Chuyên gia: ‘Bệnh đậu mùa khỉ khó thành đại dịch’
Các chuyên gia khẳng định đầu mùa khỉ đang lan ra nhiều nước trên thế giới nhưng rất khó thành đại dịch.
Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cố vấn cao cấp của Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, dựa vào những thông tin ban đầu về dịch đậu mùa khỉ trên thế giới thì rất khó để bệnh này trở thành đại dịch như COVID-19.
“Nếu bùng phát thì cũng chỉ ở phạm vi hẹp, cấp quốc gia hoặc bé hơn theo từng vùng chứ thành đại dịch thì rất khó”, ông Phu nói.
Đậu mùa khỉ đã được phát hiện từ rất lâu, phần lớn là phát hiện ở châu Phi. Gần đây, các ca bệnh ghi nhận ở một số nước châu Âu. Tuy nhiên, sau thời gian dài cộng với việc tính đặc thù lây bệnh virus không giống SARS-CoV-2 như lây chậm hơn, gây bệnh nhẹ hơn và đã có vaccine (vaccine phòng bệnh đậu mùa) thì khả năng đậu mùa khỉ trở thành đại dịch dường như là không thể.
PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho rằng, đậu mùa khỉ rất khó bùng phát trở thành đại dịch.
BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cũng cho rằng, đậu mùa khỉ không thể trở thành đại dịch như COVID-19.
“Thực tế bệnh đậu mùa khỉ tồn tại từ lâu, nhưng không bùng phát thành đại dịch bởi đã có vaccine phòng ngừa. Ngoài ra, đặc thù của virus gây bệnh đậu mùa khỉ cũng rất khác, khó lây hơn, lây qua tiếp xúc cơ thể, dịch bắn… và đặc biệt chỉ khi ca bệnh khởi phát triệu chứng mới lây lan”, BS Khanh nói.
Có nên tiêm vaccine đậu mùa khỉ?
Theo BS Trương Hữu Khanh, thực tế vaccine phòng bệnh đậu mùa có từ lâu nhiều người được tiêm, nhất là người tuổi từ 55 trở lên và người trở về từ vùng dịch hoặc bị bệnh. Theo một nghiên cứu, vaccine đậu mùa cũng có tác dụng hơn 80% với bệnh đậu mùa khỉ.
Ngày nay còn một số hãng nghiên cứu và phát triển vaccine đậu mùa nhưng rất ít. Tuy vậy, BS Khanh cho rằng, hiện người dân vẫn chưa cần tiêm vaccine phòng đậu mùa khỉ. Bệnh đậu mùa khỉ trước đây chỉ mang tính chất cục bộ, bùng phát thành từng cụm nhỏ. Bệnh này cũng nhen nhóm từ lâu chứ không phải tới nay mới bùng phát. Do tính đặc thù của bệnh cũng như virus gây bệnh khá nhẹ nên người dân chưa cần nghĩ tới việc tiêm vaccine đậu mùa khỉ thời điểm hiện tại.
“Theo tôi, ở giai đoạn hiện nay, người dân nên lắng nghe những thông tin chính thống từ Bộ Y tế để biết những biện pháp phòng bệnh từ sớm, tránh nguy cơ lây lan”, BS Khanh nói.
Chuyên gia cho rằng chưa nên tiêm vaccine phòng đậu mùa khỉ trong giai đoạn hiện nay. (Ảnh minh họa: CDC Mỹ)
Quan điểm trên cũng nhận được sự đồng tình của nhiều chuyên gia y tế. Mọi người không nên quá hoang mang, lo lắng về những lời đồn đại đậu mùa khỉ có thể trở thành đại dịch từ những nguồn tin không chính thống.
PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cũng nhận định, việc tiêm vaccine đậu mùa khỉ thời điểm này chưa cần thiết. Hiện bệnh chủ yếu lưu hành tại các nước ở châu Phi, châu Âu.
“Chưa cần thiết tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ. Chúng ra vẫn cần thời gian theo dõi và nghiên cứu. Mọi người không nên quá lo lắng nhưng cũng không chủ quan. Hãy lắng nghe thông tin cũng như khuyến cáo từ Bộ Y tế để chủ động trong phòng và kiểm soát dịch bệnh”, ông Nga nhấn mạnh.
Nếu có triệu chứng nghi ngờ đậu mùa khỉ, nên làm gì?
Xin bác sĩ cho biết đậu mùa khỉ có triệu chứng đặc trưng gì? Nếu nghi ngờ bị thì đi khám ở đâu? Cách chăm sóc thế nào? (C.Thắng, ngụ TP.HCM).
BS-CKI. Hoàng Văn Minh, Trưởng Trung tâm U Máu, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - Cơ sở 3, trả lời:
Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ thường bao gồm sốt, đau đầu dữ dội, đau cơ, đau lưng, suy yếu, sưng hạch bạch huyết và phát ban da. Phát ban thường bắt đầu trong vòng 1 đến 3 ngày sau khi bắt đầu sốt. Tổn thương có thể phẳng hoặc hơi gồ lên, chứa đầy chất dịch trong suốt hoặc hơi vàng, sau đó có thể đóng vảy, khô và bong ra. Số lượng tổn thương trên một người có thể từ vài nốt đến vài nghìn nốt. Ban có xu hướng tập trung ở mặt, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Chúng cũng có thể được tìm thấy trên miệng, bộ phận sinh dục và mắt.
Các triệu chứng thường kéo dài từ 2 đến 4 tuần và tự biến mất mà không cần điều trị.
Nếu bạn nghi ngờ mình có các triệu chứng là bệnh đậu mùa khỉ hãy báo với y tế địa phương. Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đã tiếp xúc gần với người đã nghi ngờ hoặc đã xác nhận mắc bệnh đậu mùa khỉ.
CDC Mỹ: Tiêm vắc xin đậu mùa có thể chống bệnh đậu mùa khỉ
Chăm sóc và bảo vệ bản thân thế nào?
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ bằng cách hạn chế tiếp xúc với những người đã nghi ngờ hoặc mắc bệnh.
Nếu bạn cần tiếp xúc trực tiếp với người bị bệnh đậu mùa khỉ vì bạn là nhân viên y tế hoặc sống cùng nhau, hãy khuyến khích người bị nhiễm bệnh tự cách ly và nên đeo khẩu trang y tế, đặc biệt khi họ đang ho hoặc có vết thương ở miệng. Bạn cũng nên đeo khẩu trang. Tránh tiếp xúc da với da và sử dụng găng tay dùng một lần, đeo khẩu trang khi phải xử lý bất kỳ quần áo hoặc ga trải giường của người bệnh nếu họ không thể tự làm.
Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước hoặc chất tẩy rửa có chứa cồn, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh, quần áo, ga trải giường, khăn tắm và các vật dụng hoặc bề mặt khác mà người bệnh đã chạm vào hoặc có thể đã tiếp xúc với phát ban hoặc dịch tiết đường hô hấp (ví dụ: đồ dùng, bát đĩa). Giặt quần áo, khăn tắm và ga trải giường cũng như dụng cụ ăn uống của người bệnh bằng nước ấm và chất tẩy rửa. Làm sạch và khử trùng mọi bề mặt bị ô nhiễm và xử lý chất thải bị ô nhiễm (ví dụ: gạc, bông băng) một cách thích hợp.
Nếu bạn cho rằng mình có các triệu chứng hoặc từng tiếp xúc gần với người bị bệnh đậu mùa khỉ, hãy liên hệ với nhân viên y tế để được tư vấn, xét nghiệm và chăm sóc y tế. Nếu có thể, hãy tự cô lập và tránh tiếp xúc gần với những người khác. Vệ sinh tay thường xuyên và thực hiện các bước nêu trên để bảo vệ người khác khỏi bị nhiễm bệnh.
6 hiểu nhầm phổ biến về bệnh đậu mùa khỉ Đậu mùa khỉ là căn bệnh đặc hữu, đồng nghĩa rằng căn bệnh này chỉ xuất hiện ở một số khu vực địa lý nhất định. Tuy nhiên, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), căn bệnh này hiện đã lan ra 20 nước với hơn 200 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ và hơn 100 ca nghi...