Có thể chế.t vì chả.y má.u… cam?
Chả.y má.u mũi (còn gọi chả.y má.u cam) là triệu chứng hay gặp nhất trong các bệnh lý tai mũi họng, xảy ra ở khoảng 60% người trưởng thành trong đó có 6 – 10% trường hợp cần được xử trí tại bệnh viện.
Mức độ trầm trọng của chả.y má.u mũi tuỳ thuộc nguyên nhân, vị trí chả.y má.u: chả.y má.u mũi, trước chiếm tỷ lệ lớn nhưng thường không nặng, còn chả.y má.u mũi sau hiếm gặp nhưng thường nặng hơn do xuất phát từ mạch má.u lớn, đôi khi liên quan đến những mạch má.u của não. Chả.y má.u mũi sau có thể đe doạ đến tính mạng!
Nguyên nhân
Có rất nhiều nguyên nhân gây chả.y má.u mũi, có cả do tại chỗ hoặc do bệnh toàn thân.
Tại chỗ: do viêm nhiễm như viêm mũi cấp, viêm mũi mãn, viêm mũi do vi khuẩn, viêm mũi virút viêm xoang cấp viêm mũi vận mạch viêm mũi dị ứng… Do chấn thương vì ngoáy mũi hoặc dị vật lọt vào mũi (thường gặp ở tr.ẻ e.m) sỏi mũi ở cả người lớn và tr.ẻ e.m sang thương gây loét hốc mũi thường gặp ở công nhân ngành hoá chất khi bảo hộ chưa tốt, do lao, giang mai hoặc bệnh phong (hủi). Do cấu trúc bất thường ở hốc mũi như vẹo hoặc gai của vách ngăn mũi… Do khối u: lành tính như u xơ vòm mũi họng, u do nấm và u ác tính như ung thư vòm họng, u hốc mũi, u xoang, u sàn sọ…
Nguyên nhân toàn thân như bệnh toàn thân cấp tính gây rối loạn đông cầm má.u ban đầu như cúm, sởi nặng, sốt tinh hồng nhiệt, sốt xuất huyết, sốt rét… Bệnh của hệ tim mạch như cao huyết áp vỡ các phình mạch của hệ mạch má.u động mạch cảnh bệnh xơ vữa động mạch. Bệnh của hệ má.u gặp ở những người có thể trạng thiếu má.u nặng, nhiễ.m trùn.g nhiễm độc, thiếu vitamin. Bệnh bạch cầu cấp suy tuỷ giảm tiểu cầu chưa rõ nguyên nhân, rối loạn chất lượng tiểu cầu, và những bệnh thuộc về mạch má.u như bệnh ưa chả.y má.u.
Một số nguyên nhân khác như sự thay đổi nội tiết trong cơ thể ở người có thai, có kin.h nguyệ.t hoặc dùng corticoide xịt mũi kéo dài không đúng chỉ định, dùng thuố.c chống đông do thay đổi áp lực của khí quyển, thay đổi thời tiết… Còn lại khoảng 5% không tìm được nguyên nhân (vô căn), thường gặp ở tuổ.i thanh thiếu niên, chả.y má.u tự nhiên số lượng ít tái diễn nhiều lần và hay gặp khi làm việc gắng sức hoặc đi ngoài nắng quá lâu.
Video đang HOT
Những trường hợp nhẹ thì không cần nhập viện, thường chỉ cần dùng ngón cái cùng bên ấn nhẹ bên cánh mũi chả.y má.u, giữ trong 5 – 10 phút, trong khi đầu để thẳng.
Xử trí
Một trong những biện pháp can thiệp cầm má.u mũi đầu tiên khi nhập viện là nhét bấc, một biện pháp đã được áp dụng gần 200 năm nay và vẫn được dùng rộng rãi tới nay. Đến những năm 1910 -1920, một phương pháp khác được đưa ra là thắt mạch má.u lớn ở vùng cổ, sau đó đến thập niên 1930 phương pháp thắt động mạch hàm qua xoang hàm được áp dụng. Ngày nay, có thêm nhiều phương pháp với tỷ lệ cầm má.u mũi thành công cao (80 – 100%):
Đốt cầm má.u với những trường hợp chả.y má.u từ điểm mạch Kiessebach (chả.y má.u ở mũi trước). Đốt bằng hoá chất nitrat bạc (AgNO3 10%), đốt điện đơn cực, hai cực hoặc đốt bằng laser.
Cầm má.u mũi qua nội soi: được áp dụng cho những trường hợp chả.y má.u mũi tái phát sau khi đã nhét bấc. Phương pháp này thường được dùng cho những trường hợp chả.y má.u xuất phát từ trong mũi, được áp dụng rất phổ biến ở các bệnh viện có chuyên khoa tai mũi họng.
Thắt động mạch: chỉ sử dụng khi các phương pháp cầm má.u trên thất bại, phương pháp này được áp dụng với những trường hợp chả.y má.u mũi nặng xuất phát từ ngoài hốc mũi như đa chấn thương, chấn thương đầu mặt có kèm theo gãy hoặc vỡ xương mặt, những mạch má.u được thắt có thể là động mạch hàm, động mạch sàng, động mạch cảnh chung hoặc động mạch cảnh ngoài.
Thuyên tắc mạch (nút mạch): được làm sau khi đã thực hiện chụp mạch (DSA – một trong những tiến bộ vượt bậc trong những năm gần đây để chẩn đoán nhiều bệnh lý trong đó có chả.y má.u mũi nặng hoặc chả.y má.u mũi tái phát). Sau khi đã chụp mạch và xác định rõ vị trí chả.y má.u mũi ở bên nào và tại nhánh động mạch nào ở vùng đầu mặt, những chất liệu tắc mạch khác nhau được bơm vào trong lòng mạch má.u đang chảy để cầm má.u. Bệnh viện Chợ Rẫy đang thực hiện kỹ thuật này một cách thường xuyên để xử trí cầm má.u ở tất cả trường hợp chả.y má.u mũi nặng hoặc chả.y má.u mũi tái phát nhiều lần.
Theo TS.BS Nguyễn Trọng Minh
Sài Gòn tiếp thị
Bệnh tai mũi họng có thể là dấu hiệu của các bệnh nan y
Rất nhiều người nghĩ đau họng hay viêm mũi là mấy bệnh xoàng xĩnh, chả cần thuố.c cũng tự nhiên sẽ khỏi. Nhưng mấy thứ không đáng bận tâm đó lại là khởi đầu của rất nhiều căn bệnh nan y.
Nguy hiểm hơn ta tưởng
Từ kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, tôi thấy đại đa số bệnh nhân mình từng khám rất co.i thườn.g mấy bệnh tai mũi họng. Quả thực, ít người lường được những tác hại của những căn bệnh xoàng xoàng này. Bởi tai mũi họng liên quan đến nhau nên nếu bạn không điều trị dứt điểm bệnh ở bộ phận này thì nó sẽ trở thành tác nhân gây bệnh ở các bộ phận còn lại, chẳng hạn viêm mũi khi không trị dứt điểm có thể gây viêm tai (có thể ảnh hưởng đến thính giác và thậm chí nếu để lâu ngày còn gây apse não), viêm thanh quản (bệnh làm biến đổi chất giọng) hay viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi.
Nguy hiểm hơn, vi khuẩn của amidan còn có thể tấ.n côn.g vào khớp, tim, thận và có thể để lại các biến chứng khôn lường như viêm cầu thận cấp, thấp khớp, thấp tim, viêm tim... Do đó, nếu một năm bạn bị khoảng 7,8 đợt viêm amidan thì tốt nhất là hãy cắt bỏ amidan để loại trừ nguồn gây bệnh cho các bộ phận khác.
Tai mũi họng là cửa ngõ của đường thở nên những trục trặc ở bộ phận này có thể gây tắc thở nhanh chóng. Viêm họng cấp, viêm phế quản cấp ở tr.ẻ e.m, dị vật... là những thứ bạn phải điều trị sớm nhất có thể.
Những thói quen sinh bệnh
Thông thường, nhắc đến bệnh tai mũi họng là người ta thường nghĩ ngay đến tác nhân thời tiết, môi trường, nhưng thực tế khám chữa bệnh cho các bệnh nhân thời gian gần đây tôi nhận thấy rằng "kẻ thù" không kém nguy hiểm của tai mũi họng còn đến từ chính những thói quen rất phổ biến trong thời hiện đại như:
- Nghe headphone âm lượng lớn: Giới trẻ hiện nay rất thích dùng headphone để nghe nhạc, nghe điện thoại... nhưng lại không biết rằng âm lượng thích hợp cho thính giác và thời lượng phù hợp để nghe quan trọng như thế nào với đôi tai.
Có bệnh nhân đến trong tình trạng tai bị chấn thương âm do nghe headphone tần số quá cao. Bệnh này nếu không được điều trị kịp thời tai sẽ dần bị điếc, mà điếc do chấn thương âm thì vô cùng nan giản, gần như không chữa được. Thực tế, không ít người đã bị giảm thính lực vĩnh viễn do dùng headphone.
- Hút thuố.c và uống rượu không đảm bảo chất lượng: Thuố.c là là tác nhân số một gây ung thư vòm họng. Còn rượu không đảm bảo chất lượng có thể làm bỏng thanh quản. Khi thanh quản bị bỏng, bạn không chỉ cảm thấy nuốt khó, đau, rát mà đây còn là cơ hội để rất nhiều loại bệnh tấ.n côn.g vòm họng như viêm họng, viêm amidan...
Ảnh minh họa.
Phòng tránh không khó
- Vệ sinh tai mũi họng bằng nước muối: Để hạn chế những tác động xấu từ môi trường, khí hậu, cách duy nhất là vệ sinh mũi, họng bằng cách súc miệng nước muối hoặc xịt nước muối biển ba đến bốn lần mỗi ngày. Bạn nên lưu ý các loại nước muối dạng bình xịt có áp lực mạnh không nên dùng cho trẻ nhỏ dưới một tuổ.i. Thay vào đó hãy dùng nước muối 0,9% cho trẻ lứa tuổ.i này.
- Đeo khẩu trang khi ra đường và nếu nhà bạn ở gần đường có nhiều xe cộ qua lại hoặc gần bến xe, bến tàu thì nên lắp hệ thống cửa cách âm tốt để tránh tiếng ồn bên ngoài tác động hàng ngày vào tai.
- Ba tháng một lần bạn bên khám tai mũi họng. Cách này giúp bạn sớm phát hiện những căn bệnh nguy hiểm như ung thư vòm họng và ung thư thực quản.
- Với trẻ nhỏ: Bạn không nên tự lấy ráy tai cho con bởi tai trẻ rất mềm nên chỉ sơ suất một chút, bạn có thể làm xây xước tai con và dẫn đến viêm tai giữa. Hãy đưa trẻ đến bác sĩ. Và với trẻ trên 6 tuổ.i mà vẫn bị viêm VA thì nên cho con nạo VA để tránh hiện tượng chảy mũi và viêm tai giữa.
- Vào những đợt thời tiết chuyển mùa, việc giữ ấm cổ, đặc biệt với tr.ẻ e.m là rất quan trọng. Dù đây không phải là biện pháp có thể loại bỏ tuyệt đối viêm họng, nhưng nó giảm phần lớn nguy cơ bị viêm họng, nhất là bệnh viêm họng cấp ở tr.ẻ e.m.
Điều trị tích cực
- Đi khám bác sĩ: Khi có các biểu hiện của bệnh tai mũi họng, nhiều người thường có thói quen tự đi mua thuố.c uống hoặc dùng lại đơn thuố.c được kê từ lần trước. Đây là điều rất phản khoa học bởi cùng một đơn thuố.c chữa ho, lần trước bạn dùng rất hữu hiệu nhưng lần sau dùng lại nguy hiểm.
Viêm mũi, viêm tai cũng vậy, nếu tự mua thuố.c về uống, bạn rất có thể tiề.n mất tật mang. Thuố.c Nastecelin là một ví dụ. Loại thuố.c này rẻ, ngay lập tức mang lại cho bạn cảm giác thông mũi họng, nhưng vì thuố.c làm co mạch nên nếu dùng nhiều có thể gây hiện tượng mất ngửi hay tim đậ.p nhanh vô cùng nguy hiểm.
- Điều trị đủ liều: Một thói quen không tốt ở nhiều người là hay điều trị giữa quãng, uống thuố.c một vài ngày thấy đỡ là dừng. Điều này không chỉ gây tình trạng nhờn thuố.c, những lần sau khi bị bệnh, thuố.c không làm cho bạn khỏi mà còn có thể để lại những biến chứng khôn lường do bệnh chưa điều trị dứt điểm. Hãy điều trị đủ liều thuố.c, đủ thời gian theo hưỡng dẫn của bác sĩ.
- Điều trị càng sớm càng tốt: Nếu bạn muốn thời gian điều trị ngắn lại thì tốt nhất hãy đi khám ngay khi có biểu hiện bất thường. Một chiếc xương mắc ở cổ nếu được gắp ra ngay thì mọi chuyện chẳng có gì, nhưng chỉ cần để một vài ngày, nó có thể gây apse thành cổ, có khi gây t.ử von.g.
Theo TTVN
Bệnh tai mũi họng có thể là dấu hiệu của nan y Rất nhiều người nghĩ đau họng hay viêm mũi là mấy bệnh xoàng xĩnh, chả cần thuố.c cũng tự nhiên sẽ khỏi. Nhưng mấy thứ không đáng bận tâm đó lại là khởi đầu của rất nhiều căn bệnh nan y. Nguy hiểm hơn ta tưởng Từ kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, tôi thấy đại đa số bệnh nhân mình từng khám...