Cơ hội bước ra ánh sáng của Thomas Tuchel

Thomas Tuchel, Jurgen Klopp cùng đi trên một con đường trước khi đối đầu nhau tại Premier League, nhưng sở hữu tính cách và tư tưởng chiến thuật khác biệt.

Thomas Tuchel và Jurgen Klopp có một vài điểm chung. Cả hai đều bắt đầu sự nghiệp huấn luyện khi còn trẻ, nhận được nhiều lời khen ngợi nhờ công việc ở Mainz 05, trước khi xây dựng danh tiếng rực rỡ tại Borussia Dortmund. Họ đều là người Đức, có tư tưởng cầu tiến, theo đuổi lối chơi “gegenpressing” và đang phụ trách những CLB lớn tại Premier League.

Tuy nhiên, trận đấu giữa Liverpool và Chelsea không phải cuộc đối đầu giữa thầy và trò. Tuchel có thể đi theo con đường tương tự Klopp, nhưng họ là 2 người khác nhau với những phong cách quản lý riêng biệt.

Tuchel và Klopp đều từng dẫn dắt Mainz 05 và Dortmund. Ảnh: Getty Images.

Sự khác biệt

“Phong cách người Đức” đang trở thành tham chiếu để nhiều HLV trên khắp châu Âu học hỏi. Klopp và Tuchel được coi là 2 trong số những người giỏi nhất trong việc triển khai chiến thuật “gegenpressing”.

Ralf Rangnick, cựu HLV Schalke 04 và Leipzig, được cho là người tiên phong của trường phái chiến thuật này. Chính ông thuyết phục Tuchel theo nghiệp huấn luyện sau khi thuyền trưởng Chelsea phải giải nghệ sớm vì chấn thương năm 25 tuổi. Trong khi đó, Klopp như “đệ tử ruột” của Rangnick.

Xuất phát điểm có chung người thầy phần nào lý giải điểm tương đồng phảng phất trong tư tưởng chiến thuật của Tuchel và Klopp. Dù vậy, cùng đích đến “gegenpressing”, 2 vị chiến lược gia này lại lựa chọn cách tiếp cận và triển khai khác nhau.

Cách sắp xếp đội hình trước Chelsea của Klopp chắc chắn không gây bất ngờ. Chiến lược gia người Đức xây dựng cỗ máy tấn công 4-3-3, thường xuyên dâng cao, tạo cơ hội thông qua những nỗ lực không ngừng nghỉ để khiến đối phương khuất phục.

Klopp từng miêu tả ông vận hành đội bóng như bản “heavy metal”. Tuy nhiên, âm lượng được giảm nhẹ trong vài mùa giải vừa qua để chuyển sang phiên bản có tính kiểm soát hơn theo ý đồ chiến thuật của HLV này. Pressing cao độ và phản công dữ dội vẫn là nền tảng cho cách chơi của Liverpool, dù cường độ giảm đi so với thời điểm trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Klopp vẫn giữ phong cách chơi yêu thích của mình bất chấp mọi lý do. Ông thực hiện vài điều chỉnh về nhân sự, nhưng đó là những thay đổi tinh tế được thực hiện từ trận này sang trận khác phụ thuộc tình hình. Liverpool vẫn sử dụng đội hình 4-3-3 và các đối thủ phải tìm cách ngăn chặn họ.

Cách tiếp cận và triển khai trận đấu của Tuchel khác với Klopp. Ảnh: Reuters.

Ở góc độ khác, Tuchel là nhà quản lý khéo léo về chiến thuật. Cựu thuyền trưởng PSG yêu thích việc để đội bóng của ông thay đổi hình dạng và hệ thống ngay giữa trận đấu.

Khi Klopp mắc kẹt một cách cứng nhắc với sơ đồ 4-2-3-1 hay 4-3-3 ở Dortmund, Tuchel sử dụng 4-2-3-1, 4-3-3, 4-1-4-1, 3-4-3, 3-1-4-2 và 3-4-1-2 với các cách tiếp cận chiến thuật khác nhau. Tại PSG, ông thêm vào tập hợp này 4-4-2, 4-2-2-2 và 3-5-2 với sự thay đổi linh hoạt trong trận.

Các đội của Tuchel cũng ép sân cao độ nhưng không dựa vào đó để tạo cơ hội theo cách Klopp vẫn làm. Mainz 05 của Tuchel chơi dồn ép và nổi tiếng khó đối đầu, nhưng với những cầu thủ chất lượng hơn ở Dortmund và PSG, ông đã tập trung nhiều hơn vào việc kiểm soát bóng và kéo giãn đội hình đối phương bằng những đường chuyền.

Dấu ấn Tuchel

Trước khi Tuchel đến Chelsea, đội bóng của Frank Lampard phòng ngự thiếu tổ chức và dễ bị phản công. Trái lại, Tuchel thiết lập để đội bóng của ông vô hiệu hóa Atletico Madrid, một trong những đội nguy hiểm nhất tại châu Âu, trong chiến thắng 1-0 ở lượt đi vòng 16 đội Champions League.

Trong trận đấu này, Chelsea không cho phép Atletico vượt qua hàng phòng ngự 3 người của họ. Các học trò của Tuchel lập tức áp sát khi đối phương có bóng, cố gắng chặn những đường chuyền và các pha phản công bên cạnh việc giữ 63% tỷ lệ kiểm soát.

Đội bóng của HLV Diego Simeone lùi sâu với sơ đồ 6-3-1 trong phần lớn thời gian của trận đấu, cố gắng ngăn chặn những tình huống tấn công từ Chelsea ở phần ba sân cuối cùng cho đến khi giành được bóng.

Lúc đó, Atletico sẽ cố gắng ép sân càng nhanh càng tốt. Tuy nhiên, hệ thống được Tuchel vận hành cho phép các học trò của ông ngay lập tức áp sát đối thủ để đoạt lại quyền kiểm soát.

Trong một tình huống khi Werner để mất bóng vào chân Thomas Lemar, Callum Hudson-Odoi lập tức theo sát tiền vệ người Pháp, Werner theo kèm một cầu thủ Atletico khác trong khi Mason Mount đứng ở vị trí sẵn sàng cắt đường chuyền. Lemar không có bất kỳ lựa chọn nào để làm với trái bóng.

Tuchel đã chuyển từ sơ đồ 3-4-3 từng được thiết lập ở Chelsea sang 3-4-1-2 trước Atletico. Cả hai đều là những chiến thuật được Lampard sử dụng trong thời gian làm việc tại Stamford Bridge. Tuy nhiên, sự khác biệt trong khả năng tổ chức phòng ngự là rất lớn.

Chelsea của Tuchel đề cao tính kiểm soát và phòng ngự. Ảnh: Reuters.

Theo Opta , trung bình 90 phút, Chelsea của Tuchel thực hiện 700,8 đường chuyền. Con số này ở Lampard là 612,7. Chelsea hiện tại ghi ít bàn hơn, trung bình 1,1 bàn/trận so với 1,7 bàn/trận dưới thời Lampard. Tuy nhiên, họ phải đối mặt khoảng 6,3 cú sút/trận và để thủng 0,3 bàn/trận. Trong khi đó, con số này với Chelsea của Lampard lần lượt là 10 cú sút/trận và 1,2 bàn/trận.

Chiến thuật tấn công của Lampard áp đảo đối thủ trên lý thuyết, nhưng không thể áp dụng với Liverpool, bởi nó tạo ra sự hỗn loạn và quá tải trong phần ba cuối sân. Chelsea của Tuchel có tổ chức hơn, dù các tình huống triển khai tấn công trở nên dễ đoán, khiến họ không ghi được quá nhiều bàn.

Liverpool đang đối mặt khủng hoảng hàng thủ, mở ra cơ hội cho Tuchel điều chỉnh cách đội bóng của ông triển khai tấn công bằng cách thực hiện nhiều đường chuyền trực diện vào khoảng trống hơn.

Khác với Klopp, Tuchel luôn điều chỉnh chiến thuật tùy thuộc vào đối thủ và yêu cầu của trận đấu. Không gì đảm bảo việc các đối thủ sẽ dự đoán được Tuchel bố trí đội hình ra sao với chiến lược thế nào.

Tuchel và Klopp đều dành cho nhau sự tôn trọng. HLV trưởng của Liverpool từng nói một phần lý do ông rời Dortmund là để CLB có thể ký hợp đồng với Tuchel trước đội các bóng khác. Ngược lại, Tuchel cũng dành cho Klopp những lời khen ngợi, nhưng hoàn toàn không thích thú với ý tưởng ông đang sống trong cái bóng của người đồng nghiệp.

“Klopp là một trong những HLV giỏi nhất, với tính cách hấp dẫn nhất và là quý ông vui tính. Tất nhiên, chúng tôi có một lịch sử tương đối giống nhau. Tôi đã ở Mainz 05 sau ông ấy. Dù vậy, cả hai không biết nhiều về nhau như mọi người vẫn nghĩ”, cựu thuyền trưởng PSG chia sẻ sau khi được bổ nhiệm vào ghế nóng tại Stamford Bridge.

Không công bằng nếu nói Tuchel là cái bóng kém may mắn hơn của Klopp. Thuyền trưởng của Chelsea là chính mình và sử dụng những lời chỉ bảo của Rangnick theo cách của riêng mình.

Thành công của Tuchel cần nhiều thời gian để kiểm chứng. Tuy nhiên, chuỗi 6 trận bất bại với 6 chiến thắng có thể mang đến ấn tượng ban đầu đầy hứa hẹn.