Có gì bất thường khi Trung Quốc giảm nhập khẩu gạo?
Trung Quốc giảm nhập khẩu gạo cả chính ngạch lẫn tiểu ngạch, Philippines tạm dừng nhập khẩu gạo nhằm bảo hộ sản xuất trong nước… Những yếu tố này đang khiến tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam lại rơi vào trầm lắng và ảnh hưởng đến việc tiêu thụ lúa gạo vụ hè thu sắp tới
Thị trường nhập khẩu chính gặp khó
Theo thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), qua các phương tiện truyền thông chính thức của Philippines, Tổng thống nước này mới đây đã thông báo sẽ tạm dừng nhập khẩu gạo, do lo ngại gạo nhập khẩu sẽ cạnh tranh với sản lượng gạo của nông dân nước này đang vào vụ thu hoạch.
Nông dân ĐBSCL thu hoạch lúa đông xuân bằng máy gặt đập liên hợp. Ảnh: Báo GD&TĐ
Việc nước này có nhập khẩu trong năm nay hay không thì hiện vẫn còn có những ý kiến trái chiều, bởi trước đó, Cơ quan Lương thực quốc gia Philippines (NFA) khẳng định, nước này cần phải nhập khẩu ngay 250.000 tấn gạo trong tháng 3/2017 để sử dụng cho mùa giáp hạt. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa có động thái gì.
Một số doanh nghiệp thường xuyên xuất khẩu sang thị trường này cho rằng, theo thông lệ hàng năm vào thời điểm tháng 4-5, Philippines sẽ không nhập khẩu gạo, do đây cũng là thời điểm nước này cũng đang vào vụ thu hoạch lúa gạo. Và họ chỉ nhập từ tháng 6 trở đi. Tuy nhiên, việc Philippines thông báo tạm dừng nhập khẩu gạo để bảo vệ sản xuất trong nước là một xu hướng đã được VFA dự báo trước đó.
Theo ông Huỳnh Thế Năng, Chủ tịch VFA, không chỉ riêng Philippines, nhiều thị trường nhập khẩu gạo chính của Việt Nam ở khu vực Đông Nam Á đang dần thay đổi cơ chế điều hành nhập khẩu gạo, từ việc Chính phủ nhập khẩu chuyển dần sang giao cho doanh nghiệp tư nhân đấu thầu hạn ngạch hoặc tự do hóa hoàn toàn thương mại gạo. Đồng thời, Chính phủ các nước này có những chính sách quyết đoán về an ninh lương thực, từng bước tự cân đối lương thực trong nước, giảm phụ thuộc vào gạo nhập khẩu.
Dù là xu hướng đã được dự đoán trước, nhưng ít nhiều cũng tác động đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp. Trong 2 tháng đầu năm 2017, Philippines là thị trường nhập khẩu gạo lớn thứ hai của Việt Nam với 24,8% thị phần. Phần lớn sản lượng xuất khẩu rơi vào gói hơn 293.000 tấn mà Chính phủ Philippines giao cho thương nhân nước này thu mua.
Video đang HOT
Nông dân các tỉnh ĐBSCL tất bật thu hoạch lúa đông xuân 2017. Ảnh: TTXVN
Theo bà Đặng Thị Liên, Giám đốc Công ty TNHH Lương thực, Thực phẩm Long An, kể từ cuối năm 2016 đến nay, do không nằm trong danh sách 22 doanh nghiệp được phép xuất sang Trung Quốc nên công ty này phải tìm kiếm và tập trung các thị trường nhập khẩu gạo khác ở khu vực châu Phi, Đông Nam Á…; trong đó Philippines là một thị trường quan trọng, giúp doanh nghiệp tiêu thụ gạo nếp khá tốt. Do vậy, với thông tin Philippines tạm dừng nhập khẩu chắc chắn sẽ ảnh hưởng nhiều đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp trong thời gian tới.
Không chỉ gặp khó ở thị trường Philippines, xuất khẩu gạo Việt Nam sang Trung Quốc hiện cũng đang trầm lắng. Theo nguồn tin từ các doanh nghiệp, xuất khẩu gạo sang Trung Quốc đang chậm lại trong 2 tuần gần đây. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến giá gạo nội địa sụt giảm.
Nguy cơ “ách tắc” vụ lúa hè thu
Sau một thời gian dài giá tăng lên quá cao trong vụ đông xuân 2016-2017, cao hơn cả giá bán xuất khẩu thì giá lúa gạo nội địa đã bắt đầu sụt giảm hơn nửa tháng nay. Điều này đúng với những dự đoán trước đó của nhiều doanh nghiệp.
Theo các doanh nghiệp, giá lúa gạo trong nước hiện đang có xu hướng giảm là do nhu cầu tiêu thụ gạo của thế giới vẫn còn trong giai đoạn suy yếu, còn nguồn cung lại khá dồi dào. Hầu hết các nước sản xuất lúa gạo như Thái Lan, Philippines, Việt Nam… đang vào đợt thu hoạch vụ chính trong năm nên nguồn cung trên thị trường khá dồi dào. Trong khi đó, những thị trường nhập khẩu gạo chủ yếu của Việt Nam như Philippines, Trung Quốc lại đang hạn chế hoặc tạm dừng nhập khẩu.
Nông dân ĐBSCL vận chuyển lúa vừa thu hoạch về nhà. Ảnh: Báo GD&TĐ
Ông Nguyễn Thanh Long, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Gạo Việt (Tp. Hồ Chí Minh) cho rằng, ngành lúa gạo Việt Nam trong những tháng đầu năm đã trải qua một giai đoạn khá đặc biệt. Đó là giá nội địa “bật” lên cao quá khiến giá gạo chào bán xuất khẩu cũng ở mức cao hơn so với các nước, trung bình từ 7-10 USD/tấn. Các đối tác nhập hàng hầu như không chấp nhận mức giá cao này nên trong khoảng nửa cuối tháng 2 đến nay, ít có doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo Việt Nam ký thêm được đơn hàng mới. Và dĩ nhiên, khi đi hết những đơn hàng cũ, thị trường lúa gạo lại rơi vào trầm lắng.
“Hiện giá lúa gạo nội địa đã sụt giảm nhẹ, không còn cao như trước. Tuy nhiên, do phụ phẩm sau khi chế biến sụt giảm khá lớn, kèm theo đồng USD mất giá so với đồng Việt Nam nên lợi nhuận của nhà xuất khẩu khá thấp. Điều này cũng khiến họ không mặn mà để ký kết thêm hợp đồng xuất mới”, ông Long nói.
Với tình hình thị trường như hiện nay, một số doanh nghiệp cho rằng sẽ tác động đến việc tiêu thụ lúa gạo đối với những diện tích lúa thu hoạch cuối vụ đông xuân và vụ hè thu sắp tới. Theo ông Lâm Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Thịnh Phát (Bến Tre), việc giá lúa gạo nội địa tăng sẽ khuyến khích nông dân sản xuất, tăng thu nhập, tuy nhiên mức giá nội địa phải phù hợp với tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp chứ không phải là nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp không ký được hợp đồng, xuất khẩu “ì ạch” như hiện nay.
“Cứ đà này, trong vòng 1-2 tháng tới nếu doanh nghiệp không ký được hợp đồng lớn thì nguy cơ tiêu thụ lúa vụ hè thu bị “ách tắc” là rất cao. Không những vậy, chi phí sản xuất trong vụ hè thu cũng thường cao hơn so với vụ đông xuân nên thu nhập của nông dân chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng rất lớn”, ông Tuấn nói.
Theo Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT), tính đến ngày 6/4, các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã thu hoạch được 1,2 triệu ha trong tổng số hơn 1,53 triệu ha diện tích lúa gieo trồng trong vụ đông xuân 2016-2017, với năng suất trung bình là 6,4-6,5 tấn/ha. Nhiều tỉnh, thành cũng đã bắt đầu gieo sạ lúa vụ hè thu, với diện tích xuống giống là khoảng 450.000 ha/1,6 triệu ha diện tích kế hoạch.
Theo Hứa Chung (TTXVN)
Xuất khẩu gạo vẫn trầm lắng, bế tắc
Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ, Việt Nam sẽ xuất khẩu khoảng 5,8 triệu tấn gạo trong năm 2017, tăng 7,4% so với năm 2016. Xuất khẩu gạo Thái Lan đạt mức 9,63 triệu tấn gạo trong năm 2016, và đang hướng tới 10 triệu tấn trong năm nay.
Giá gạo tại Ấn Độ thời gian qua đã tăng do nhu cầu tăng trở lại từ châu Phi và châu Á, tuy nhiên thị trường gạo của Việt Nam vẫn rất trầm lắng.
Nông dân ĐBSCL phơi sấy lúa xuất khẩu. Ảnh: I.T
Cụ thể, gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đang ở mức 345 - 350 USD/tấn (FOB cảng Sài Gòn), vẫn ở mức thấp so với gạo xuất khẩu của Thái Lan (đạt 360 - 365 USD/tấn).
Bộ NNPTNT cho biết, xuất khẩu gạo trong tháng 1.2017 của Việt Nam tiếp tục bế tắc, khi chỉ ước đạt 325.000 tấn với giá trị khoảng 136 triệu USD, giảm 32% về lượng và trên 35% về giá trị so với cùng kỳ năm 2016.
Tại thị trường trong nước, giá lúa tại các tỉnh ĐBSCL thời điểm cuối tháng 1 diễn biến cụ thể như sau: Tại An Giang, lúa IR50404 ổn định ở mức 4.300 đồng/kg; lúa chất lượng cao OM 2514, OM 1490 ở mức 4.700 đồng/kg. Tại Kiên Giang, giá lúa tẻ thường không đổi mức 5.200 đồng/kg; trong khi lúa dài tiếp tục giảm 200 đồng/kg, từ 6.000 đồng/kg xuống 5.800 đồng/kg.
Tại Bạc Liêu, lúa tươi giống ngắn ngày giống OM 5451, OM 6976, OM 2517 giá thu mua dao động từ 4.800 - 5.300 đồng/kg; giá thu mua lúa của Công ty Lương thực tỉnh ổn định, loại OM 5451 ở mức 5.600 đồng/kg (lúa khô); OM 4900 ở mức 5.700 đồng/kg (lúa khô).
Sau khi quy hoạch thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo, với những tiêu chí gây cản trở hoạt động xuất khẩu gạo được Bộ Công Thương bãi bỏ, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp kỳ vọng hoạt động xuất khẩu gạo sẽ khởi sắc hơn. Tuy nhiên, theo Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông nghiệp, việc bỏ quy hoạch thương nhân xuất khẩu gạo chỉ mới tháo gỡ một phần các thủ tục hành chính gây khó cho doanh nghiệp, cần tiếp tục rà soát loại bỏ các điều kiện gây cản trở hoạt động xuất khẩu gạo, đặc biệt là Nghị định 109 về điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp phải chú trọng hơn nữa chất lượng, tập trung đầu tư vào vùng nguyên liệu, nâng cao chất hạt gạo thay vì đi thu mua hàng chất lượng thấp, chèn ép giá với nông dân để có lời như trước đây...
Theo Danviet
Bãi bỏ quy hoạch xuất khẩu gạo Nhiều cơ sở, doanh nghiệp chế biến, kinh doanh lúa gạo tỏ ra đồng tình với việc bãi bỏ quy hoạch xuất khẩu gạo vừa được Bộ Công thương ban hành. Việc tháo gỡ những "vòng kim cô" này cũng được đánh giá là sẽ tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp tham gia xuất khẩu gạo, kể cả những doanh nghiệp có...