Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước vẫn còn tình trạng “bình mới rượi cũ”

Theo PGS. TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, hiện tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước diễn ra chậm và vẫn còn tình trạng “bình mới rượi cũ”.

Thông tin trên được chia sẻ tại Diễn đàn “Quản trị sự thay đổi và tái cấu trúc doanh nghiệp Nhà nước trong bối cảnh toàn cầu hóa”, vừa diễn ra sáng nay (30/11) tại Hà Nội.

Các doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa đều kinh doanh tích cực

Theo ông Nguyễn Văn Khách – Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, với nền kinh tế nhiều thành phần, doanh nghiệp Nhà nước đang giữ vai trò quan trọng và là trụ cột của nền kinh tế. Doanh nghiệp Nhà nước đã chuyển dịch theo hướng chỉ tập trung vào những ngành, nghề then chốt của nền kinh tế, những lĩnh vực mà doanh nghiệp tư nhân không đầu tư.

Ông Khách cho biết, những doanh nghiệp Nhà nước có quy mô lớn, tính chất chuyên môn cao là lực lượng nòng cốt thực hiện những cân đối lớn trong nền kinh tế, thực hiện các mục tiêu chính trị – xã hội của Đảng, Nhà nước. “Việc bảo toàn và tăng trưởng vốn có kết quả tốt. Từ năm 2011 đến 2016, tổng tài sản của các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước tăng 45,8%, vốn chủ sở hữu tăng 92,2%. Đặc biệt, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước đã cổ phần hóa tích cực”, ông Khách thông tin.

Tại Diễn đàn sáng nay (30/11)

Bằng chứng, theo báo cáo của các doanh nghiệp Nhà nước đã cổ phần hóa giai đoạn 2011-2015, vốn điều lệ tăng 72%; tổng tài sản tăng 39%; vốn chủ sở hữu tăng 60%; doanh thu tăng 29%; lợi nhuận trước thuế tăng 49%.

Cùng với đó, việc quản lý, sử dụng tài sản tại nhiều doanh nghiệp về cơ bản được thực hiện theo đúng quy định pháp luật. Chất lượng tài sản của doanh nghiệp Nhà nước từng bước được nâng cao. Công tác điều hành và giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước minh bạch và đạt hiệu quả hơn.

“Tiến trình cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước được đẩy mạnh. Trong giai đoạn 2011 – 2018, cả nước đã cổ phần hóa được hơn 600 doanh nghiệp Nhà nước, tổng giá trị thu về cho ngân sách Nhà nước từ bán vốn Nhà nước thông qua cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước đạt khoảng 200 nghìn tỷ đồng. Cơ chế, chính sách về cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước đã được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện”, Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia cho hay.

Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước còn chậm

Mặc dù cổ phần hóa nhà nước bước đầu đã thu được những kết quả tích cực, nhưng hiện tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn, niêm yết trên thị trường chứng khoán của doanh nghiệp Nhà nước đã cổ phần hóa còn chậm.

Theo PGS. TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, hiện tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước diễn ra chậm và vẫn còn tình trạng “bình mới rượi cũ”. “Sau cổ phần hóa, doanh nghiệp đã có cơ cấu vốn mới nhưng đội ngũ lãnh đạo hầu như vẫn là những người cũ”, ông Thiên nhấn mạnh.

Theo Bộ Tài chính, đến tháng 11/2018, mới có 35/526 DNNN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cơ cấu lại. Đến ngày 18/11/2018 mới cổ phần hóa được 12 doanh nghiệp trong khi kế hoạch năm 2018 phải cổ phần hóa ít nhất 85 doanh nghiệp. Về kế hoạch thoái vốn, chỉ có 31 đơn vị thực hiện thoái vốn (kế hoạch năm 2017 có 135 doanh nghiệp, năm 2018 có 181 doanh nghiệp).

Chậm bàn giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về SCIC theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (còn 35 doanh nghiệp chưa bàn giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về SCIC).

Cũng theo Bộ Tài chính, tính đến ngày 15/11/2018, còn 667 doanh nghiệp Nhà nước đã cổ phần hóa nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Đưa ra những khó khăn trong công tác cổ phần hóa, ông Nguyễn Đại Lai – Chuyên gia tài chính, ngân hàng cho rằng, việc định giá trị doanh nghiệp ròng cho đến thời điểm cổ phần hóa là rất phức tạp. Vì phải tính đến giá trị vị thế, thương hiệu, quyền sử dụng đất và đặc biệt là giá trị sức lao động của các thế hệ người lao động qua các thời kỳ đã kết tinh vào giá trị của doanh nghiệp Nhà nước đó.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Khách cho rằng, công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá các doanh nghiệp Nhà nước còn nhiều hạn chế. Theo ông Khách, việc đánh giá, giám sát đánh giá của các đại diện chủ sở hữu nhà nước chủ yếu căn cứ vào các báo cáo hành chính của công ty. Đồng thời, cơ chế xác định tính trung thực của các báo cáo này còn chưa cao do nhiều DNNN chưa thực hiện kiểm toán độc lập.

Cùng với đó, các chỉ tiêu dùng để quản lý, giám sát mới tập trung vào các chỉ tiêu về tài chính. Các vấn đề khác như tình hình chấp hành quyết định của chủ sở hữu nhà nước, triển khai các dự án được phê duyệt, công tác bổ nhiệm cán bộ chưa được quy định cụ thể bằng các chỉ tiêu định lượng hoặc dễ lượng hóa phục vụ cho công tác đánh giá.

Để thúc đẩy quản trị sự thay đổi và tái cấu trúc doanh nghiệp Nhà nước, ông Khách cho rằng, Nhà nước cần xây dựng và công khai hóa chiến lược, chính sách đầu tư tại các doanh nghiệp Nhà nước. Minh bạch hoá thông tin hàng năm về đầu tư vốn nhà nước tại các doanh nghiệp, danh sách và số lượng doanh nghiệp có vốn nhà nước, cũng như mức độ đầu tư, hiệu quả đầu tư; hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp Nhà nước…

Minh Ngọc

Theo vnmedia.vn