Chứng khoán tuần: Cuộc chơi của những cổ phiếu có ‘game’

VN-Index đã có tuần thứ 5 liên tiếp tăng điểm và đến cuối tuần qua, ngưỡng thanh khoản đã đạt mức cao kỷ lục. Mặc dù có thể lý giải hiện tượng tăng giá mạnh mẽ này nhờ kỳ vọng kết quả kinh doanh, nhưng thực tế vẫn chỉ là hiện tượng có quá nhiều tiền đầu cơ trong một thời gian ngắn.

Vì sao kết quả kinh doanh chỉ là cái cớ? Mặc dù các phân tích cơ bản đều chỉ ra rằng lợi nhuận doanh nghiệp tăng hàng quý là yếu tố giúp cổ phiếu được định giá rẻ hơn, nhưng thực tế rất nhiều cổ phiếu có hệ số định giá cơ bản thấp cũng không thể tăng được. Ngược lại, kết quả kinh doanh ở nhiều cổ phiếu còn xa mới khiến giá được coi là rẻ.

Động lực thực tế hơn chi phối biến động giá trên thị trường là sự tập trung của dòng vốn tại một thời điểm, bất chấp là kết quả kinh doanh tốt hay xấu. Đó là hiện tượng các cổ phiếu có “ game” mà mọi lý do – trong đó có kết quả kinh doanh – được nhà đầu tư cố gắng tìm kiếm để lý giải một hiện tượng nhìn thấy. Chẳng hạn một cổ phiếu tăng mạnh đúng vào dịp chuẩn bị ra báo cáo lợi nhuận, nhà đầu tư có khuynh hướng lý giải rằng, kết quả kinh doanh sắp tới sẽ tích cực và có lực cầu đầu cơ sớm. Thế nhưng đến khi kết quả kinh doanh được công bố chỉ bình bình, không đột biến, nhà đầu tư lại quên ngay lý do đó mà chỉ quan tâm là giá đã tăng rồi, quan trọng là chốt lời chưa.

Chính vì tâm lý tìm kiếm lý do và ưa thích các “thuyết âm mưu” nên mảnh đất màu mỡ cho đầu cơ cổ phiếu mới có đất phát triển. Một cổ phiếu tăng giá bất thường sẽ được trông đợi là “phải có gì đó tốt sắp công bố”. Mặc dù trong quá khứ rất nhiều cổ phiếu được đầu cơ làm giá tăng bất thường mà chẳng có thông tin đặc biệt nào, nhưng nhà đầu tư lại rất hay quên. Đó là vì dòng tiền đầu cơ nắm bắt được tâm lý tham lam của số đông, miễn sao giúp họ nghĩ rằng mình sẽ không phải là người cuối cùng mắc kẹt.

Vn-Index tuần qua là chốt tăng 19,3 điểm hay 2,1% và là tuần thứ 5 tăng điểm liên tục. Thế nhưng thống kê định lượng với cổ phiếu thì phần đông nhà đầu tư lại bị lỗ hoặc không “xơ múi” được gì. Ví dụ, rổ VNSmallcap có 151 cổ phiếu thì tuần qua chỉ có 22 cổ phiếu tăng, tỷ lệ khoảng 14,5%. Rổ VNMidcap có 70 mã thì chỉ 19 mã tăng giá, tỷ lệ khoảng 27%. Chỉ có nhóm VN30 là tỷ lệ cao nhất với 19/30 mã tăng giá, tỷ lệ 63%.

Cuộc chơi ở MSN có lợi nhất không phải ở đoạn tăng dựng đứng, mà ở đoạn tích lũy sớm
khi chuẩn bị khởi động.

Tuy nhiên mức tăng bao nhiêu cũng là quan trọng. Trong một thị trường giá lên với thanh khoản khổng lồ, mức tăng 1% một tuần (T 5) có thể xem là yếu. Với tỷ lệ này thì VN30 chỉ còn 30% (15 mã) là tăng; Midcap còn 20% (14 mã); Smallcap còn 10,6% (16 mã).

Tuần qua thị trường chứng kiến nhiều giao dịch quy mô khổng lồ chưa từng có trong lịch sử như MSN và bản thân giá trị khớp lệnh tuần cũng đạt ngưỡng kỷ lục. Tổng giá trị khớp lệnh hai sàn cả 5 phiên đạt hơn 41.000 tỷ đồng. Trong số này Top 5 cổ phiếu giao dịch lớn nhất là TCB, HPG, MSN, CTG và TCH chiếm 26%, Top 10 chiếm 27%. Cả rổ VN30 chiếm khoảng 51,4% tổng giá trị khớp hai sàn.

Đã có sự dịch chuyển rất rõ trong dòng tiền trở lại nhóm blue-chips VN30. Tuần giữa tháng 9 vừa qua, giá trị giao dịch (khớp lệnh) của nhóm này chỉ chiếm khoảng 27,3% tổng thị trường tăng dần lên 44% và tuần qua chiếm 51,4%. Ngược lại, tỷ trọng của nhóm Midcap giảm từ 32,3% xuống còn 24,1% tuần qua. Nhóm Smallcap từ 14,4% xuống còn 9,5%.

Những cổ phiếu có “game” và biến động bất thường cả về giá lẫn khối lượng giao dịch đều xuất hiện ở nhóm VN30 như MSN, TCB, CTG, FPT. Đây đều là các cổ phiếu chưa tung ra báo cáo tài chính quý 3 và có đủ thứ tin đồn thổi trên thị trường.

Vì sao đột nhiên nhiều cổ phiếu xuất hiện giao dịch cực lớn? Đây là câu hỏi không thể trả lời chính xác vì các thế lực trên thị trường hành động luôn sớm hơn những gì thị trường có thể biết đến một cách công khai. Nhà đầu tư chỉ có thể nhìn thấy ở đột biến trong giao dịch sau đó mới loay hoay tìm kiếm thông tin và phần lớn là không tìm thấy gì. Trong một “game” thì điều tối quan trọng là sự bí ẩn. Màn sương càng mù mờ thì càng có nhiều tò mò lẫn các “thuyết âm mưu”. Ngay cả khi các thông tin hỗ trợ là thật sự tồn tại thì cũng sẽ được phối hợp để xuất hiện đúng thời điểm.

10 cổ phiếu biến động tăng/giảm lớn nhất trên HSX trong tuần

Mã CK

Giá đóng cửa ngày 16/10

Giá đóng cửa ngày 9/10

Mức giảm (%)

Mã CK

Giá đóng cửa ngày 16/10

Giá đóng cửa ngày 9/10

Mức tăng (%)

L10

14.05

17

-17.35

DTL

7.9

6.41

23.24

HOT

40.8

48

-15

VCI

40.3

34

18.53

DXV

3.2

3.75

-14.67

MSN

80

68.1

17.47

DBC

40.6

46.5

-12.69

SMC

12.5

10.9

14.68

ACL

12.4

14.2

-12.68

HU1

6.8

5.96

14.09

RIC

4.5

5.13

-12.28

TTF

7.26

6.42

13.08

JVC

4.48

5.09

-11.98

CTG

31.15

27.65

12.66

SGR

17.9

20.3

-11.82

FLC

4.23

3.8

11.32

CTD

54.4

61.4

-11.4

HTL

18.85

16.95

11.21

TNC

25

28.15

-11.19

SAV

15.2

13.75

10.55

10 cổ phiếu biến động tăng/giảm lớn nhất trên HNX trong tuần

Mã CK

Giá đóng cửa ngày 16/10

Giá đóng cửa ngày 9/10

Mức giảm (%)

Mã CK

Giá đóng cửa ngày 16/10

Giá đóng cửa ngày 9/10

Mức tăng (%)

NHP

0.5

0.7

-28.57

MKV

15.9

10

59

PVE

1.5

2

-25

KSK

0.3

0.2

50

DID

3

4

-25

L62

10

7.2

38.89

C69

6.7

8.5

-21.18

BKC

6.7

5.2

28.85

ACM

0.8

1

-20

HKB

0.9

0.7

28.57

SPP

0.4

0.5

-20

BBS

12.3

9.7

26.8

VCR

17

21

-19.05

TMC

17.6

14

25.71

KTT

3.7

4.5

-17.78

VGP

25

20.1

24.38

VXB

3.7

4.5

-17.78

CKV

12.6

10.2

23.53

DST

3

3.6

-16.67

HAD

15.9

13.1

21.37

Nhà đầu tư bình thường có thể cảm thấy sốc trước một dạng “game” mới như lúc này vì xưa nay, chỉ có các cổ phiếu đầu cơ nhỏ mới dễ làm giá. Thế nhưng tuần qua chứng kiến từ MSN tới TCB, FPT đều giao dịch cực lớn mà lượng tiền đầu cơ khó có thể đến từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Lấy ví dụ như TCB giao dịch cả tuần tới 2.921 tỷ đồng trong đó có phiên ngày 14/10 khớp lệnh trên 1.101 tỷ đồng. Hay MSN cả tuần giao dịch 2.102 tỷ đồng, nghĩa là trung bình ngày nào cũng đạt trên 420 tỷ đồng.

Với tâm lý tin tưởng vào thanh khoản lớn, nhà đầu tư có thể thấy các blue-chips tăng giá “có lý do” hơn các mã đầu cơ nhỏ thông thường. Tuy nhiên mọi chiêu trò đầu cơ thì đều giống nhau, đều trải qua các giai đoạn: tạo biến động gây chú ý – nghi ngờ tìm lý do giải thích – chấp nhận mạo hiểm ngắn hạn – kết thúc game. Thời gian tạo game dài hay ngắn là khác nhau và điểm khác biệt là những người chủ động trong game luôn đi trước một bước, ngay từ phần khởi động chứ không chỉ là lúc kết thúc.

Quy mô giao dịch toàn thị trường 2 tuần vừa qua

Ngày

Tổng giá trị khớp lệnh (tỉ đồng)

Tổng giá trị Nước ngoài mua (tỉ đồng)

Tổng giá trị Nước ngoài bán (tỉ đồng)

5.10.2020

7,386.8

426.8

525.6

6.10.2020

8,054.0

406.3

492.4

7.10.2020

8,782.3

327.8

522.6

8.10.2020

8,042.4

383.8

416.8

9.10.2020

6,475.3

320.7

356.6

12.10.2020

8,471.6

386.1

648.4

13.10.2020

6,067.3

334.3

402.9

14.10.2020

8,488.1

332.5

892.1

15.10.2020

9,376.4

724.1

989.5

16.10.2020

8,599.6

421.9

767.3