Chuyên gia dự đoán về ‘giai đoạn cuối’ của cuộc xung đột Israel – Hamas
Các nhà phân tích địa chính trị dự báo các hoạt động chiến đấu lớn của Israel sẽ kết thúc muộn nhất vào cuối tháng 1/2024 hoặc thậm chí là ngay cuối năm nay.
Tổ chức Ân xá Quốc tế: Israel dùng vũ khí Mỹ tấn công Gaza, giết chết 43 người Palestine Tương lai Gaza trở thành tâm điểm khi Israel tăng cường tấn công Hamas 1,8 triệu người Gaza bị dồn vào khu vực chỉ bằng sân bay Chiến thuật và vũ khí Hamas sử dụng để đối phó với quân đội Israel ở Nam Gaza
Cảnh đổ nát sau vụ oanh tạc của Israel xuống thành phố Khan Younis, phía Nam Dải Gaza, ngày 1/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Khi cuộc chiến của Israel ở Dải Gaza bước sang tháng thứ ba, các chuyên gia tin rằng cuộc tấn công trên bộ của quân đội Israel hiện đang ở giai đoạn cuối cùng và có thể mang tính quyết định, đặc biệt là khi Israel đã mở các cuộc tấn công trên bộ vào khu vực phía Nam dải đất, như Khan Younis. Nhà phân tích Ryan Bohl tin rằng các hoạt động của Israel ở miền Nam Gaza “sẽ không mất nhiều thời gian như ở phía Bắc”.
Giai đoạn cuối của chiến dịch trên bộ?
Ông Bohl, vốn nhà phân tích cấp cao về Trung Đông và Bắc Phi tại công ty tình báo rủi ro RANE, nói với hãng tin Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu trong một cuộc phỏng vấn qua video: “Một khi Khan Younis thất thủ, Rafah sẽ là nơi tiếp theo”.
“Đó cũng sẽ là một chiến dịch ‘dọn dẹp’. Vì vậy, chúng ta đang bước vào giai đoạn cuối của chiến dịch trên bộ”, ông Bohl nhận định.
Zoran Kusovac, một chuyên gia an ninh khác, chỉ ra rằng kể từ khi kết thúc lệnh tạm dừng bắn nhân đạo, Israel đã mở rộng hoạt động về phía Nam mà không “dọn” sạch các khu vực phía Bắc xung quanh Thành phố Gaza.
Ông Kusovac nói với Anadolu: “Đây thực tế là một mũi nhọn mới của cuộc tấn công. Nhìn chung, cách Israel vận hành khá giống với những gì họ đã làm trong bốn tuần đầu tiên của chiến dịch trên bộ. Nhưng họ đã đưa hoạt động xuống phía Nam và đây là một bước phát triển mới.”
Về các hoạt động của Israel ở miền Nam Gaza, ông cho biết “diễn biến đáng lo ngại nhất là một lực lượng quân đội khác đang di chuyển từ phía Tây ra hướng biển, ngay ở Bắc Khan Younis”.
Ông giải thích: “Rõ ràng mục đích là để cắt đứt Khan Younis và tạo ra ba khu vực riêng biệt của Dải Gaza dưới sự kiểm soát của Israel, những khu vực đó sẽ không được kết nối với nhau”.
Trong giai đoạn đầu, Israel ra lệnh cho người dân di chuyển từ Thành phố Gaza xuống phía Nam và hiện đang đẩy người dân đi xa hơn về phía Nam từ khu vực trung tâm của Dải Gaza.
“Ý tưởng rõ ràng là yêu cầu mọi người chuyển xuống Khan Younis. Và tất nhiên, điều đó được thực hiện vì người Palestine sợ ở lại nơi người Israel có thể tấn công đến và bị cô lập”, ông nói.
Với khoảng 1,8 triệu người đã sinh sống ở phía Nam Gaza, khu vực chiếm khoảng 2/3 diện tích dải đất, dân số xung quanh Khan Younis và các khu vực đô thị khác lân cận trên thực tế đã tăng gấp đôi.
Về hệ thống chia Gaza thành các khu vực để ra lệnh sơ tán của Israel, chuyên gia Kusovac khẳng định rằng “không thể có một số lượng lớn người dân như vậy di chuyển trong một khu vực nhỏ như vậy và rời khỏi những khu vực mà Israel muốn tiến hành các hoạt động”.
Video đang HOT
Chiến lược và chiến thuật mới
Bất chấp thương vong dân sự ngày càng gia tăng, nhà phân tích Bohl tin rằng Israel đang nỗ lực giảm thiểu thương vong dân sự, chẳng hạn như di chuyển bộ binh nhanh hơn và giảm số lượng các cuộc không kích.
“Khi tiến quân ở phía Bắc, họ đã sử dụng cách này. Không hẳn là ném bom rải thảm, nhưng họ đang sử dụng các cuộc không kích trên diện rộng để phá hủy càng nhiều tòa nhà càng tốt nhằm làm đứt gãy Hamas nhiều nhất có thể. Họ đang không làm điều đó ở quy mô tương tự ở miền Nam”, ông nói.
Ông nói thêm, đây là “một nỗ lực nhằm xoa dịu người Mỹ, nhằm thực hiện chiến dịch nhanh hơn và ít gây thương vong dân sự hơn, điều này dễ tránh hơn khi thực hiện các cuộc tấn công bằng bộ binh thay vì không kích”.
Israel được cho là sẽ sử dụng bộ binh nhiều hơn trong chiến dịch ở phía Nam Gaza. Ảnh: Anadolu
Đối với Hamas, ông Bohl tin rằng phong trào này chưa có những thay đổi lớn về mặt chiến thuật nhưng họ “hết lựa chọn”.
“Họ vẫn đang tiến hành các vụ phóng tên lửa về phía Israel… Vẫn còn những vụ phóng tên lửa đáng kể… Họ đang cố gắng sử dụng hết kho tên lửa của mình nhiều nhất có thể trước khi IDF kiểm soát các địa điểm phóng và phá hủy kho tên lửa của họ. Vì vậy, họ sẽ sử dụng nó nhiều nhất có thể trong những ngày tới”, ông Bohl nhận định.
Tuy nhiên, chuyên gia Kusovac cho rằng ông vẫn chưa quan sát thấy Israel có động thái thích hợp nào chống lại Hamas.
Ông nói: “Đây vẫn là một động thái tấn công lãnh thổ về mặt quân sự… Nếu Hamas không có đường hầm và nếu Hamas chiến đấu trên bộ, thì những gì Israel đang làm bây giờ sẽ có ý nghĩa như một động thái chuẩn bị”.
“Nhưng do cuộc chiến chính mà Hamas đang thực hiện là xuyên qua đường hầm và ra khỏi đường hầm, điều này không nhất thiết có nhiều ý nghĩa về mặt chiến đấu. Nó chỉ có ý nghĩa về mặt kiểm soát lãnh thổ trên thực địa, nhưng đây vẫn chỉ là một phần nhỏ trong những gì Israel cần làm.”
Ông Kusovac cho rằng, lý do chính cho hoạt động này về mặt quân sự có thể là để ngăn chặn sự di chuyển của Hamas trên thực địa.
“Vì vậy, rất có thể Hamas vẫn có thể di chuyển, không chỉ giữa ba khu vực hiện đang được hình thành ở Dải Gaza, phía Bắc, miền Trung và miền Nam, mà còn trong từng khu vực này”, chuyên gia Kusovac nói và bổ sung: “Họ có thể di chuyển một cách tích cực và đưa các chiến binh của mình đến nơi có thể chống lại bước tiến của Israel, nơi họ có thể cố gắng ngăn chặn bước tiến của kẻ thù hoặc có thể tấn công từ bên sườn”.
Ông cũng cho rằng: “Để có thể tiêu diệt Hamas, Israel cần phải tiêu diệt toàn bộ dân số (ở Gaza), đồng thời giải thích rằng các tay súng Hamas có thể “hoàn toàn không thể phân biệt được”. “Tất nhiên, đây là một phương pháp rất tàn ác, nhưng thực tế đây là cách duy nhất để chống lại phong trào du kích. Vì vậy, bằng cách chia lãnh thổ thành ba khu vực, Israel rõ ràng đang cố gắng thực hiện nhiệm vụ dọn sạch mặt bằng của mình dễ dàng hơn”.
Giai đoạn tiếp theo và một Hamas ‘ngầm’
Hamas có thể sẽ chuyển thành một phong trào hoạt động ngầm ở nhiều nơi. Ảnh: Skynews
Chuyên gia Bohl cho biết Hamas không có dấu hiệu nào cho thấy họ chuẩn bị rút khỏi Gaza, vì vậy đó là một lựa chọn mà Mỹ và Israel đang khám phá về mặt ngoại giao “để xem liệu họ có thể tìm được nơi cho các chiến binh và lãnh đạo Hamas đi đến để chấm dứt chiến tranh sớm hơn hay không”.
Ông tin rằng các hoạt động chiến đấu lớn của Israel, bao gồm cả việc huy động toàn diện, “sẽ kết thúc muộn nhất là vào cuối tháng 1/2024, hoặc thậm chí là vào cuối năm nay”.
Ông nói rằng Israel sau đó sẽ chuyển sang “chiếm đóng Dải Gaza”. “Điều đó có nghĩa là người Israel sẽ duy trì lực lượng ở Gaza trong một thời gian dài trong khi họ đang tìm kiếm một đối tác dân sự Palestine hoặc quốc tế nào đó để quản lý các thành phố và thực hiện công việc tái thiết, điều mà Israel rõ ràng không muốn muốn trả tiền. Đó là hình dung về giai đoạn tiếp theo”, ông Bohl nói.
Ông tin rằng Hamas “sẽ bị đàn áp và chuyển sang phong trào ngầm, nếu không muốn nói là gần như bị loại khỏi Dải Gaza”. Hamas sẽ tiếp tục “có căn cứ ở Liban và Syria,” cũng như “sự lãnh đạo chính trị ở Qatar và sẽ có sự hỗ trợ từ Iran”.
Ông Bohl nói: “Vì vậy, phong trào Hamas sẽ tiếp tục ở các quốc gia khác và ở Bờ Tây, sau đó ở Dải Gaza, họ sẽ tồn tại như một phong trào ngầm”.
Chiến lược của Tổng thống Biden gặp thử thách khi Israel tiến vào miền Nam Gaza
Mặc dù Tổng thống Mỹ Joe Biden ủng hộ quyền tự vệ của Israel sau khi nước này bị Hamas tấn công, nhưng chính quyền của ông đã gia tăng áp lực để buộc Israel giảm thiểu thương vong cho dân thường ở Dải Gaza.
Chính sách của Mỹ
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại một sự kiện ở bang Colorado ngày 29/11. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ New York Times, trong hai tháng qua, Tổng thống Biden đã ủng hộ mạnh mẽ quyền tự vệ của Israel, qua đó để gây ảnh hưởng và muốn Israel giảm bớt cường độ tấn công Gaza. Nhưng khi lực lượng Israel tiến vào miền Nam Gaza, câu hỏi đặt ra là khi nào Mỹ sẽ không thể ủng hộ Israel thêm nữa.
Các quan chức chính quyền Mỹ khẳng định họ đã tác động đáng kể đến hành động của Israel trong vài tuần qua nhờ cách tiếp cận của Tổng thống Biden và sẽ tiếp tục theo hướng này. Nhưng những cuộc điện đàm hàng ngày giữa Mỹ và Israel ngày càng trở nên căng thẳng và các thông điệp công khai của một số quan chức hàng đầu trong chính quyền Mỹ cũng trở nên gay gắt hơn trong những ngày gần đây.
Xung đột thể hiện rõ ràng vào ngày 5/12 khi Bộ Ngoại giao Mỹ cấm cấp thị thực cho những người định cư Israel ở Bờ Tây vì có hành vi bạo lực nhằm vào người Palestine. Đây là một lời nhắc nhở với Thủ tướng Benjamin Netanyahu vì đã không hành động nhiều hơn để đảm bảo các cuộc tấn công chỉ diễn ra ở Gaza. Đồng thời, bất chấp cảnh báo của Mỹ, ông Netanyahu cho biết quân đội Israel sẽ duy trì quyền kiểm soát an ninh đối với Gaza rất lâu sau khi đánh bại Hamas.
Rủi ro với cả hai bên hiện rất cao. Israel cần chính quyền của Tổng thống Biden tiếp tục hỗ trợ lực lượng quân đội và bảo vệ nước này khỏi áp lực quốc tế từ các góc độ khác, trong đó có cả áp lực từ Liên hợp quốc. Về phần mình, ông Biden đã trở nên liên quan chặt chẽ tới các diễn biến ở Israel đến mức ông đang hứng chịu các cuộc tấn công chính trị, đặc biệt là từ phe cánh tả trong chính đảng Dân chủ.
Ông Jake Sullivan, Cố vấn An ninh Quốc gia của Tổng thống Biden, nói với các phóng viên: "Câu hỏi thực sự là: Làm thế nào để một mặt vừa cho phép một quốc gia có chủ quyền như Israel truy đuổi các mục tiêu Hamas, mặt khác lại yêu cầu họ phải làm sao để giảm thiểu thiệt hại cho dân thường?".
Hiện tại, ông Biden đã giao quyền cho cấp dưới đưa ra những thông điệp công khai cứng rắn hơn. Trong những ngày gần đây, Phó Tổng thống Kamala Harris tuyên bố: "Israel phải làm nhiều hơn nữa để bảo vệ thường dân vô tội". Bà đã cử cố vấn an ninh riêng tới Israel để truyền đạt mối quan ngại của các nhà lãnh đạo Arab mà bà gặp trong chuyến đi tới Dubai.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết điều bắt buộc đối với Mỹ là thiệt hại lớn về tính mạng và tình trạng rời bỏ nhà cửa quy mô lớn ở Bắc Gaza không được lặp lại ở phía Nam.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd J. Austin cảnh báo Israel: "Nếu đẩy người dân vào vòng tay của kẻ thù, thay vì có chiến thắng về mặt chiến thuật thì lại hứng chịu thất bại về mặt chiến lược".
Tuy nhiên, bản thân ông Biden đã cân nhắc lời nói và nói rất ít về cuộc tấn công quân sự vào miền Nam Gaza từ khi Israel bắt đầu vài ngày trước. Tại buổi gây quỹ tranh cử ở Boston ngày 5/12, ông lại nhấn mạnh vào việc Hamas giết chết 1.200 người và bắt giữ 240 người làm con tin.
Tại một sự kiện vận động tranh cử khác, ông nói về mối quan hệ thân thiết của mình với Israel, kể rằng ông đã ngay lập tức lên máy bay và đi tới Israel sau cuộc tấn công ngày 7/10, đã thuyết phục người Israel cho phép đưa thêm viện trợ vào Gaza. Ông Biden nói: "Tôi là người ủng hộ mạnh mẽ Israel từ thời bước chân vào Thượng viện Mỹ năm 1973".
Trong những ngày gần đây, ông Sullivan và John Kirby - người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia - cũng nhấn mạnh đến các hành vi của Hamas và ủng hộ phản ứng của Israel ngay cả khi họ kêu gọi quan tâm đến dân thường.
Mặc dù các thông điệp trên nhất quán nhưng khác nhau về mức độ, phản ảnh chính sách ngoại giao truyền thống của Mỹ là tổng thống giao quyền cho những người khác đưa ra những lời lẽ cứng rắn hơn. Dù vậy, với tư cách cá nhân, ông Biden cũng gây áp lực với Thủ tướng Netanyahu mạnh mẽ như Phó tổng thống Harris, hay các bộ trưởng như Blinken và Austin.
Ông Indyk, người từng làm việc cùng ông Biden và ông Blinken trong chính quyền của Tổng thống Barack Obama, nhận định: "Tôi coi đây là một chiến dịch công khai cần thiết đã được điều chỉnh rất cẩn thận, bởi họ lo ngại rằng Israel sẽ không nắm được thông điệp nếu được truyền đạt riêng. Tôi không nhớ có thời điểm nào mà nhiều quan chức cấp cao Mỹ lại đồng loạt lên tiếng cảnh báo rõ ràng như vậy đối với Israel".
Tuy nhiên, phe chỉ trích lại cho rằng chính quyền Mỹ chưa làm gì thực sự để dừng cuộc chiến ở Dải Gaza. Bà Sarah Leah Whitson, Giám đốc điều hành tổ chức "Democracy for the Arab World Now", nói: "Chính quyền Mỹ chiều theo nhu cầu ngày càng tăng của công chúng là kiềm chế hành động của Israel, nhưng cùng lúc vẫn đáp ứng yêu cầu về hỗ trợ quân sự vô điều kiện cho Israel. Cuối cùng, người Israel sẽ chỉ chú ý đến những gì chính quyền Mỹ thực sự làm chứ không chỉ chú ý tới những gì họ nói ".
Bà Enia Krivine, chuyên gia về Israel tại Tổ chức Bảo vệ Dân chủ, cho biết: "Cho đến một tuần trước, chính quyền Mỹ vẫn ủng hộ mạnh mẽ mục tiêu đã nêu của Israel là tiêu diệt Hamas. Mỹ đã cho Israel khoảng 8 tuần và đang bắt đầu áp đặt các điều kiện để tiếp tục hỗ trợ".
Theo bà Krivine, Israel muốn tiếp tục giữ Mỹ đứng về phía mình càng lâu càng tốt nhưng họ không thể hoàn toàn chấp nhận lời kêu gọi của chính quyền Mỹ. Vì vậy, Israel cuối cùng có thể phải quyết định hoặc là xoa dịu Mỹ hoặc là hoàn thành đầy đủ các mục tiêu trong cuộc chiến với Hamas.
Ông Biden đã đưa ra quan điểm khi thường xuyên gọi điện cho Thủ tướng Netanyahu và tiếp tục cử một đoàn quan chức đến Israel. Ngày 5/12, Philip H. Gordon, cố vấn an ninh quốc gia của Phó tổng thống Harris cũng đã có mặt tại Tel Aviv. Ông Gordon đang làm rõ các câu hỏi được đặt ra hàng ngày là điều gì sẽ xảy ra ở Gaza khi Israel kết thúc cuộc chiến với Hamas.
Mâu thuẫn về tương lai của Gaza
Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Biden và ông Netanyahu mâu thuẫn về vấn đề trên. Trong khi ông Biden nhất trí với Israel rằng cần phải loại bỏ quyền lực của Hamas ở Gaza, nhưng ông phản đối Israel tái chiếm Gaza. Thay vào đó, ông ủng hộ hồi sinh Chính quyền Palestine để tiếp quản Gaza. Trái lại, Thủ tướng Netanyahu đã phản đối ý kiến này và ngày 5/12 khẳng định chỉ Israel mới có thể đảm bảo rằng Gaza sẽ vẫn được phi quân sự hóa sau khi Hamas bị tiêu diệt.
Trong bối cảnh có khác biệt như trên, các quan chức Mỹ cho rằng chiến lược của Tổng thống Biden chưa mang lại hiệu quả, dù ông đã góp phần ngăn Israel mở rộng cuộc chiến, ngăn nước này tấn công cả phong trào Hezbollah ở Liban; buộc Israel mở cửa trở lại Gaza để tiếp nhận viện trợ nhân đạo; khuyến khích tạm dừng giao tranh để trao đổi con tin; và thúc giục Israel thực hiện nhiều bước hơn để giảm thiểu thương vong cho dân thường.
Khi lực lượng Israel tiến vào miền Nam Gaza, họ đã công bố bản đồ về các khu vực an toàn - nơi dân thường có thể trú ẩn để tránh cuộc giao tranh và đã tìm cách điều chỉnh mục tiêu để tránh nhiều cuộc tấn công gây thương vong hàng loạt. Tuy nhiên, cơ quan y tế ở Gaza do Hamas kiểm soát cho biết hàng trăm người đã thiệt mạng chỉ trong vài ngày qua và bản đồ của Israel không hiệu quả ở một khu vực hầu như không còn thông tin liên lạc.
Trong khi cuộc chiến vẫn tiếp tục, các quan chức Nhà Trắng nhận ra rằng sự ủng hộ công khai dành cho Israel có thể có giới hạn về thời gian.
Ông Cliff Kupchan, Chủ tịch Tổ chức Eurasia, nhận định: "Tôi nghĩ chính sách của Mỹ có thời gian từ 4 đến 6 tuần. Nếu cuộc chiến này vẫn tiếp diễn vào tháng 1 năm sau, bất đồng quan điểm trong đảng Dân chủ và áp lực quốc tế mạnh mẽ có thể sẽ khiến Tổng thống Biden gây áp lực buộc Israel phải thu hẹp quy mô hoạt động quân sự".
Hàng chục xe tăng Israel tiến vào Nam Gaza; Hamas bắn tên lửa vào miền Trung Israel Các loại xe tăng, xe bọc thép của quân đội Israel bắt đầu hoạt động tích cực ở phía Nam Dải Gaza, nơi mà Bộ trưởng Quốc phòng nước này cảnh báo, số phận Hamas sẽ còn thảm hại hơn ở phía Bắc. Xe tăng của IDF hoạt động gần biên giới với Dải Gaza vào ngày 3/12/2023, trong bối cảnh các cuộc...