Chuyện chưa kể về kỳ tích lai dắt hầm Thủ Thiêm

Cách đây vài năm, việc đi sâu dưới mặt nước cả chục mét và làm thế nào để lai dắt một đốt hầm nặng hàng nghìn tấn từ bể đúc về vị trí dìm sâu hơn 20m là điều không phải ai cũng tưởng tượng ra được.

Nạo vét sâu 27m dưới lòng sông

Hầm Thủ Thiêm dưới lòng sông Sài Gòn kéo dài từ Quận 1 sang Quận 2 được xem là hầm vượt sông có quy mô lớn nhất Đông Nam Á. Rất nhiều điều đặc biệt và kỳ thú của công trình này khiến cho bất kỳ ai được đặt chân đến TP.HCM đều mong một lần được chiêm ngưỡng hầm vượt sông Sài Gòn có một không hai. Và không biết tự lúc nào, hầm Thủ Thiêm đã trở thành một kỳ quan mới không chỉ trong lòng người dân Sài Gòn mà còn khiến những du khách tới đây đặc biệt quan tâm.

Hầm dài 1.490m trong đó có 371m đi ngầm dưới lòng sông với 4 đốt hầm, mỗi đốt dài 92,75m, cao 9,1m, rộng 33,3m, nặng 27.000 tấn. Các đốt hầm được đúc sẵn, sau đó được lai dắt về vị trí dìm xuống dưới lòng sông.

Hơn 2 năm qua, hầm Thủ Thiêm được khai thác an toàn.

Để đúc các đốt hầm, một bể đúc rộng hơn 6ha trên một khoảng đất rộng 10ha được xây dựng ở xã Phước Khánh, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai như một âu thuyền để có thể cùng một lúc đúc 4 đốt hầm. Khoảng cách từ bể đúc về vị trí dìm hầm ở Thủ Thiêm cách nhau trên 22km. Cùng với việc đúc các đốt hầm, nhà thầu đã tiến hành nạo vét trên 450.000m3 bùn dưới đáy sông Sài Gòn với độ sâu gần 30m và xây sẵn móng để đặt các đốt hầm xuống.

Dắt đốt hầm nghìn tấn dọc sông Sài Gòn

Nhiều người ví mỗi đốt hầm Thủ Thiêm như một sân bóng đá, chỉ khác ở chỗ nó là một hình khối được đúc hoàn toàn bằng xi măng cốt thép. Nhưng làm thế nào một đốt hầm nặng hàng ngàn tấn có thể nổi trên mặt nước để tiến hành lai dắt từ bể đúc về vị trí dìm thì nếu không phải người trong ngành khó mà tưởng tượng ra được.

Còn nhớ ngày lai dắt đốt hầm đầu tiên từ Nhơn Trạch về Thủ Thiêm, không ai bảo ai, cả ngàn người lũ lượt kéo nhau đổ ra đường xem người ta kéo các đốt hầm khổng lồ ra khỏi bể đúc như thế nào, lai dắt về sông Sài Gòn ra sao.

“Căng lắm chú ạ. Chỉ cần sơ suất một chút là có chuyện ngay. Chúng tôi không được phép mắc sai lầm”- ông Bùi Hồng Cánh – Trưởng phòng hoa tiêu, Công ty TNHH Hoa tiêu khu vực I nhớ lại.

Ông Cánh cho biết, các kỹ sư đã áp dụng định luật Archimedes bằng cách bịt kín hai đầu hầm, khi thả xuống nước các đốt hầm đều nổi lên. Nhưng nếu đốt hầm nổi lên quá cao lại gây khó cho việc lai dắt. Các kỹ sư lại bơm nước vào trong sao cho các đốt hầm chỉ nhô lên khỏi mặt nước chừng 0,2m rồi kéo về vị trí dìm.

Khác với việc hướng đạo cho một con tàu chỉ có một người lái, ở đây 4 tàu lai kéo 4 góc của đốt hầm. Vì thế, việc tính toán cho các tàu kéo hợp hướng, hợp lực để các đốt hầm được đi theo một hướng đòi hỏi độ chính xác rất cao. Độ sâu của luồng, bề ngang lòng sông có giới hạn nên chỉ cần đi chệch hướng một chút là vào cạn ngay. Tốc độ lai dắt phải bảo đảm tối đa không quá 3 hải lý/giờ, bởi nếu nhanh hơn thì áp lực dòng nước tác động vào đốt hầm càng lớn, sức cản càng cao, có thể đứt dây kéo như chơi.

Trường học lớn cho kỹ sư Việt

Hầm Thủ Thiêm là hầm vượt sông đầu tiên của Việt Nam và lớn nhất Đông Nam Á hiện nay. Tuy nhiên, mấy ai biết rằng, trực tiếp thi công các công đoạn của dự án đều là những công nhân, kỹ sư Việt Nam. Những ngày lặn lội đưa tin đốt hầm Thủ Thiêm đầu tiên được lai dắt từ Nhơn Trạch về Quận 1, chúng tôi đã gặp và trò chuyện với nhiều kỹ sư người Việt trên công trường lớn này. Người chúng tôi tiếp xúc nhiều nhất là anh Nguyễn Đỗ, anh vừa là kỹ sư trưởng chịu trách nhiệm chung của dự án hầm Thủ Thiêm vừa là phiên dịch của ông Kenji Toknhiro – Giám đốc dự án. Anh Đỗ cho biết, ngoài việc dìm đốt hầm do nhà thầu nước ngoài phụ trách, còn hầu như tất cả mọi khâu trong quá trình thi công các đốt hầm đều có sự tham gia của các kỹ sư, công nhân Việt Nam. Ở một công trình lớn có độ phức tạp cao, các công nhân, kỹ sư Việt Nam đã học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm.

Kỹ sư Nguyễn Ngọc Huyên – Chỉ huy trưởng công trường hầm Thủ Thiêm cho biết, cái học hỏi được nhiều nhất là việc tổ chức, quản lý thi công trên một công trình lớn.”Người Nhật họ quản lý chặt chẽ và làm việc nghiêm túc, khoa học. Đặc biệt là tính kỷ luật và tổ chức làm việc theo nhóm” – kỹ sư Huyên nói.

Và từ đây, câu hỏi mà nhiều phóng viên đặt ra với các kỹ sư Việt Nam là sau hầm Thủ Thiêm, liệu mình có làm được các công trình tương tự trong tương lai? Và thật bất ngờ, chúng tôi đều nhận được câu trả lời rất tự tin của nhiều kỹ sư là Việt Nam có thể làm được. Kỹ sư Hà Thanh Hải – Giám sát thi công đường hầm dẫn phía Thủ Thiêm cho biết, thực ra trong tất cả các khâu đều do các kỹ sư, công nhân Việt Nam trực tiếp thi công. Nhà thầu Nhật Bản chỉ cử một đội ngũ chuyên gia giám sát. Phần lớn các thiết bị cũng đều được thuê ở Việt Nam, chỉ một số thiết bị chuyên dụng thì họ đưa từ Nhật sang. “Nếu sau này có thêm một công trình hầm dìm nào, tôi tin rằng các kỹ sư Việt Nam hoàn toàn có thể làm được. Chúng ta cũng đã từng có cầu dây văng Rạch Miễu do người Việt Nam thực hiện hoàn toàn đó thôi”- anh Hải dẫn chứng.

Nâng giấc mơ kết nối đôi bờ

Nhớ lại về những ngày tháng căng như dây đàn khi công trình hầm Thủ Thiêm đi vào giai đoạn nước rút, ông Lương Minh Phúc – Giám đốc BQL Đầu tư xây dựng công trình giao thông đô thị TP.HCM, trước đây là Giám đốc BQL dự án Đại lộ Đông Tây ngân nga mấy câu: “Lên 27m trên đỉnh sông ta thấy được lòng dân/ Xuống 27m dưới đáy sông ta nhận ra tình đồng đội/ Hầm vượt sông Sài Gòn cong như cánh võng, nâng giấc mơ nối kết đôi bờ/ Trải qua 3 ngàn đêm trắng, ta thấy bình minh rạng ngời/ Trải qua 1.490m đường hầm, ta gặp mùa xuân đến sớm trong nụ cười em!”.

Hôm khánh thành hầm Thủ Thiêm và toàn tuyến Đại lộ Đông Tây, chúng tôi cũng gặp lại ông Bảy ở ấp Cây Bàng trong niềm vui khôn xiết. Ông chính là người đã cung cấp nước uống miễn phí cho cánh báo chí và bà con những ngày đến xem lai dắt đốt hầm về vị trí trên sông Sài Gòn. Ông Bảy cho biết, gia đình ông không còn ở ấp Cây Bàng nữa mà được thành phố cấp cho một căn hộ tái định cư với hạ tầng khang trang. “Vui quá chú ơi! Không ngờ nước mình cũng làm được hầm Thủ Thiêm, đâu thua gì nước Nhật” – ông Bảy cười sảng khoái.

Hiện khu đô thị Thủ Thiêm với quy hoạch hiện đại mang tầm khu vực cũng đang được xây dựng. Hầm Thủ Thiêm vì vậy mà không chỉ mang ý nghĩa hiện thực hóa giấc mơ kết nối đôi bờ mà đã nâng lên một tầm cao, mở ra một hướng mới cho sự phát triển đi lên của TP.HCM ngày càng hiện đại, văn minh.

Theo Giao thông vận tải