ở miền Bắc gia tăng, trong đó có nhiều trường hợp biến chứng viêm phổi, suy hô hấp…
Tại tọa đàm, Ths.BS Nguyễn Ngọc Anh Tuấn (Viện Pasteur TP.HCM) cho biết, bệnh cúm ở Việt Nam có đặc điểm lưu hành quanh năm, nhưng tập trung cao nhất vào mùa đông – xuân (ở miền Bắc); miền Nam cúm có cả 2 mùa (mùa hè nhiều hơn và đông – xuân ít hơn).
“Vừa qua hơi lạ là miền Bắc có ca cúm hơi nhiều hơn bình thường vào mùa hè. Mọi năm mùa hè miền Bắc cũng có ca cúm nhưng không nhiều như năm nay” – Ths.BS Tuấn nói.
Video đang HOT
TS-BS Đỗ Thiện Hải (Trưởng Khoa Nội tổng quát, Phó giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương) cho rằng, sự “bất thường” ở bệnh cúm mùa (cúm A), có thể là do có sự biến đổi gien ở vi rút, nó chưa đến mức có thể tạo thành vi rút cúm mới nhưng nó gây bệnh nặng hơn. Cụ thể, trước đây, đa số những ca mắc cúm chỉ biểu hiện sốt, hắt hơi, sổ mũi, đau cơ… Nhưng gần đây, chiếm khoảng 40% trong số mắc cúm nhập viện ở Bệnh viện Nhi Trung ương có biểu hiện về thần kinh như co giật, li bì, một số ca bị viêm não… Có ngày bệnh viện xét nghiệm ra dương tính cúm A từ 300-500 ca (trong số 4.000 – 5.000 trẻ đến khám bệnh tại đây).
Coi chừng nhầm lẫn và biến chứng do cúm
Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây qua đường hô hấp. Trong thời điểm “dịch chồng dịch” – cúm mùa, Covid-19 dễ khiến người ta nhầm lẫn về triệu chứng bệnh biểu hiện. Ngoài ra, bệnh cúm cũng dễ nhầm lẫn với cảm mạo phong hàn (cũng có sốt, đau đầu, mệt mỏi…).
Theo Ths.BS Nguyễn Ngọc Anh Tuấn, hai chủng gây bệnh cúm phổ biến là cúm A và cúm B, nhưng phần lớn là cúm A. Bệnh cúm mùa gây đau đầu, đau cơ nhiều hơn so với mắc Covid-19 (còn Covid-19 có thêm gây mất mùi, mất vị). Covid-19 xảy ra ở trẻ em thường nhẹ hơn; nhưng ngược lại, ở trẻ em, phụ nữ mang thai, người già, người có bệnh mạn tính (tim mạch, hen suyễn, đái tháo đường…) khi mắc cúm sẽ làm nặng hơn, nguy cơ tử vong cao hơn so với người bình thường.
Ths.BS Tuấn nói: “Với người mắc cúm khi hắt hơi, vi rút bắn đi với vận tốc khoảng 150 km/giờ. Nếu trong phòng lạnh, kín, có người mắc cúm hắt hơi thì những người khác sẽ “lãnh đủ” trong 1-2 giây!”
Khi trẻ có biểu hiện bệnh cần đưa đi khám kịp thời để tránh biến chứng đến thần kinh, não. Ảnh NHẬT THỊNH
TS-BS Đỗ Thiện Hải cho rằng, số ca mắc cúm bị biến chứng phải nhập viện là điều cần quan tâm hơn so với số lượng mắc chung.
Về biến chứng do cúm mùa, TS-BS Đỗ Thiện Hải khuyến cáo đáng ngại là gây viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não (hay xảy ra ở trẻ nhỏ, đa phần ở trẻ 2 tuổi trở xuống), và cúm làm nặng hơn ở người có bệnh nền; một ít trẻ mắc cúm bị viêm cơ tim (không nhiều nhưng nguy hiểm).
Theo Ths.BS Tuấn, chủng vi rút gây cúm mùa luôn thay đổi. Do vậy, hiện trên thế giới có 126 điểm giám sát bệnh cúm, nhằm ghi nhận chủng vi rút phổ biến gây cúm để làm ra vắc xin phòng bệnh phù hợp với chủng vi rút gây bệnh hằng năm.
Cúm mùa gặp ở trẻ em nhiều hơn người lớn (bình quân hằng năm bệnh xảy ra khoảng 20-30% ở trẻ em và 5 -10% ở người lớn). Theo TS-BS Đỗ Thiện Hải, đặc điểm của bệnh cúm là gây viêm đường hô hấp trên. Bình thường vi rút khu trú ở đường họng không gây bệnh nhưng khi mắc cúm sẽ làm miễn dịch cơ thể giảm, lúc này vi rút tấn công gây bệnh.
Nhiều trẻ nhập viện do bệnh lý hô hấp, tiêu hóa
Những ngày qua, các bệnh viện ghi nhận số trẻ nhập viện do các bệnh liên quan đường hô hấp, tiêu hóa tăng.
Ở Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bé Đinh Thị Ánh Viên (20 tháng tuổi) vẫn đang nằm ngủ say trong vòng tay mẹ. Bé bị suy hô hấp, tổn thương phổi nên phải thở oxy. Mẹ bệnh nhi cho biết, trước khi nhập viện điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bé đã 2 ngày uống thuốc theo đơn thuốc ở một phòng khám tư với chẩn đoán hen phế quản nhưng không đỡ.
Nằm ở giường kế bên là bệnh nhi Nguyễn Anh Vũ (10 tháng tuổi) bị viêm phế quản, cũng từng điều trị theo đơn thuốc ở một phòng khám tư, nhưng bệnh không thuyên giảm.
Tiến sĩ Đặng Thị Thúy - Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, từ đầu tháng 4, số trẻ đến khám và nhập viện xu hướng tăng, trong đó chủ yếu là các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. Ngoài ra, trẻ còn gặp các mặt bệnh hàng năm theo mùa như sốt xuất huyết, các nhiễm trùng đường tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm, bệnh viêm não cấp tính... Mỗi ngày khoa tiếp nhận khoảng 100-200 bệnh nhân đến khám, số trẻ nhập viện điều trị nội trú cũng tăng lên.
Bệnh nhi đang được điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
BSCK II Nguyễn Quang Khanh, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Đông Anh thông tin, trong 7 tháng đầu năm, khoảng 3.552 trẻ nhập viện nội trú. Trong đó, đỉnh điểm là vào tháng 6, tới 1.066 bệnh nhân. Trong tháng 8/2022, dù chưa thống kê cụ thể nhưng với khoảng 150-160 bệnh nhân điều trị nội trú/ngày thì số lượng bệnh nhi sẽ như tháng 6, tức khoảng hơn 1.000 bệnh nhân.
"Bệnh nhi nhập viện chủ yếu là trẻ bị sốt cao, viêm A cấp, viêm phổi phế quản, viêm phổi, cúm A/B, COVID-19 hoặc những trẻ mắc các bệnh về đường tiêu hóa", bác sĩ Khanh nói.
Theo các bác sĩ, trong các tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ nhỏ thì có tới 80% là do virus. Ở thời điểm này, ngoài những virus phổ biến theo mùa như cúm A, RSV, Rhinovirus, Adenovirus ... thì 2 tác nhân có thể gặp là virus cúm và COVID-19. Như vậy, cùng một lúc rất nhiều tác nhân gây bệnh lưu hành. Mặt khác, trong gần 3 năm COVID, việc tiêm phòng cho trẻ theo chương trình tiêm chủng ít nhiều bị ảnh hưởng - cũng là một trong những lý do khiến số trẻ bị bệnh và đến khám có xu hướng tăng.
Do đặc điểm hệ miễn dịch của trẻ và khả năng bảo vệ khi tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh nên trẻ có thể bị nhiều đợt nhiễm trùng khác nhau. Nhiều phụ huynh đã tự mua thuốc điều trị cho con hoặc đưa con đến khám tại phòng khám tư và về điều trị tại nhà. Vì thế một số trẻ đến khám sau khi đã tự chữa ở nhà nhưng không khỏi, hoặc sau khi đi khám ở phòng khám tư không đỡ mới nhập viện. Có trẻ nhập viện trong tình trạng suy hô hấp, hoặc đã có biến chứng viêm phổi nặng.
Phòng bệnh thế nào?
Để giúp trẻ được chăm sóc tốt nhất, tránh biến chứng xảy ra, tiến sĩ Đặng Thị Thúy, trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khuyên các bậc cha mẹ hãy cho con đi tiêm phòng đầy đủ theo chương trình tiêm chủng mở rộng và với những bệnh đã có vaccine phòng bệnh được khuyến cáo cho trẻ.
"Việc cho trẻ đi tiêm vaccine phòng bệnh cúm, COVID-19 khi đủ tuổi sẽ tạo cho con có miễn dịch chủ động tốt nhất. Với các bệnh khác liên quan đến đường hô hấp, các vaccine liên quan lứa tuổi theo chương trình... bố mẹ hãy đưa con đi tiêm", tiến sĩ Thúy nói.
Phụ huynh cần giúp trẻ có hệ miễn dịch tốt bằng việc ăn uống, sinh hoạt đầy đủ. Cha mẹ nuôi con bằng sữa mẹ thì cố gắng nuôi trong 6 tháng đầu, đó cũng là nguồn miễn dịch cho con. Bố mẹ cũng cần lưu ý bổ sung vitamin, khoáng chất, các vi chất cần thiết cho con sau mỗi trận ốm để con có cơ thể khỏe mạnh, miễn dịch tốt nhất.
Trong điều kiện hiện nay, khi dịch COVID-19 vẫn tồn tại trong cộng đồng, virus cúm, virus hợp bào theo mùa vẫn xuất hiện thì bố mẹ cân tránh cho con tụ tập nơi đông người. Khi con ốm, bố mẹ cần cách ly con ở nhà để tránh phát tán bệnh ra cộng đồng, cũng như môi trường tập thể. Cha mẹ nên cho con đến khám ở các cơ sở uy tín gần nhất, cần thiết phải làm xét nghiệm để xem con mắc cúm hay COVID-19.
Giải trình tự gen để xác định các chủng virus cúm đang lưu hành Số bệnh nhân mắc virus cúm nhập viện có xu hướng gia tăng tại một số bệnh viện tuyến cuối, phần lớn nhiễm cúm A. Bộ Y tế yêu cầu tăng cường khám sàng lọc các trường hợp viêm đường hô hấp cấp, viêm phổi. Bộ Y tế cho biết hàng năm Việt Nam vẫn ghi nhận từ 600.000 - 1.000.000 trường hợp...