Chuyện chưa kể về Bích Phượng – con gái “Đệ nhất danh ca’ Út Trà Ôn
Dù không theo cải lương chuyên nghiệp, Bích Phượng vẫn biểu diễn tại cơ sở Phật giáo và chương trình từ thiện hàng năm để giữ truyền thống gia đình.
Được “đệ nhất danh ca” dẫn dắt vào nghề
Bích Phượng sinh năm 1964, là ca sĩ hát dân ca, tân nhạc và cải lương. Ngoài tên Bích Phượng, cô còn được gọi là Út Bích Phượng vì là con gái út của cố NSND Út Trà Ôn.
Nghệ sĩ Bích Phượng là con gái út của “đệ nhất danh ca” Út Trà Ôn.
Lúc nhỏ, nghe theo lời động viên của cha, Bích Phượng chập chững bước vào nghề, tiếp nối truyền thống nghệ thuật gia đình. Năm 1984, khi còn là một cô công nhân, Bích Phượng đã bộc lộ tài năng khi đoạt huy chương vàng ở một cuộc thi hát với bài Dáng đứng Bến Tre. Năm 1987, nghệ sĩ Út Trà Ôn ký hợp đồng với đoàn nhạc Tây Ninh để dẫn con gái theo học nghề sân khấu.
Nói về quá trình bén duyên với nghệ thuật, Bích Phượng cho biết không gặp nhiều khó khăn nhờ sự hỗ trợ từ cha và gia đình. “Con có giọng hát, con nên đi hát vì làm nghệ sĩ cũng rất vui và hạnh phúc’ – nghe cha nói nhiều lần, tôi bắt đầu đi hát. Thực sự, nghề này rất hạnh phúc”, nữ ca sĩ từng thổ lộ.
Tuy nhiên, thời đó do áp lực phe cánh, cô bị lấn át vai trò và không thể phát huy hết khả năng. Để không làm khó cha, Bích Phượng trở về Sài Gòn. Tạm rời xa sân khấu, Bích Phượng chuyên tâm hát dân ca và tân nhạc. Cô bắt đầu tham gia một nhóm hát, t.iền thân của nhóm nhạc Phù Sa, rồi dần hoạt động riêng.
Với giọng hát ngọt ngào, đậm chất miền Tây Nam Bộ, Bích Phượng khẳng định tên t.uổi qua dòng nhạc dân ca Nam Bộ và nhạc cách mạng, với một số ca khúc nổi tiếng như: Bài ca đất phương Nam, Dáng đứng Bến Tre, Cô gái Sài Gòn đi tải đạn, Ru con, Hình bóng quê nhà…
Giọng hát ngọt ngào của Bích Phượng đã chinh phục nhiều thế hệ khán giả.
Năm 2001, nghệ sĩ Bích Phượng được Đài Tiếng nói Nhân dân TPHCM trao tặng g.iải t.hưởng vì có giọng hát truyền thống hay nhất. Cô cũng dần quen mặt với khán giả trên các chương trình truyền hình, phát thanh về chủ đề dân ca Nam Bộ.
Những năm gần đây, Bích Phượng dần lui về sau, nhường vị trí cho các nghệ sĩ trẻ. Cô thường tham gia biểu diễn tại một số chương trình từ thiện, nhà hàng, các cơ sở Phật giáo.
“Cha làm thầy, con không thể đốt sách”
Trong chương trình Khoảnh khắc rực rỡ, Bích Phượng ôn lại chuyện xưa và chia sẻ rằng sau hơn 40 năm trong nghề, không gì quý hơn việc được hát thể loại mình yêu thích và nhận được tình cảm của khán giả.
Nhạc phim của Phạm Công – Cúc Hoa đã mở đường rộng lớn cho sự nghiệp của Bích Phượng. Cô bồi hồi nhớ lại: “Đó là một trong những điều may mắn và rực rỡ nhất trong sự nghiệp của tôi”. Việc tham gia hát nhạc phim Đất phương Nam để lại dấu ấn đậm nét cho Bích Phượng, khán giả ở đâu cũng yêu cầu cô hát Bài ca Đất phương Nam.
Dù có cha là nghệ sĩ gạo cội trong lĩnh vực cải lương, Bích Phượng lại không theo đuổi bộ môn này. Tiết lộ lý do chọn hát nhạc dân ca, cô chia sẻ: “Tôi đã trải nghiệm sân khấu cải lương và đã qua các lớp học bài bản, nhưng thực sự tôi cũng mê những làn điệu dân ca. Khi rẽ hướng sang hát dân ca, tôi rất sợ cha mình buồn. Nhưng không ngờ cha lại ủng hộ. Tôi nhớ hoài câu nói của cha: “Cha không bắt con theo cải lương. Nhưng con theo thể loại nào thì phải cố gắng thành công với thể loại đó, chiếm được tình thương khán giả”.
Nữ nghệ sĩ tâm sự cha là người cô muốn tri ân nhất trong đời. Khi NSND Út Trà Ôn qua đời, Bích Phượng mất đi một chỗ dựa vững chắc trong nghệ thuật. Cô xúc động nhớ lại những bài học quý giá và quyết tâm giữ vững truyền thống gia đình với quan niệm: “Cha làm thầy, con không thể đốt sách”.
Nhớ lại kỷ niệm đi hát, Bích Phượng vẫn không quên lần song ca với cha. Trong lúc biểu diễn, cô quên lời, khiến nghệ sĩ Út Trà Ôn cũng quên phân đoạn của mình khi lo lắng nhắc tuồng cho con gái. Sau đó, cha mắng cô và nói: “Mai mốt cha không còn nữa thì ai nhắc con” khiến Bích Phượng bật khóc.
Bích Phượng cẩn thận lưu giữ nhiều kỷ vật từ thời trai trẻ của nghệ sĩ Út Trà Ôn, bao gồm chiếc áo dài mà ông may cho cô mặc trong đêm diễn đầu tiên; những chiếc đĩa nhựa 45 phút có bài Tôn Tẩn giả điên, Thái sư Văn Trọng – nhịp 4, Sầu vương biên ải – nhịp 8; các bài báo ghi lại tâm sự của soạn giả NSND Viễn Châu về hoàn cảnh sáng tác hai bản vọng cổ Tình anh bán chiếu và Ông lão chèo đò…
Hiện Bích Phượng sống cùng gia đình (chồng là nghệ sĩ guitar Đức Luân) tại TPHCM. Cô có một phòng thu âm trên đường Điện Biên Phủ, Quận 10. Nữ nghệ sĩ chia sẻ các hoạt động cá nhân đều đặn trên mạng xã hội. Ở t.uổi ngoài 60, ngoài biểu diễn, cô dành nhiều thời gian đi du lịch cùng gia đình, bạn bè.
NSND Út Trà Ôn: Đệ nhất danh ca vọng cổ, giọng ca "Tình Anh Bán Chiếu" lừng lẫy một thời
Út Trà Ôn (SN 1919) vốn được biết đến là nghệ sĩ cải lương trứ danh của vùng Tây Nam Bộ và cả miền Nam. Trong lối biểu diễn cũng như đời thường thì ông được nhận xét là người hiền lành, nhẹ nhàng và nhân hậu.
Nghệ sĩ Út Trà Ôn có tên khai sinh là Nguyễn Thành Út, bởi ông vốn là con trai út trong gia đình. Ông sinh ra tại ấp Đông Phú (làng Đông Hậu, quận Trà Ôn) lúc đó thuộc tỉnh Cần Thơ, nay là huyện Trà Ôn (tỉnh Vĩnh Long). Cũng từ vùng đất này, ông đã bắt đầu thấm nhuần tình yêu âm nhạc, đặc biệt là tình yêu dành cho cải lương.
Từ nhỏ, với năng khiếu bẩm sinh, cùng sự đam mê, khổ luyện - Nguyễn Thành Út đã trở thành nghệ sĩ cải lương được mến mộ suốt từ Nam tới Bắc. Ông được suy tôn là "Vua vọng cổ" với nghệ danh - Út Trà Ôn.
Năm 16 Thành Út xin gia đình bắt đầu đi học hát tại quê nhà. Quê hương của ông ven bờ sông Hậu, cũng là một vùng nổi tiếng với nghệ thuật cải lương. Năm 1937, Thành Út được người quen giới thiệu với Đài Phát thanh Sài Gòn và từ đó chính thức có tên nghệ danh Út Trà Ôn.
Giọng ca truyền cảm, ấm áp, chân thành, đậm chất miền Tây Nam Bộ của ông được giới thiệu trên làn sóng phát thanh - nhanh chóng được đông đảo thính giả yêu chuộng. Bản vọng cổ đầu tiên ông ca trên đài là "Thức trót canh thâu".
Với niềm đam mê nghệ thuật và khả năng ca diễn xuất sắc, Út Trà Ôn thường xuyên góp tiếng hát cho Đài phát thanh, đồng thời thu âm cho các hãng băng đĩa. Đặc biệt, ông đã góp phần nâng cao uy tín hãng đĩa Asia với bài vọng cổ "Tôn Tẩn giả điên" gồm 20 câu. Dây là sáng tác của một vị Yết-Ma (tu sĩ Phật giáo) nổi tiếng lúc này.
Năm 1942, ông lần lượt biểu diễn cho các gánh cải lương như: Hề Lập, Thanh Long, Tiến Hóa, Mộng Vân, Sao Mai, Thanh Minh,... Năm 1954, ông lập gánh hát Kim Thanh. Lúc ấy, nhóm hát này có nhiều nghệ sĩ tên t.uổi lớn Nam Bộ, như: Thanh Tao, Kim Chưởng, Thúy Nga... cùng làm giám đốc.
Năm 1955, tại Sài Gòn, trong cuộc trưng cầu ý kiến khán giả của báo giới, nghệ sĩ Út Trà Ôn được khán giả tặng danh hiệu "Đệ nhất nam danh ca". Sau đó, Út Trà Ôn cộng tác với đoàn Thủ Đô (chủ nhân là ông Phan Văn Bản, đồng thời là chủ nhân hãng đĩa Hoành Sơn).
Năm 1962, Út Trà Ôn và người bạn thân là nghệ sĩ Hoàng Giang, lập ra gánh Thống Nhứt, cộng tác với các đoàn như: Dạ Lý Hương, Thái Dương, Quốc Thanh, Hương Dạ Thảo, Phương Bình, Thanh Hải, Tân Hoa Lan, Kim Chung,... Cũng từ đây, ông và người bạn của mình đã tạo ra một làn sóng lạ lùng của cải lương Nam Bộ.
Bằng giọng hát ấm và ngọt, nghệ sĩ Út Trà Ôn nổi tiếng với rất nhiều bài vọng cổ. Ông được khán giả ái mộ với những vở cải lương. Rất nhiều bài vọng cổ cho đến ngày nay vẫn còn đọng lại ít nhiều ký ức và tình cảm trong lòng người mộ điệu. Có thể kể đến như: Tiếng tơ lòng; 3 giờ khuya; Thích ca tầm đạo; Tình anh bán chiếu (Sáng tác: NSND Viễn Châu); Tình người phu xe...
Nói về ông, nghệ sĩ, nhà soạn giả Viễn Châu đã xúc động kể: "Năm 1947, tôi nghe danh có một kép hát tên Út, xuất thân từ Trà Ôn nên Hãng băng Asia đặt nghệ danh Út Trà Ôn. Đĩa đầu tiên Tôn Tẩn giả điên bán chạy như tôm tươi, đĩa thứ hai "Thái sư Văn Trọng" cũng tạo cơn sốt trong giới mộ điệu lục tỉnh. Cũng từ đó trong giới sân khấu người ta gọi ông là Đệ nhất danh ca miền Nam, niềm tự hào sân khấu cải lương.
Đến khi đĩa Tình anh bán chiếu được Hãng Hồng Hoa phát hành, công chúng mộ điệu đặt cho anh biệt hiệu "Vua vọng cổ". Tôi nhớ như in ngày đầu tiên gặp anh Út. Là một nghệ sĩ được khán giả hâm mộ nhưng anh sống rất khiêm tốn. Gánh hát Kim Thanh- Út Trà Ôn ngày đó nổi danh 3 vở diễn đi vào lịch sử sân khấu: "Tình vương hoa thắm", "Đời cô Nga" và "Sau bức màn nhung". Cả 3 vở anh Út đều đóng kép chánh. Anh từ một nghệ sĩ nhà nông, đã khắc họa hình ảnh người nông dân như bản thân anh, cuộc sống đời thường tay lấm chân bùn, bước lên thánh đường sân khấu.
Khi đã ở t.uổi 80, NSND Út Trà Ôn vẫn đi ca trong các chương trình cổ nhạc do con gái ông là nghệ sĩ Bích Phượng tổ chức. Mỗi khi gặp soạn giả Viễn Châu, ông hay khoe: " Anh Bảy, hồi trẻ tui diễn biết bao nhiêu tuồng nhưng tới t.uổi này chỉ sống nhờ vào mấy câu vọng cổ Tình anh bán chiếu của anh".
NSND Út Trà Ôn từ trần ngày 13/8/2001 tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP Hồ Chí Minh), hưởng thọ 83 t.uổi và yên nghỉ tại chùa Nghệ sĩ tại quận Gò Vấp.
Trong tang lễ cố nghệ sĩ, con gái ông - Bích Phượng đã nghẹn ngào kể: " Hôm đó ba bị té khi đi vệ sinh, cả nhà không ai hay vì dạo này ba muốn được yên tĩnh... Má khóc hết nước mắt khi bác sĩ bảo phải đem ba vào bệnh viện. Cách đây sáu năm, căn bệnh tai biến đã từng làm cho má khóc. Ba còn nhiều điều trăn trối nhưng chưa nói được, nhất là mỗi khi má bật truyền hình có chương trình cải lương".
Dù ông đã ra đi nhưng bài hát - Tình anh bán chiếu vẫn sống và trở thành "đặc sản" của vùng sông nước Ngã Bảy tỉnh Hậu Giang. Đâu đó nơi miền đất phù sa trĩu nặng vẫn còn vang lên tiếng ca như chất chứa tình yêu của người nghệ sĩ: "Sông sâu bên lở bên bồi, tình anh bán chiếu trọn đời không phai"...
Năm 1997, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (đợt 4) và Huân chương Vì sự nghiệp sân khấu qua đóng góp lớn cho nghệ thuật TP Hồ Chí Minh. Khi ông được phong danh hiệu NSND, ông Nguyễn Minh Triết- bấy giờ là Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, đã tới tận bệnh viện thăm người nghệ sĩ lão thành hàng đầu ở miền Nam.
Chị đẹp mùa 2: Minh Hằng - tình cũ Sơn Tùng ghi danh, H.A.T tái hợp sau 20 năm? Trong khi Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai vẫn đang còn là chủ đề rất nóng trên MXH thì cư dân mạng đã đưa ra nhiều đồn đoán về dàn sao nữ sẽ xuất hiện trong Chị Đẹp Đạp Gió Rẽ Sóng mùa 2. Theo đó, sau sự thành công của mùa 1, NSX cũng đã rục rịch chuẩn bị cho mùa 2...