Chuyên gia Ấn Độ nói về nguy cơ lây lan từ thi thể bệnh nhân Covid-19

Theo dõi VGT trên

Hàng loạt thi thể nghi của bệnh nhân Covid-19 bị thả trôi sông hoặc chôn sơ sài ở các bãi sông của Ấn Độ giữa những lo ngại nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Chuyên gia Ấn Độ nói về nguy cơ lây lan từ thi thể bệnh nhân Covid-19 - Hình 1

Nhiều thi thể chôn trong các mộ cát ven sông ở Ấn Độ lộ ra sau trận mưa lớn (Ảnh: AP).

Một nghiên cứu của Viện Khoa học Y tế Ấn Độ (AIIMS) cho thấy, nguy cơ lây lan virus SARS-CoV-2 từ thi thể bệnh nhân Covid-19 là rất khó xảy ra.

“Virus corona không còn hoạt động trong khoang miệng và mũi khoảng 12-24 giờ sau khi bệnh nhân Covid-19 qua đời”, Sudhir Gupta, trưởng phòng khoa học pháp y và chất độc của AIIMS, cho biết.

Chuyên gia này nói thêm: “Khoảng 100 thi thể đã được xét nghiệm Covid-19 lại trong khoảng 12-24 giờ sau khi bệnh nhân qua đời, kết quả là âm tính. Do người chết không còn hoạt động hô hấp nên không còn nguy cơ phát tán virus, do vậy nguy cơ lây lan virus cho người khác là không đáng kể”.

Ông Gupta cho rằng, người dân không nên quá hoảng loạn và bỏ rơi thi thể người thân vì lo sợ nhiễm bệnh. Ông khuyến cáo, người dân vẫn có thể làm các nghi thức mai táng cho người thân qua đời vì Covid-19 mà không cần mặc quần áo bảo hộ, nhưng vẫn nên đeo khẩu trang, găng tay.

Ấn Độ là tâm dịch Covid-19 lớn thứ hai thế giới với tổng cộng gần 28 triệu ca mắc Covid-19, trong đó hơn 322.000 người đã tử vong. Làn sóng Covid-19 thứ hai bùng phát kể từ cuối tháng 3 đến giữa tháng này khiến Ấn Độ lao đao, ở giai đoạn đỉnh dịch, mỗi ngày nước này ghi nhận hơn 400.000 ca mắc và hơn 4.000 ca tử vong. Vì nhiều lý do, trong đó có việc các lò hỏa táng quá tải, chi phí hỏa táng đắt đỏ và tập quán, nhiều người đã thả thi thể người thân qua đời vì Covid-19 trên dòng sông Hằng linh thiêng hoặc chôn cất sơ sài trên các bãi sông.

Hiện tượng nguy hiểm "đánh gục" nhiều bệnh nhân Covid-19 trẻ tuổi ở Ấn Độ

Làn sóng lây nhiễm Covid-19 ở Ấn Độ gần đây một phần do biến chủng B.1.617. Đồng thời, một hiện tượng nguy hiểm đang khiến nhiều người trẻ ở nước này nhanh chóng bị "đánh gục" khi mắc bệnh.

Hiện tượng nguy hiểm đánh gục nhiều bệnh nhân Covid-19 trẻ tuổi ở Ấn Độ - Hình 1

Ấn Độ trải qua làn sóng lây nhiễm Covid-19 tồi tệ gần đây (Ảnh: Reuters).

Wall Street Journal đưa tin, làn sóng bùng phát Covid-19 ở Ấn Độ gần đây nghiêm trọng hơn rất nhiều so với năm ngoái, và đang tác động mạnh tới nhóm người dưới 50 tuổi.

Có nhiều yếu tố dẫn tới hiện tượng này, bao gồm sự chậm trễ trong việc điều trị vì các bệnh viện, thiết bị y tế, ôxy đều quá tải hoặc cạn kiệt. Tuy nhiên, bác sĩ từ các điểm nóng dịch bệnh cho hay, họ ghi nhận nhiều bệnh nhân mắc một hội chứng nghiêm trọng khiến tình trạng xấu đi nhanh chóng, dấu hiệu cho thấy Covid-19 đang trở nên nguy hiểm hơn.

"Cơn bão cytokine kinh hoàng đang tấn công (bệnh nhân) trong 3-5 ngày điều trị đầu tiên", bác sĩ Kunal Sarkar tại bệnh viện Medica ở thành phố Kolkata cho biết.

Hội chứng giải phóng cytokine là hiện tượng hệ miễn dịch phản ứng quá mạnh trước mầm bệnh lạ, ở đây là virus SARS-CoV-2. Phản ứng này khiến giải phóng số lượng lớn chất cytokine, có thể khiến các cơ quan trong cơ thể bệnh nhân Covid-19 tự gục ngã vì chính hệ miễn dịch của mình. Trong kịch bản tồi tệ nhất, "cơn bão cytokine" có thể làm bệnh nhân tử vong nhanh chóng.

Nhiều bác sĩ Ấn Độ cho biết, các bệnh nhân nhập viện trong đợt bùng dịch này cần nhiều ôxy hơn các bệnh nhân trong làn sóng trước đó. Tổn thương phổi của người bệnh lan ra nhanh hơn, tỷ lệ ôxy tụt xuống nhanh hơn và thời gian hồi phục lâu hơn ở nhóm bệnh nhân trẻ. Bệnh nhân Covid-19 nào cũng cần ôxy, nhưng các bác sĩ Ấn Độ ngạc nhiên vì chứng kiến người trẻ cần dưỡng khí ở mức cao như vậy.

Chủng SARS-CoV-2 độc lực mạnh hơn?

Mức độ đặc biệt nguy hiểm của biến chủng Covid-19 từ Ấn Độ

Các nhà dịch tễ học cảnh báo rằng, những gì các bác sĩ Ấn Độ đang mô tả có thể là một dấu hiệu cần phải được nghiên cứu thêm để xác định xem liệu chủng virus SARS-CoV-2 đang lây lan ở Ấn Độ có độc lực mạnh hơn hay không. Đây có thể là một cách lý giải cho hiện tượng sức khỏe nhiều bệnh nhân Covid-19 diễn biến tồi tệ nhanh chóng so với tiên lượng.

Giridhara R. Babu, giáo sư dịch tễ học tại Viện Y tế Công cộng Ấn Độ, cho biết các nghiên cứu đang được tiến hành ở một số quốc gia để tìm hiểu xem liệu các biến thể Covid-19 lần đầu được phát hiện ở Ấn Độ có độc lực hơn không hay chỉ dễ lây lan hơn.

Trong thời gian qua, Ấn Độ bị làn sóng lây nhiễm Covid-19 thứ 2 tấn công, với những ngày ghi nhận trên 400.000 ca mới hay hơn 4.000 ca tử vong. Hiện thời, tình hình dịch bệnh ở Ấn Độ đã có dấu hiệu giảm nhiệt, nhưng con số ca nhiễm mới vẫn xấp xỉ 200.000/ngày.

Hiện tượng nguy hiểm đánh gục nhiều bệnh nhân Covid-19 trẻ tuổi ở Ấn Độ - Hình 2

Nhân viên y tế chuyển bệnh nhân mắc Covid-19 tại một bệnh viện ở New Delhi, Ấn Độ ngày 24/4 (Ảnh: Reuters).

Biến chủng B.1.617 và B.1.617.2 được cho là một phần nguyên nhân gây nên tình trạng tồi tệ của Ấn Độ trong thời gian qua. Các chủng này dễ lây nhiễm hơn và đã lây lan sang hơn 50 quốc gia. Một tin tích cực là các nghiên cứu chỉ ra, các vắc xin như Pfizer/BioNTech (Mỹ - Đức) và AstraZeneca (Anh) có thể khắc chế được chủng này.

Tuy nhiên, thông tin về việc liệu B.1.617.2 có độc lực mạnh hơn hay không vẫn chưa thể kết luận.

Tại các bệnh viện Ấn Độ, các bác sĩ chứng kiến nhiều ca tử vong ở người trẻ hơn so với đợt bùng dịch năm ngoái. "Đây có thể là dấu hiệu cho thấy một chủng virus có độc lực mạnh hơn làn sóng năm ngoái, đang lây lan", bác sĩ Naresh Trehan từ bệnh viện Medanta, nhận định.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Ông Medvedev: Không ai có thể đảm bảo Kiev an toàn nếu Ukraine tấn công Matxcơva ngày 9-5Ông Medvedev: Không ai có thể đảm bảo Kiev an toàn nếu Ukraine tấn công Matxcơva ngày 9-5
20:34:42 03/05/2025
Hé lộ cách cung nữ thỏa nhu cầu "sinh lý", nhiều điều khó tin nhưng có thậtHé lộ cách cung nữ thỏa nhu cầu "sinh lý", nhiều điều khó tin nhưng có thật
17:42:53 03/05/2025
Ông Trump đăng ảnh "chế" mặc trang phục giống giáo hoàngÔng Trump đăng ảnh "chế" mặc trang phục giống giáo hoàng
16:16:45 03/05/2025
Nga nêu quan điểm về việc Mỹ và EU cảnh báo rút khỏi đàm phánNga nêu quan điểm về việc Mỹ và EU cảnh báo rút khỏi đàm phán
05:51:25 04/05/2025
Trung Quốc: Mỹ đã liên hệ để đàm phán thuế quanTrung Quốc: Mỹ đã liên hệ để đàm phán thuế quan
22:18:40 02/05/2025
Cái xác chết khô trong tủ quần áo suốt 2 năm và sự thật không ai tinCái xác chết khô trong tủ quần áo suốt 2 năm và sự thật không ai tin
18:35:50 02/05/2025
Nga tuyên bố không chấp nhận khôi phục đường biên giới năm 1991 cho UkraineNga tuyên bố không chấp nhận khôi phục đường biên giới năm 1991 cho Ukraine
18:17:28 02/05/2025
Thỏa thuận đất hiếm Mỹ - Ukraine khó sinh ra lợi nhuận trong 10 năm tới?Thỏa thuận đất hiếm Mỹ - Ukraine khó sinh ra lợi nhuận trong 10 năm tới?
07:54:31 03/05/2025

Tin đang nóng

Vụ 3 người tử vong trong khách sạn ở Nha Trang: Người nhà nạn nhân cung cấp tình tiết 'nóng'Vụ 3 người tử vong trong khách sạn ở Nha Trang: Người nhà nạn nhân cung cấp tình tiết 'nóng'
11:02:11 04/05/2025
Nữ chủ quán cà phê tử vong trong tư thế lõa thể tại phòng ngủNữ chủ quán cà phê tử vong trong tư thế lõa thể tại phòng ngủ
11:25:46 04/05/2025
Nam nghệ sĩ 39 tuổi điển trai, "gây sốt": Cưới vợ đẹp nhưng không công khai rộng rãi, đời tư bí ẩnNam nghệ sĩ 39 tuổi điển trai, "gây sốt": Cưới vợ đẹp nhưng không công khai rộng rãi, đời tư bí ẩn
13:11:01 04/05/2025
Vụ cha kêu oan cho con ở VL: có tới 2 biên bản khám nghiệm, 2 LS khui tin sốcVụ cha kêu oan cho con ở VL: có tới 2 biên bản khám nghiệm, 2 LS khui tin sốc
13:38:30 04/05/2025
Bạn gái tin đồn nóng bỏng của Lê Tuấn KhangBạn gái tin đồn nóng bỏng của Lê Tuấn Khang
11:21:56 04/05/2025
Thượng Hải lúc 2h sáng khiến bạn choáng váng: Hoá ra công việc bạn đang phàn nàn là điều mơ ước của hàng trăm nghìn ngườiThượng Hải lúc 2h sáng khiến bạn choáng váng: Hoá ra công việc bạn đang phàn nàn là điều mơ ước của hàng trăm nghìn người
11:24:39 04/05/2025
Clip hot: Miu Lê mắng thẳng mặt hội thanh niên coi thường cựu chiến binh, 1 câu nói khiến hàng triệu người vỗ tayClip hot: Miu Lê mắng thẳng mặt hội thanh niên coi thường cựu chiến binh, 1 câu nói khiến hàng triệu người vỗ tay
11:18:22 04/05/2025
Bên trong bữa tiệc sinh nhật xa hoa của David BeckhamBên trong bữa tiệc sinh nhật xa hoa của David Beckham
09:36:41 04/05/2025

Tin mới nhất

Bị bỏ quên trên xe đưa đón học sinh, bé trai 5 tuổi tử vong thương tâm ở Malaysia: Chia sẻ đẫm nước mắt của người bố

Bị bỏ quên trên xe đưa đón học sinh, bé trai 5 tuổi tử vong thương tâm ở Malaysia: Chia sẻ đẫm nước mắt của người bố

13:27:14 04/05/2025
Khi tôi đến nơi, tôi thấy con trai tôi nằm bất động, yếu ớt và không thở , anh Teo nói. Các bác sĩ đã cố gắng cứu đứa trẻ nhưng không thể. Nguyên nhân tử vong được cho là do thiếu oxy.
Xung quanh việc Mỹ đưa ra quyết định then chốt tăng cường sức mạnh không quân Ukraine - Kỳ cuối

Xung quanh việc Mỹ đưa ra quyết định then chốt tăng cường sức mạnh không quân Ukraine - Kỳ cuối

07:00:34 04/05/2025
Tuyên bố của Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ rằng thương vụ này hỗ trợ mục tiêu chính sách đối ngoại của Mỹ phản ánh mục tiêu lớn hơn: thúc đẩy ổn định ở châu Âu thông qua một lực lượng không quân Ukraine có năng lực.
Bầu cử Australia: Thủ tướng Anthony Albanese phát biểu mừng chiến thắng

Bầu cử Australia: Thủ tướng Anthony Albanese phát biểu mừng chiến thắng

07:00:07 04/05/2025
Trên trang X, Thủ tướng Starmer cho biết, hai bên sẽ tiếp tục hợp tác cùng nhau vì những tham vọng chung , đồng thời ca ngợi sự hợp tác về quốc phòng và thỏa thuận an ninh AUKUS chung của hai nước với Mỹ.
Tại sao Trung Quốc có thể thắng trong cuộc chiến thương mại với Mỹ thời Trump?

Tại sao Trung Quốc có thể thắng trong cuộc chiến thương mại với Mỹ thời Trump?

06:18:36 04/05/2025
Thị trường đã nhanh chóng nhận ra điều này, khiến chỉ số chứng khoán S&P 500 ghi nhận hiệu suất 100 ngày đầu tiên tệ nhất dưới thời Trump so với bất kỳ tổng thống nào trong 5 thập kỷ qua.
Xung quanh việc Mỹ đưa ra quyết định then chốt tăng cường sức mạnh không quân Ukraine - Kỳ 1

Xung quanh việc Mỹ đưa ra quyết định then chốt tăng cường sức mạnh không quân Ukraine - Kỳ 1

06:16:13 04/05/2025
Việc cung cấp phụ tùng thay thế, vật tư tiêu hao và dịch vụ sửa chữa-hồi hoàn nhằm giảm thiểu thời gian dừng hoạt động, trong khi trang thiết bị mặt đất sẽ giúp vận hành hiệu quả tại các căn cứ không quân Ukraine.
Phó Tổng thống Mỹ nhận định về thời điểm kết thúc xung đột giữa Nga và Ukraine

Phó Tổng thống Mỹ nhận định về thời điểm kết thúc xung đột giữa Nga và Ukraine

06:13:03 04/05/2025
Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết, cần sớm có bước đột phá thực sự trong cuộc xung đột, nếu không Tổng thống Trump sẽ thu hẹp nỗ lực chấm dứt xung đột.
Hàng loạt chính sách nhập cư của Tổng thống Trump bị tòa án Mỹ bác bỏ

Hàng loạt chính sách nhập cư của Tổng thống Trump bị tòa án Mỹ bác bỏ

06:12:36 04/05/2025
Các phán quyết từ Tòa án Tối cao và nhiều tòa án cấp dưới đều thể hiện lập trường nhất quán rằng chính phủ không được lạm dụng quyền lực hành pháp để phớt lờ các nguyên tắc tố tụng cơ bản.
Iran tái khẳng định quyền sở hữu chu trình nhiên liệu hạt nhân đầy đủ

Iran tái khẳng định quyền sở hữu chu trình nhiên liệu hạt nhân đầy đủ

06:07:28 04/05/2025
Mỹ và các quốc gia phương Tây từ lâu cáo buộc Iran theo đuổi vũ khí hạt nhân điều mà Tehran luôn bác bỏ, đồng thời khẳng định rằng chương trình hạt nhân của nước này chỉ nhằm mục đích dân sự.
OPEC+ nhất trí tăng sản lượng dầu trong tháng 6

OPEC+ nhất trí tăng sản lượng dầu trong tháng 6

05:58:52 04/05/2025
Tuyên bố trên được đưa ra khi các nước thành viên OPEC+ họp trực tuyến cùng ngày. Trước đó, 8 nước cũng quyết định tăng sản lượng cao hơn kế hoạch ở mức 411.000 thùng/ngày trong tháng 5.
Thủ tướng Yemen từ chức

Thủ tướng Yemen từ chức

05:44:50 04/05/2025
Tình hình ở Yemen ngày càng trở nên phức tạp sau các cuộc tấn công trên biển và xuyên biên giới của Houthi vào Israel, để bày tỏ ủng hộ Phong trào Hamas ở Dải Gaza. Đáp lại, Israel và Mỹ cũng liên tiếp tiến hành các cuộc không kích nhằm...
Hamas đề xuất ngừng bắn 5 năm tại Gaza

Hamas đề xuất ngừng bắn 5 năm tại Gaza

05:39:35 04/05/2025
Ủy ban là một phần trong kế hoạch tái thiết và phục hồi Gaza do Ai Cập đề xuất và cũng đã được các quốc gia Arập, Hồi giáo cùng các bên quốc tế khác nhất trí thông qua tại Cairo hồi tháng 3 vừa qua.
Ấn Độ cấm nhập khẩu hàng hóa từ Pakistan

Ấn Độ cấm nhập khẩu hàng hóa từ Pakistan

05:37:12 04/05/2025
Trong một thông báo, Tổng cục Ngoại thương Ấn Độ cho biết lệnh cấm sẽ có hiệu lực ngay lập tức. Thông báo nêu rõ: Biện pháp hạn chế này được áp dụng vì lợi ích an ninh quốc gia và chính sách công .

Có thể bạn quan tâm

Tử vi 12 cung hoàng đạo ngày 4/5: Kim Ngưu ổn định, Ma Kết khó khăn

Tử vi 12 cung hoàng đạo ngày 4/5: Kim Ngưu ổn định, Ma Kết khó khăn

Trắc nghiệm

15:37:06 04/05/2025
Xem tử vi 12 cung hoàng đạo hôm nay 4/5 về sự nghiệp, tài lộc, tình yêu. Hôm nay, Kim Ngưu hãy tích cực học hỏi, Ma Kết cần có kế hoạch rõ ràng.
Chu Thanh Huyền ngồi xế hộp bạc tỷ hậu drama, chứng minh 'ăn đứt' vợ bạn chồng

Chu Thanh Huyền ngồi xế hộp bạc tỷ hậu drama, chứng minh 'ăn đứt' vợ bạn chồng

Netizen

15:16:05 04/05/2025
Trong số bà xã của các nam cầu thủ nổi tiếng Chu Thanh Huyền và Doãn Hải My là 2 cái tên liên tục được đặt cạnh nhau để so sánh đời tư. Khác với hình ảnh trong sáng của vợ Văn Hậu, Chu Thanh Huyền lại vướng nhiều ồn ào và có những phát ...
Nàng thơ 17 tuổi của Victor Vũ, vướng nghi vấn 'xào couple' với Quốc Anh, là ai?

Nàng thơ 17 tuổi của Victor Vũ, vướng nghi vấn 'xào couple' với Quốc Anh, là ai?

Sao việt

15:13:39 04/05/2025
Đoàn Minh Anh được Victor Vũ chọn mặt gửi vàng với vai Nga trong Thám Tử Kiên . Lên phim với sắc thái cổ trang, Minh Anh gây ấn tượng mạnh mẽ với nhan sắc trong trẻo, khả năng diễn xuất đầy triển vọng cho ngọc nữ điện ảnh tương lai.
Say xỉn, đá bàn làm việc của CSGT khi bị kiểm tra nồng độ cồn

Say xỉn, đá bàn làm việc của CSGT khi bị kiểm tra nồng độ cồn

Pháp luật

15:10:47 04/05/2025
Khi bị yêu cầu xuất trình giấy tờ để lập biên bản vi phạm nồng độ cồn, người đàn ông ở Bình Định đã có hành vi chống đối, lăng mạ lực lượng chức năng.
Bạn gái tài tử 'Titanic' gây 'nhức mắt' ở sự kiện, làm loạn thoát bóng bạn trai

Bạn gái tài tử 'Titanic' gây 'nhức mắt' ở sự kiện, làm loạn thoát bóng bạn trai

Sao âu mỹ

15:04:31 04/05/2025
Bạn gái tài tử Titanic - Vittoria Ceretti khiến thảm đỏ New York ngừng thở với bộ váy xuyên thấu như mỏng như tờ. Chỉ cần một thiết kế mong manh, nàng mẫu Ý chứng minh rằng đẳng cấp thời trang là biết khoe đúng chỗ và đúng lúc.
Xác minh thông tin bé trai ở Nam Định bị yêu cầu đóng đủ viện phí mới cấp cứu

Xác minh thông tin bé trai ở Nam Định bị yêu cầu đóng đủ viện phí mới cấp cứu

Tin nổi bật

15:00:53 04/05/2025
Ngành y tế tỉnh Nam Định yêu cầu bệnh viện nhanh chóng làm rõ thông tin 1 bé trai bị yêu cầu đóng đủ viện phí mới cấp cứu đang xôn xao dư luận.
"Phú bà nhỏ tuổi nhất" làm rõ 1 sự thật về BLACKPINK

"Phú bà nhỏ tuổi nhất" làm rõ 1 sự thật về BLACKPINK

Nhạc quốc tế

14:58:36 04/05/2025
Theo lịch trình đã được YG xác nhận, BLACKPINK sẽ chính thức khởi động World Tour mới với concert đầu tiên tổ chức tại SVĐ Goyang, Hàn Quốc ngày 5/7.
Bố vợ doanh nhân của Văn Hậu hiếm hoi lộ diện, "dân chơi hip hop" giờ là ông ngoại phong độ nhất làng bóng đá

Bố vợ doanh nhân của Văn Hậu hiếm hoi lộ diện, "dân chơi hip hop" giờ là ông ngoại phong độ nhất làng bóng đá

Sao thể thao

14:55:55 04/05/2025
Sau thời gian dài kín tiếng trên mạng xã hội, ông Doãn Thanh Sơn - bố ruột của nàng WAG Doãn Hải My - bố vợ hậu vệ ĐT Việt Nam Đoàn Văn Hậu - mới đây bất ngờ xuất hiện trở lại trong một khoảnh khắc tại bữa tiệc sinh nhật một tuổi của ch...
Cuộc đua AI trong thiết bị tiêu dùng: Cá nhân hóa lên ngôi, định hình lại phong cách sống

Cuộc đua AI trong thiết bị tiêu dùng: Cá nhân hóa lên ngôi, định hình lại phong cách sống

Thế giới số

14:40:59 04/05/2025
Ở phân khúc phổ thông, realme với realme 14 Series trang bị AI Performance Engine, POCO ra mắt C71 với camera AI 32MP. Xiaomi cũng phát triển HyperOS AIoT, mở rộng AI từ điện thoại đến hệ sinh thái nhà thông minh.
Thám Tử Kiên nhận bão 1 sao, vượt ngưỡng mong chờ cả khán giả vẫn bị nói chưa đủ

Thám Tử Kiên nhận bão 1 sao, vượt ngưỡng mong chờ cả khán giả vẫn bị nói chưa đủ

Phim việt

14:39:38 04/05/2025
Từ đầu năm đến nay khán giả được lộc khi chiêm ngưỡng nhiều màu sắc nhiều nội dung của những phim trăm tỷ. Tuy nhiên trước sự sục sôi của khán giả thì làn sóng seeding bẩn vẫn rầm rộ xảy ra mà không thể biết kẻ đứng sau có mục đích gì.
5 tác hại khi lạm dụng sơn móng tay

5 tác hại khi lạm dụng sơn móng tay

Làm đẹp

14:32:26 04/05/2025
Lớp biểu bì móng có vai trò bảo vệ móng khỏi vi khuẩn và nấm. Việc sơn móng tay quá thường xuyên và việc tẩy sơn mạnh tay có thể làm tổn thương lớp biểu bì này, khiến nó trở nên yếu hơn, dễ bị tổn thương và khó phục hồi.