Chuyến thăm Nhà Trắng kín tiếng của lãnh đạo Syria

Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 10/11 đã giữ kín cuộc gặp được xem là mang dấu mốc lịch sử với Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa, điều khác lạ so với thói quen luôn mở Phòng Bầu dục cho báo chí tác nghiệp lúc tiếp đón nguyên thủ nước ngoài.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) và Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa (trái) tại cuộc gặp ở Riyadh, Saudi Arabia vào tháng 5/2025. Ảnh: IRNA/TTXVN

Đây là chuyến thăm Nhà Trắng đầu tiên của một lãnh đạo Syria, nhưng ông al-Sharaa không đi theo lối dành cho các các quan chức cấp cao , qua lối vào cánh Tây dọc lối North Drive . Thay vào đó, ông xuất hiện ở cửa West Executive, nơi phóng viên không được phép tiếp cận. Ống kính truyền thông chỉ có thể ghi lại hình ảnh ông sau những thanh thép của hàng rào ngăn cách. Cách sắp xếp như vậy khiến toàn bộ chuyến thăm trở nên bí ẩn hơn thường lệ.

Theo The Hill (Mỹ), Tổng thống Trump đã đóng vai trò chủ chốt trong việc ủng hộ mong muốn của ông al-Sharaa là biến Syria thành một quốc gia thân thiện sau thời gian dài nội chiến.

Phát biểu với các phóng viên vào chiều 10/11 tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump nhận xét: “Ông ấy là nhà lãnh đạo rất mạnh mẽ, xuất thân từ hoàn cảnh khó khăn. Một người đàn ông cứng rắn. Tôi thích ông ấy. Tôi hợp tác tốt với Tổng thống Syria và chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để Syria thành công”.

Bộ Ngoại giao Syria đã công bố những bức ảnh chụp cuộc họp tại Phòng Bầu dục, trong đó nhà lãnh đạo Mỹ và ông al-Sharaa mỉm cười khi bắt tay nhau, trước sự chứng kiến của các quan chức cấp cao như Ngoại trưởng Marco Rubio , Phó Tổng thống JD Vance và đặc phái viên của Tổng thống Trump về Syria kiêm đại sứ tại Thổ Nhĩ Kỳ Tom Barrack. Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cũng có lúc góp mặt trong cuộc họp, một động thái phản ánh mức độ sát sao của Ankara với Damascus và Washington.

Theo nguồn thạo tin của The Hill, từ những trao đổi với đoàn Syria đến thông tin từ giới chức Nhà Trắng, mọi tín hiệu đều cho thấy cuộc gặp ở Phòng Bầu dục đã thành công, dù cả ngày làm việc diễn ra sau cánh cửa đóng kín.

Một trong những rào cản lớn nhất là liệu Quốc hội có tiến hành bãi bỏ Đạo luật Caesar hay không. Đạo luật Caesar của Mỹ có hiệu lực từ năm 2020 nhắm đến các công ty, cá nhân, tổ chức Syria và nước ngoài có liên quan tới chính phủ của cựu Tổng thống Bashar al-Assad.

Những người ủng hộ ông al-Sharaa hiện coi Đạo luật Caesar là trở ngại cho công cuộc tái thiết và phục hồi đất nước. Trong cuộc họp vào đêm 9/11, ông al-Sharaa đã họp kín với các thành viên Quốc hội Mỹ, bao gồm cả chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Brian Mast – người vẫn chưa bật đèn xanh cho việc bãi bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt thuộc Đạo luật Caesar.

Văn phòng của Mast từ chối bình luận khi được hỏi liệu ông có ủng hộ việc bãi bỏ Đạo luật Caesar hay không.

Nếu không bãi bỏ hoàn toàn Đạo luật Caesar, Tổng thống Trump chỉ có thể miễn trừ các lệnh trừng phạt đối với Syria trong 6 tháng, một bước đi mà ông đã thực hiện vào tháng 5 và lặp lại vào ngày 10/11. Tổng thống Trump cũng đang miễn trừ hai gói trừng phạt khác đối với Syria: Đạo luật Trách nhiệm Giải trình của Syria và Khôi phục Chủ quyền Liban cùng Đạo luật Nhân quyền Syria. Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, thành viên cấp cao của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, vào ngày 10/11 đã đệ trình để bãi bỏ cả hai gói trừng phạt này.

Tổng thống Trump cũng chỉ đạo các Bộ Tài chính, Thương mại và Ngoại giao ban hành hướng dẫn về cách thức các doanh nghiệp và nhà đầu tư Mỹ có thể an toàn khi giao dịch tại Syria đồng thời tuân thủ các hạn chế khác. Cũng trong ngày 10/11, Tổng thống Trump cho biết ông mong đợi thông báo rằng Syria sẽ tham gia liên minh chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Chỉ vài ngày trước chuyến thăm lịch sử của Tổng thống al-Sharaa ra tới Washington, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết đã chính thức rút tên ông ra khỏi danh sách khủng bố.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Tommy Pigott nói rõ: “Bước đi này được thực hiện nhằm ghi nhận những tiến bộ mà Ban lãnh đạo Syria đã thể hiện kể từ khi chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ”. Cũng theo người phát ngôn, chính phủ của Tổng thống al-Sharaa hiện nay đang đáp ứng các yêu cầu của Mỹ, bao gồm việc phối hợp tìm kiếm công dân Mỹ mất tích.

Ông David Schenker tại Viện Washington đánh giá với Fox News rằng chính phủ mới tại Syria đã thực hiện các bước mà Mỹ từ lâu đã yêu cầu: cho phép Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và Tổ chức Cấm vũ khí hóa học thanh tra, chia sẻ thông tin tình báo về IS và hợp tác với Mỹ về chống khủng bố.

Động thái trên cũng diễn ra chỉ một ngày sau khi Mỹ dẫn đầu cuộc bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với ông al-Sharaa.

Về phần Tổng thống al-Shara, ông đã trả lời phỏng vấn kênh Fox News vào tối 10/11. Ông chia sẻ sẵn sàng thảo luận về sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Syria để đối phó IS, dựa vào Mỹ để hỗ trợ làm cầu nối đàm phán với Israel, đồng thời cam kết tìm kiếm thông tin về nhà báo Mỹ Austin Tice và những công dân Mỹ khác mất tích.

Nhà lãnh đạo Syria al-Sharaa khẳng định Tổng thống Trump không nhắc đến quá khứ của ông, và cả hai đang tập trung vào tương lai cùng các cơ hội hợp tác kinh doanh giữa Mỹ và Syria.

“Sau khi chính quyền cũ sụp đổ, Syria đã bước vào một kỷ nguyên mới, được xây dựng trên chiến lược mới, đặc biệt với Mỹ. Syria không còn là mối đe dọa an ninh mà trở thành đồng minh địa chính trị, đồng thời là điểm đầu tư hấp dẫn của Mỹ, đặc biệt là khai thác khí”, ông al-Sharaa nêu bật.