Có thể ngăn ngừa thoái hóa khớp?

Thoái hóa khớp thông thường là hậu quả của quá trình lão hóa. Khi giải thích như vậy, có một số bệnh nhân đã đặt câu hỏi ngược lại: vậy có cần thiết phải phòng ngừa thoái hóa khớp hay không vì chúng ta không thể ngăn cản tuổi già đến?

Câu trả lời là chúng ta không thể ngăn tuổi già, nhưng hoàn toàn có thể làm chậm quá trình lão hóa và thoái hóa khớp bằng việc thay đổi hành vi trong sinh hoạt hàng ngày, cũng như biết cách chăm sóc tốt cho sụn khớp.

Cần chăm sóc sụn khớp từ sớm để ngăn ngừa thoái hóa khớp

“Thoái hóa khớp đôi khi không gây đau nhiều, nhưng đôi khi rất đau làm bệnh nhân bị tàn phế. Nhưng vì chúng ta không biết ai sẽ đau nhiều và ai sẽ đau ít trong tương lai một khi khớp bị thoái hóa nên việc điều trị ngăn ngừa là cần thiết”.

ThS. BS. Tăng Hà Nam Anh

Sụn khớp hư hại – căn nguyên của thoái hóa khớp

Trước hết, thoái hóa khớp là tình trạng hư hại sụn khớp không hồi phục. Sụn khớp chính là thành phần trắng, giòn làm lớp đệm giữa hai đầu xương (phần sừn sựt khi chúng ta ăn “xí quách”).

Sụn khớp bao gồm tế bào sụn và chất nền. Trong đó, tế bào sụn chiếm chỉ khoảng 2% và không có khả năng phân chia, hồi phục khi bị tổn thương. Phần lớn còn lại của sụn là chất nền với thành phần quan trọng chủ yếu là collagen type 2.

Sụn khớp bị hư hại do nhiều nguyên nhân khác nhau như khiêng vác quá nặng, béo phì, ngồi xổm, leo cầu thang hay leo dốc nhiều, chấn thương khớp hoặc có thể do chấn thương lặp đi lặp lại như trong trường hợp bị đứt dây chằng khớp.

Cần hiểu đúng bệnh thoái hóa khớp

Để chẩn đoán thoái hóa khớp không khó. Cái khó chính là làm sao cho bệnh nhân hiểu và sống chung với bệnh. Một số bệnh nhân có xu hướng bỏ mặc đến đâu hay đến đó. Một số khác lại lo lắng quá mức và luôn đi tìm một loại thuốc có thể làm tình trạng thoái hóa khớp biến mất (!).

Cũng cần hiểu việc dùng thuốc kháng viêm giảm đau chỉ có tác dụng giảm đau nhất thời mà không làm hồi phục sụn hư. Nếu tình trạng sụn hư nhiều thuốc sẽ khó có tác dụng. Hơn nữa việc dùng thuốc lâu dài có khả năng gây loét dạ dày cũng như hư thận.

Cho đến hiện tại, mục tiêu của việc điều trị là làm sao cho bệnh nhân không đau khi sinh hoạt hàng ngày với khớp bị thoái hóa. Lý tưởng nhất là làm thế nào để bệnh nhân có một khớp với đầy đủ sụn như xưa. Tuy nhiên, việc này cho đến ngày hôm nay vẫn là niềm mơ ước, mặc dù có nhiều nghiên cứu ứng dụng bơm tế bào gốc vào khớp gối.

Ngăn ngừa thoái hóa khớp

Chúng ta cần hạn chế những hành vi có hại cho khớp như: tránh ngồi xổm, tránh ngồi xếp bằng, hạn chế leo cầu thang hay leo dốc, hạn chế khiêng vác nặng là việc cần thiết phải làm trong suốt cuộc đời, tránh sử dụng bàn tay quá mức nhất là trong các công việc nặng và không cho bàn tay nghỉ ngơi. Tránh béo phì, tránh các môn thể thao quá mạnh khi tuổi đã lớn và khớp đã bị đau.

Bên cạnh thuốc điều trị chống thoái hóa khớp, các dưỡng chất đã được con người tìm ra và áp dụng vào quá trình ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp chẳng hạn như Collagen type 2 không biến tính, một trong nhữngthành phần cơ bản chất sụn khớp đã được đưa vào sử dụng.

ThS. BS. Tăng Hà Nam Anh

Trưởng khoa Chấn thương Chỉnh hình, BV. Nguyễn Tri Phương

Theo Dân trí