Chuyên gia tư vấn: Làm sao để có bữa ăn trường học an toàn?
TS. BS Vũ Thị Thanh – Trung tâm Dinh dưỡng, Bệnh viện Bạch Mai nhận định, một bữa ăn tốt cho trẻ ở gia đình hay trường học, yếu tố quan trọng hàng đầu và mang tính quyết định luôn là an toàn vệ sinh thực phẩm.
Ảnh minh hoạ. (nguồn: Internet)
Chú trọng yếu tố an toàn
Theo TS. BS Vũ Thị Thanh, để đảm bảo một bữa ăn chất lượng, đầu tiên cần đảm bảo về khâu lựa chọn thực phẩm, khâu chế biến và khâu phân phối, thời gian bảo quản thực phẩm. Ví dụ, nếu thực phẩm chất lượng, nhưng khâu chế biến không đảm bảo vệ sinh cũng có thể gây ra nhiễm khuẩn. Bên cạnh đó, thực phẩm nên được chế biến trong ngày. Đây được hiểu là một chu trình để đạt tiêu chí vệ sinh an toàn thực phẩm.
Thực tế, không ít trường hợp học sinh ngộ độc hàng loạt sau khi ăn tại trường. Trong tình huống này, theo TS. BS Vũ Thị Thanh, nhà trường và phụ huynh cần phối hợp, yêu cầu công ty cung cấp suất ăn cho học sinh tuân thủ đúng quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm. Đặc biệt, cần chú trọng thực hiện kiểm tra chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm bằng các loại test của Bộ Công an bởi chúng ta không thể kiểm tra chất lượng thực phẩm bằng mắt thường.
An toàn vệ sinh thực phẩm tức là thực phẩm đó phải đảm bảo chất lượng, như: có hạn sử dụng, không có chất bảo quản. Ví dụ, gạo cần có chất lượng tốt, còn hạn sử dụng, không mốc, ẩm. Bún, phở phải tươi, không có chất làm giòn… Thịt cần tươi, không ôi, thiu. Rau không có các thuốc bảo vệ thực phẩm.
Bếp an bán trú nhất thiết phải thực hiện kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm hằng ngày. Ví dụ, thịt không có chất tạo nạc, giò, chả không có hàn the, rau không có chất bảo vệ thực phẩm, dầu ăn không có ôi khét.
Đối với khâu chế biến, cần tuân thủ quy trình, đảm bảo dụng cụ theo quy định. Khâu chia suất ăn phải theo quy định và phải tính toán thời gian đảm bảo an toàn trong việc chia suất ăn.
Video đang HOT
“Vệ sinh an toàn thực phẩm là vô cùng quan trọng. Nếu ăn không đảm bảo, trẻ sẽ bị rối loạn tiêu hóa (ngộ độc nhẹ). Khi đó, con sẽ đau bụng, đi vệ sinh, gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Từ đó, mất giờ học, không tiếp thu bài trên lớp. Vì vậy, mỗi trường học cần kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm. Tuỳ từng trường, tần suất kiểm tra có thể là ngẫu nhiên hoặc định kỳ.”, TS. BS Vũ Thị Thanh nhấn mạnh.
Ảnh minh hoạ. (nguồn: Internet)
Với trẻ, b ữa ăn học đường vô cùng quan trọng
Các chuyên gia dinh dưỡng nhận định, dù là ăn ở nhà hay trường, bữa ăn cũng cần đảm bảo yếu tố “đủ” về năng lượng theo nhu cầu lứa tuổi. Từ đó, giúp trẻ phát triển về cân nặng, chiều cao đạt chuẩn theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Bên cạnh đó, việc ăn “đủ” năng lượng cũng sẽ giúp trí não trẻ phát triển, khiến con học tốt và đạt kết quả cao trong học tập.
Bữa ăn học đường còn góp phần giúp trẻ nâng cao ý thức, trách nhiệm, hình thành thói quen tốt, độc lập, tự giác hơn.
Việc ăn uống cân bằng dưỡng chất là vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Bởi vậy, thực đơn của bữa ăn học đường rất cần lưu ý yêu cầu này.
Trong trường hợp ăn không đúng, đủ cũng gây ra tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu máu. Hậu quả là trẻ sẽ chậm phát triển về cả thể chất và trí nào. Bởi, khi đó, cơ thể sẽ không đủ năng lượng để duy trì phát triển, cũng như tập trung học tập.
Đối với những trẻ có vấn đề đặc biệt về thể tạng như: thừa cân béo phì hay suy dinh dưỡng hoặc bệnh lý cần ăn uống kiêng khem, TS. BS Vũ Thị Thanh lưu ý cha mẹ cần trao đổi với giáo viên chủ nhiệm và cô trông trưa để các cô nhắc nhở trẻ, hỗ trợ trẻ ăn uống đảm bảo cân bằng dưỡng chất.
“Bữa ăn học đường có vai trò quan trọng còn bởi đây là bữa chính trong ngày. Thông thường, bữa sáng trẻ được cha mẹ cho ăn nhẹ sau giấc ngủ đêm. Trải qua các tiết học và vận động tại trường vào buổi sáng, trẻ có nhu cầu tiếp năng lượng để tiếp tục buổi học chiều. Bởi vậy, bữa ăn bán trú ngon miệng và chất lượng là yếu tố tạo cho trẻ thể trạng và tâm lý tốt cho buổi học chiều hiệu quả hơn.”, TS. BS Vũ Thị Thanh nhấn mạnh.
Cảnh giác với món nướng vỉa hè
Thời tiết bắt đầu se lạnh cũng là thời điểm thích hợp cho các món nướng nở rộ. Đồ nướng là món ăn hút khách vì hương vị hấp dẫn, thực đơn đa dạng và giá cả phải chăng.
Thế nhưng, giống như nhiều hàng quán, đồ ăn đường phố khác, đồ nướng vỉa hè cũng luôn tiềm ẩn những nguy cơ mất vệ sinh, an toàn thực phẩm.
Các quán nướng vỉa hè trở thành sự lựa chọn của nhiều thực khách.
Những tác hại khôn lường
Theo Tổng cục Thống kê, trong tháng 11-2020, cả nước xảy ra 9 vụ ngộ độc thực phẩm với 214 người bị ngộ độc, trong đó có 1 người tử vong. Như vậy, tính chung 11 tháng năm 2020, cả nước xảy ra 90 vụ ngộ độc thực phẩm với 2.254 người bị ngộ độc, trong đó có 22 người tử vong.
Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm rất đa dạng nhưng có thể phân chia thành các nhóm chính, gồm: Ngộ độc do ký sinh trùng như vi khuẩn và độc tố của vi khuẩn; ngộ độc do ăn phải thực phẩm có sẵn chất độc; ngộ độc do nhiễm kim loại nặng, tồn dư thuốc bảo vệ thực phẩm, phụ gia thực phẩm; ngộ độc do thức ăn bị biến chất, ôi thiu...
Đặc biệt, tại các hàng quán vỉa hè với nguồn nguyên liệu không rõ nguồn gốc, quá trình sơ chế qua loa, khâu vệ sinh dụng cụ tạm bợ, sử dụng dầu, mỡ dùng đi dùng lại... cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ra ngộ độc thực phẩm.
Thời tiết chuyển lạnh, các quán nướng vỉa hè bắt đầu nở rộ và đắt khách. Lòng nướng, nầm nướng, thịt nướng, chân gà nướng... là những món ăn vỉa hè được giới trẻ ưa chuộng trong những ngày mùa đông ở Hà Nội. Tuy nhiên, nguyên liệu không rõ nguồn gốc, quá trình sơ chế qua loa, khâu vệ sinh dụng cụ tạm bợ... là những mối nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm.
Bà Hoàng Thị Minh Thu, nguyên Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội cho biết, các món đồ nướng như chân gà, nội tạng... là những nguyên liệu đòi hỏi phải sơ chế thật sạch, nếu làm sơ sài, những loại ký sinh trùng và vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể, gây nên một số loại bệnh nguy hiểm, như: Tiêu chảy, tả, viêm gan, thương hàn... Thế nhưng, đa phần các quán đồ nướng vỉa hè thường có cơ sở vật chất tạm bợ, nguồn nước sinh hoạt hạn chế, do đó, khâu sơ chế sạch thực phẩm trước khi đưa vào chế biến còn qua loa.
Cùng với đó, nguồn gốc thực phẩm được sử dụng tại các quán nướng vỉa hè cũng là vấn đề đáng bàn. Vào thời điểm cuối năm, hoạt động vận chuyển, kinh doanh thực phẩm nhập lậu, kém chất lượng cũng diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ sinh học - Công nghệ thực phẩm (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) lưu ý, để bảo đảm an toàn, vệ sinh thực phẩm, thực phẩm nói chung và nội tạng động vật nói riêng cần có chế độ bảo quản đúng cách để giữ được độ tươi ngon, không bị ô nhiễm, ôi thiu. Việc vận chuyển thực phẩm nếu không bảo quản đúng cách, hay sử dụng thực phẩm kém chất lượng, có dấu hiệu bốc mùi hay mốc rất có thể người dùng sẽ bị nhiễm các loại vi khuẩn có hại, như: Salmonella, E.Coli, Listeria monocytogenes hay tụ cầu trùng... gây ngộ độc thực phẩm, nôn ói, tiêu chảy...
Còn theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đáng, nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), đồ nướng là món ăn khoái khẩu nhưng nếu sử dụng nhiều lại không có lợi cho sức khỏe. Cụ thể, các amin dị vòng và hydrocarbon thơm đa vòng là các hóa chất hình thành khi thịt được nấu ở nhiệt độ cao, khi chiên, hoặc nướng trực tiếp trên ngọn lửa. Trên các nghiên cứu cho thấy, các chất này có khả năng gây đột biến gen và từ đó làm tăng nguy cơ gây ung thư.
Các cách bảo đảm đồ nướng an toàn cho sức khỏe
Để bảo đảm an toàn cho sức khỏe khi sử dụng các món nướng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ sinh học - Công nghệ thực phẩm (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) khuyến cáo, khi sử dụng thực phẩm nướng cần chú ý cắt bỏ phần bị cháy, không ăn thực phẩm nướng cháy đen, quá vàng cũng như quá cứng.
Lúc nướng cần chú ý thời gian nướng và điều chỉnh nhiệt độ thích hợp, dụng cụ nướng cũng cần bảo đảm vệ sinh, an toàn. Cách tốt nhất là sử dụng bếp nướng halogen ánh sáng, hoặc là lò nướng chân không đa năng, sử dụng hơi nóng để nướng chín thực phẩm. Các loại bếp này không sản sinh ra khí độc hại cho môi trường xung quanh.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đáng, nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cũng cho rằng, khi sử dụng đồ nướng, mỗi người chỉ nên ăn vừa phải. Sau khi ăn đồ nướng nên dừng ăn món này một đến vài tuần để thải hết độc tố ra khỏi cơ thể.
Tốt nhất nên ăn đồ nướng tại nhà với nguồn thực phẩm tươi sạch tự mình đi mua, tẩm ướp. Nếu không có điều kiện ăn đồ nướng tại nhà, trước khi ăn đồ nướng hãy lựa chọn cơ sở uy tín, được cấp giấy chứng nhận vệ sinh, an toàn thực phẩm đầy đủ để loại trừ những rủi ro không đáng có ngay trước mắt.
Để tăng cường quản lý vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm tại những quán ăn vỉa hè nói chung và những quán nướng nói riêng, ông Trần Văn Chung, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội nhấn mạnh, trong thời gian tới, các cơ quan chức năng liên quan của thành phố sẽ tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành tiếp tục tăng cường kiểm tra việc chấp hành các quy định của Luật An toàn thực phẩm tại cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, các quán ăn vỉa hè, thức ăn đường phố..., đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao ý thức của người kinh doanh thực phẩm trên địa bàn.
Nếu phát hiện cơ sở vi phạm sẽ xử phạt nghiêm theo quy định, thậm chí áp dụng các biện pháp đình chỉ hoạt động của cơ sở, tịch thu tang vật, tiêu hủy sản phẩm vi phạm...
Bảo quản thực phẩm mùa lũ thế nào cho đúng cách Nước dâng lên cao, mất điện, rác thải trôi nổi, bà con loay hoay tìm cách bảo quản thực phẩm phòng ngừa các bệnh tiêu hóa sau mùa lũ. Bão lụt và các thay đổi bất thường về thời tiết là những điều kiện thuận lợi cho thực phẩm dễ bị ô nhiễm vi sinh vật. Đảm bảo an toàn thực phẩm giúp...