Chuyện lạ Hậu Giang: Nông dân ra sông vớt lục bình, bán được cả rễ bèo

Ngọc Hưởng21:30 20/01/2022

Từng là nỗi ám ảnh của người dân vùng sông nước Hậu Giang do tốc độ phát triển nhanh, dày đặc, cản trở lưu thông, nhưng giờ đây, cây lục bình đã “sang trang”, từ cọng đến rễ đều được bà con tận dụng “hái” ra tiền, tăng thêm thu nhập lúc nông nhàn.

Lục bình được xem như cây xóa đói giảm nghèo của người dân xã Thuận Hưng, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang

Thân lục bình, rễ lục bình đều được mua

Ở miền Tây, lục bình hay bèo tây nhiều vô số kể. Là loài cây hoang dại lại phát triển nhanh nên có một thời nhắc đến lục bình, người ta lắc đầu ngao ngán cảnh vớt chúng lên bờ, phơi khô hoặc đốt để “giải phóng” cho dòng sông, kênh.

Cây lục bình hay còn gọi là bèo tây giờ đây là cây giúp nhiều nông dân xã Thuận Hưng, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang đổi đời.

Còn giờ đây, tại Hậu Giang, đời lục bình không còn lững lờ trôi mà đã “cập bến” mang lại thu nhập ổn định cho bà con.

Đi dọc những con đường ấp 8, ấp 9 và ấp 10, xã Thuận Hưng, huyện Long Mỹ, không khó để bắt gặp cảnh nhà nhà phơi lục bình.

Tùy theo điều kiện, có người phơi khoảng sân to bằng mấy đệm lúa, có hộ chỉ vỏn vẹn một góc sân nhà. Trên bờ là vậy, còn dưới sông, chị em í ới gọi nhau, luôn tay cắt lục bình bỏ vào xuồng, tiếng cười giòn tan trong nắng sớm xua tan bao mệt mỏi.

Nhanh tay ghi số ký từng bó lục bình vào quyển sổ tay sau khi cân, thoăn thắt tháo dây, phơi để kịp nắng lên, chị Dương Thúy Hằng, ở ấp 8, xã Thuận Hưng, phấn khởi cho biết: “Hồi trước, cọng lục bình có giá bán trên 20.000 đồng/kg, còn bây giờ lục bình chỉ còn 14.000-15.000 đồng/kg khô. Giá cọng lục bình khô giảm nhưng thu nhập cũng đỡ. Lục bình dưới sông mướn cắt là 500 đồng/kg mang về phơi khô, bó lại rồi cân. Thu nhập khoảng 4-5 triệu đồng/người/tháng”.

Video đang HOT

Theo chị Hằng, để có được những cọng lục bình khô đan lát, lục bình phải được phơi khô, xếp thành lọn nhỏ rồi buộc lại thành bó lớn để giao cho công ty.

Thông thường nếu lục bình đẹp thì cứ 12kg tươi sẽ được 1kg khô thành phẩm. Còn lục bình non, xấu thì khoảng 13-14kg tươi được 1kg khô.

Từ những cọng lục bình xanh, xốp, sau khi phơi đủ nắng và qua khâu xử lý sẽ cho ra những sợi mềm mại, dai và bền, dễ dàng đan lát, được người tiêu dùng ưa chuộng đa dạng mẫu mã và thân thiện với môi trường.

Lâu nay, chỉ phần cọng lục bình dùng để đan đát và một ít rễ được làm giá thể chiết cây trồng nhưng số lượng không nhiều thì giờ một số lượng nhất định rễ lục bình được bà con thu gom bán cho công ty, xử lý thành phân bón hữu cơ. Với 1 tấn rễ lục bình, bà con cũng có thêm khoảng nửa triệu đồng.

Bà Nguyễn Hồng Thắm, chủ vựa thu gom lục bình ở ấp 10, xã Thuận Hưng, cho biết: Trước đây, cắt lục bình toàn bỏ rễ, bây giờ có công ty thu mua nên bà con có thêm tiền phụ kinh tế gia đình mà con sông cũng bớt ô nhiễm.

Hiện nay, giá rễ lục bình được thu mua tại vựa từ 300-400 đồng/kg (loại tươi). Toàn ấp 10 có 7 chị em thu gom cọng và rễ lục bình, vô bao, vận chuyển về nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ tại ấp 11, thị trấn Vĩnh Viễn. Khoảng 2 tuần công ty lấy một lần, 1 tháng rưỡi khoảng 50 tấn”.

Cây lục bình giúp xóa đói giảm nghèo

Việc thu mua rễ lục bình còn mới và nhỏ lẻ, chỉ vài hộ tham gia nhưng mở ra cho người dân một cơ hội gia tăng thu nhập và cũng giảm gánh nặng ô nhiễm môi trường. Nhờ nghề làm lục bình mà nhiều hộ vươn lên thoát nghèo, con cái học hành đến nơi đến chốn.

Ông Phùng Văn Phường, Phó Bí thư Đảng ủy xã Thuận Hưng, cho hay: Lục bình là cây xóa đói giảm nghèo của địa phương. Ngoài thu nhập từ ruộng lúa và cây ăn trái, nghề làm lục bình cũng tạo điều kiện cho bà con lúc nông nhàn với mức thu nhập từ 3-4 triệu đồng. Với mức này, bà con nông thôn sống khỏe.

Bây giờ, đi dọc các tuyến sông trên địa bàn xã, dễ dàng thấy cảnh người dân thuê đất giữ lục bình trên sông. Người ít thuê vuông tương đương vài công, nhiều thì hơn chục công. Cứ 1 tháng rưỡi đến 2 tháng là có thể cắt 1 lứa lục bình. Thu hoạch xong thì lùa cây mới vào nuôi tiếp, cứ như vậy, luân phiên nhau.

“Ngoài lấy thân để đan lát thủ công, nếu rễ lục bình được thu mua luôn thì càng tốt, bởi khi thu hoạch thân xong, phần rễ sẽ bị bỏ đi, phân hủy gây ô nhiễm. Bán được luôn rễ để công ty làm phân bón thì tuyệt vời, vừa tăng thêm thu nhập cho bà con nông dân vừa hạn chế ô nhiễm môi trường”, ông Phùng Văn Phường bộc bạch.

Nhân Ngày quốc tế xóa nghèo 17/10: Vượt lên những thách thức

Xóa đói, giảm nghèo là quyết tâm của Việt Nam suốt chặng đường 76 năm qua, đặc biệt là sau hơn ba thập kỷ đổi mới.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, tỷ lệ hộ nghèo trên cả nước giảm dần theo từng năm nhưng công cuộc giảm nghèo vẫn trăn trở với nhiều thách thức lớn, nhất là từ những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19.

Gia đình ông Đinh Văn Điểm, dân tộc Mường ở khu Đông Thịnh, xã Yên Lãng, huyện Thanh Sơn vay vốn chương trình hộ cận nghèo đầu tư nuôi trâu sinh sản, trồng rừng, gia đình có thêm việc làm, có cơ hội thoát nghèo bền vững. Ảnh minh họa: Trần Việt/TTXVN

Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã triển khai thực hiện đồng bộ hàng loạt các chủ trương, chiến lược về xóa đói giảm nghèo để cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người nghèo; thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển giữa các địa phương, giữa miền núi với miền xuôi. Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của địa bàn nghèo, nhất là khu vực nông thôn miền núi, vùng đồng bào dân tộc được sự đầu tư từ Trung ương xuống địa phương đã có những thay đổi rõ rệt. Thu nhập, đời sống vật chất và tinh thần của người nghèo được cải thiện, từng bước tiệm cận chuẩn mức sống tối thiểu.

Quyết tâm giảm nghèo đó đã được hiện thực hóa thành những "con số biết nói". Đó là năm 1993, tỷ lệ hộ nghèo của Việt Nam còn tới 58,1% nhưng đến năm 2015 đã giảm xuống còn 9,88%. Tới năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo theo tiêu chí mới chỉ là 3,75% và năm 2020 còn 2,75%. Một số địa phương có tỷ lệ giảm hộ nghèo hết sức ấn tượng trong những năm gần đây như huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai giảm 40,66%; huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai giảm 39,96%; huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái giảm 34,51%; huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam giảm 33,52%.

Thành tựu đó góp phần quan trọng vào điều đặc biệt, năm 2006, Việt Nam đã tuyên bố hoàn thành Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ (MDGs) về xóa bỏ tình trạng nghèo đói cùng cực và thiếu đói, về đích trước 10 năm so với thời hạn và được cộng đồng quốc tế đánh giá là hình mẫu giảm nghèo hiệu quả.

Không khó để nhận thấy, giảm nghèo không chỉ là ý chí của hệ thống chính trị mà đã trở thành suy nghĩ của phần lớn các hộ nghèo. Việc hơn 8 triệu người thoát nghèo và cận nghèo; thu nhập bình quân của người nghèo đến cuối năm 2019 đã tăng 1,6 lần so với trước đó đã cho thấy, "thoát nghèo" trở thành phong trào toàn dân. Trong cộng đồng xuất hiện nhiều tấm gương sáng nổi bật về thoát nghèo như trường hợp cụ bà Đỗ Thị Mơ (84 tuổi) xã Lương Sơn, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa; 44 hộ nghèo người Dao ở xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh; 470 hộ nghèo ở huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An; 51 hộ ở vùng cao Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái...

Đánh giá về những nỗ lực xóa đói, giảm nghèo của Việt Nam, bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho rằng, quốc tế nhìn nhận rất tích cực những thành quả Việt Nam đạt được trong công cuộc xóa đói giảm nghèo trong vài thập kỷ vừa qua. Bà Caitlin Wiesen cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Việt Nam trong sử dụng phương pháp tiếp cận đa chiều để đo lường nghèo đói và giúp Việt Nam xóa đói giảm nghèo một cách toàn diện hơn và ở nhiều khía cạnh hơn không chỉ cải thiện thu nhập.

Báo cáo cập nhật Phát triển con người và Nghèo đa chiều của UNDP năm 2019 cho thấy Việt Nam đứng thứ 29 trong số 102 quốc gia về chỉ số nghèo đa chiều và nằm trong số các quốc gia có thành tích cao nhất ở Đông Á và Thái Bình Dương về chỉ số này.

Dù đạt được nhiều thành tựu song thẳng thắn nhìn nhận, kết quả giảm nghèo ở Việt Nam chưa thật sự bền vững. Vẫn còn đó nhiều trăn trở lớn, đó là tình trạng tái nghèo, chênh lệch giàu nghèo giữa vùng, các nhóm dân cư chưa được thu hẹp. Nhiều nơi tỷ lệ nghèo vẫn còn trên 50%. Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số chiếm còn cao. Chuẩn thu nhập trong chuẩn nghèo hiện chỉ bằng 45% chuẩn mức sống tối thiểu, chưa được điều chỉnh kịp thời. Một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với địa bàn nghèo, khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa hiệu quả.

Đấy là chưa kể trong thực tiễn, tình trạng trục lợi chính sách xóa đói giảm nghèo vẫn diễn ra ở một số nơi khiến cho cơ hội thoát nghèo của người nghèo ít đi, dù có chính sách tốt...

Cán bộ xã Pha Mu thăm mô hình chăn nuôi của anh Vừ A Khư, tỉnh Lai Châu. Ảnh: Nguyễn Oanh/TTXVN

Đánh giá về công tác xoá đói giảm nghèo của Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2020 cũng cho thấy: Kết quả giảm nghèo chưa thực sự mang tính bền vững tại một số địa phương, tỷ lệ tái nghèo trong bốn năm 2016 - 2019 bình quân 4,09%/năm so với tổng số hộ thoát nghèo; tỷ lệ hộ nghèo phát sinh tương đối lớn, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Chênh lệch giàu - nghèo, chênh lệch về tiếp cận các dịch vụ cơ bản, tiếp cận thị trường, việc làm giữa các vùng, nhóm dân cư chưa được thu hẹp, nhất là khu vực miền núi phía Bắc và Tây Nguyên...

Trước tình hình trên, để đáp ứng nguyện vọng thoát nghèo của các "vùng lõi nghèo" trên toàn quốc, Đảng, Nhà nước đang đưa ra nhiều chủ trương mới nhằm thúc đẩy giảm nghèo bền vững. Từ năm 2015, Việt Nam đã chuyển đổi phương pháp tiếp cận đo lường nghèo từ đơn chiều sang đa chiều, với mục tiêu không chỉ đảm bảo thu nhập tối thiểu mà còn hỗ trợ để cải thiện mức độ tiếp cận của người nghèo đối với các dịch vụ xã hội cơ bản về y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường, thông tin truyền thông...

Trên cơ sở phương pháp tiếp cận mới, các chính sách và Chương trình giảm nghèo đã từng bước được thiết kế lại nhằm tạo điều kiện để người dân nói chung, người nghèo nói riêng tiếp cận thuận lợi hơn các dịch vụ xã hội cơ bản theo quy định của pháp luật. Chương trình đã hướng tới việc đẩy mạnh phân cấp, trao quyền cho cơ sở, người dân, phát huy vai trò của cộng đồng, khuyến khích các sáng kiến giảm nghèo bền vững do cộng đồng đề xuất, thực hiện, nhất là đối với khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Giai đoạn 2016 - 2020, dù Việt Nam gặp nhiều thiên tai, dịch bệnh, nhất là đại dịch COVID-19, nhưng Quốc hội, Chính phủ vẫn tăng nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo gấp hai lần so với giai đoạn trước; 21% ngân sách nhà nước đã được dành để bảo đảm phúc lợi xã hội, đây là mức cao nhất trong các nước ASEAN. Đặc biệt, Chính phủ đã có chính sách hỗ trợ trực tiếp cho 13 triệu người bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, trong đó chú trọng tới người nghèo, lao động thiếu việc làm.

Động lực thoát nghèo càng mạnh mẽ hơn khi mới đây, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Tổng nguồn vốn thực hiện chương trình là 75 nghìn tỷ đồng.

Theo Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội Đào Ngọc Dung, Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo giai đoạn tới có đối tượng và địa bàn là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo trên phạm vi toàn quốc. Đối tượng của chương trình này còn bao gồm các đối tượng nghèo mới phát sinh vì các lý do khác nhau, trong đó có những người bị ảnh hưởng do dịch COVID-19, người nghèo ở nông thôn và thành thị.

Khuyến khích đồng bào làm giàu từ cây đặc sản "Đối với địa phương, cây chè và các sản phẩm từ chè không chỉ đóng vai trò xóa đói, giảm nghèo, mà hiện đã là cây và sản phẩm để làm giầu" - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) Hầu A Lềnh cho biết khi tham quan mô hình sản xuất chè an toàn của ông Lê Quang Nghìn, dân...