Chuẩn bị xét xử 2 cựu bộ trưởng trong vụ kit test Việt Á
Theo dự kiến, ngày 3.1.2024, TAND TP. Hà Nội sẽ mở phiên tòa xét xử vụ án xảy ra tại Công ty CP Công nghệ Việt Á (gọi tắt Công ty Việt Á) và một số đơn vị liên quan.
Phiên tòa dự kiến kéo dài trong 20 ngày, HĐXX gồm 5 thành viên, do thẩm phán Trần Nam Hà làm chủ tọa.
38 bị cáo hầu tòa; trong đó Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á, bị truy tố tội đưa hối lộ và vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long bị truy tố tội nhận hối lộ; cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh bị truy tố tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí…
Đầu năm 2020, khi dịch Covid-19 bùng phát, Bộ KH-CN phê duyệt đề tài nghiên cứu, chế tạo kit test xét nghiệm Covid-19. Đề tài được giao Học viện Quân y chủ trì, Công ty Việt Á phối hợp thực hiện; kinh phí gần 19 tỉ đồng, trích từ ngân sách nhà nước. Quá trình thực hiện, các bị cáo tại Công ty Việt Á, Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số đơn vị liên quan đã có hàng loạt sai phạm, biến kết quả nghiên cứu từ tài sản nhà nước thành tài sản tư nhân.
Truy tố 2 cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, Chu Ngọc Anh vụ kit test Việt Á
Sau khi chiếm dụng của công, Công ty Việt Á sản xuất hơn 8,7 triệu kit test, nâng khống giá nguyên liệu đầu vào rồi bán, tặng, ứng trước hơn 8,3 triệu kit test cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước; được thanh toán gần 6 triệu kit test với tổng giá trị hơn 2.257 tỉ đồng, qua đó thu lợi bất chính hơn 1.235 tỉ đồng.
Đáng chú ý, để được tham gia nghiên cứu, cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm, hiệp thương giá, Phan Quốc Việt bị cáo buộc đưa hối lộ 106 tỉ đồng. Cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long bị cáo buộc là người nhận hối lộ nhiều nhất, với 2,25 triệu USD (51 tỉ đồng). Ngoài ra, Việt còn chi tiền “cảm ơn” hàng loạt quan chức, trong đó cựu Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhận 200.000 USD (4,6 tỉ đồng).
Bộ Công an kiến nghị 7 vấn đề từ vụ kit test Việt Á
Từ vụ kit test Việt Á, Bộ Công an kiến nghị 7 vấn đề, trong đó nhấn mạnh Bộ Y tế và Bộ KH-CNcần nâng cao năng lực kiểm soát quyền lực của người đứng đầu.
Theo kết luận điều tra vụ án Việt Á của Bộ Công an, đề tài nghiên cứu kit test Covid-19 do ngân sách đầu tư kinh phí, vì thế kết quả nghiên cứu thuộc quyền sở hữu của Nhà nước.
Tuy nhiên, Công ty CP công nghệ Việt Á (sau đây viết tắt là Công ty Việt Á) đã biến thành của riêng, được cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm, hiệp thương giá; sản xuất quy mô lớn rồi bán cho các đơn vị, cơ sở y tế; thu lợi bất chính cả nghìn tỉ đồng.
Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á, và một số bị can liên quan đến vụ án. Ảnh T.H
Sai phạm ở nhiều khâu, nhiều nơi
Cơ quan điều tra xác định, để sai phạm của Công ty Việt Á có thể xảy ra, ngoài các cá nhân tại doanh nghiệp này còn có sự hậu thuẫn của một số quan chức thuộc Bộ Y tế và Bộ KH-CN.
Trong đó, Bộ KH-CN đã buông lỏng, thiếu kiểm tra, giám sát trong việc thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học về kit test Covid-19.
Sai phạm xảy ra tại nhiều khâu như phê duyệt nhiệm vụ, phê duyệt tổ chức chủ trì, cá nhân chủ nhiệm, đơn vị phối hợp; kinh phí, theo dõi sử dụng và thanh toán kinh phí; quản lý thực hiện đề tài, xử lý kết quả thực hiện đề tài...
Bên cạnh đó, nội dung thuyết minh đề tài không có thông tin về quyền, nghĩa vụ của Bộ KH-CN, Học viện Quân y, Công ty Việt Á; không có phương pháp phối hợp, phương pháp chuyển giao kết quả nghiên cứu, quyền sở hữu trí tuệ...
Về phía Bộ Y tế, cơ quan này cũng thiếu kiểm tra, giám sát đối với công tác quản lý nhà nước về sinh phẩm y tế, hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương; không quy định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của các cá nhân trong hiệp thương giá, thời hạn ban hành kết luận kiểm tra giá.
Sự buông lỏng, thiếu kiểm tra, giám sát của 2 bộ đã giúp Công ty Việt Á thông đồng, móc ngoặc để được tham gia nghiên cứu đề tài, sử dụng kết quả nghiên cứu lập hồ sơ đăng ký, được cấp số đăng ký lưu hành; biến kit test từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu của Nhà nước thành tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp.
Công ty Việt Á nâng khống cơ cấu đơn giá kit test, nhưng vẫn được Bộ Y tế hiệp thương, xác định giá 470.000 đồng/kit test, là không có căn cứ. Thậm chí, khi phát hiện công ty thay đổi nguyên vật liệu sản xuất so với hồ sơ đăng ký lưu hành, Bộ Y tế không ra kết luận kiểm tra, không kiến nghị biện pháp xử lý.
Bộ Công an kiến nghị 7 vấn đề từ vụ kit test Việt Á
Ngoài 2 bộ nêu trên, cơ quan điều tra còn xác định một phần nguyên nhân xảy ra sai phạm thuộc về các đơn vị, địa phương trong quá trình mua kit test, vật tư, sinh phẩm y tế của Công ty Việt Á.
Các đơn vị này chưa kịp thời phân bố dự toán thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế còn hạn chế, nhất là trong các trường hợp thiên tai, ngân sách thực hiện; trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ về đấu thầu, mua sắm thiết bị vật tư sinh phẩm y tế còn hạn chế, nhất là trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh, địch họa.
Hai bị can Nguyễn Ngọc Anh, cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN (trái), và Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế. Ảnh NGỌC THẮNG
Kiểm soát quyền lực người đứng đầu
Từ những nguyên nhân đã nêu, Bộ Công an kiến nghị 7 nội dung. Thứ nhất, Bộ KH-CN và Bộ Y tế cần nâng cao năng lực kiểm soát quyền lực của người đứng đầu, kiểm soát hoạt động của các cơ quan chuyên môn đảm bảo khách quan, minh bạch và đúng pháp luật.
Thứ hai, Bộ KH-CN cần rà soát cơ cấu tổ chức và các văn bản pháp luật liên quan, chủ động hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh, sửa đổi theo hướng có cơ quan chuyên trách quản lý nhiệm vụ KH-CN.
Thứ ba, Bộ Y tế tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi sai phạm trong công tác cấp số đăng ký lưu hành sinh phẩm y tế; phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan có biện pháp quản lý giá đối với các vật tư y tế, sinh phẩm xét nghiệm.
Thứ tư, Bộ KH-ĐT và các bộ, ngành có liên quan chủ động hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền hướng dẫn việc thực hiện chỉ định thầu rút gọn trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh, địch họa... ; nhất là các gói thầu có giá trị lớn, chưa được phân bổ dự toán ngân sách thực hiện.
Thứ năm, các tỉnh, thành phố cần chủ động kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh hoạt động của các đơn vị, cơ sở y tế công lập trong hoạt động đấu thầu, mua sắm thiết bị, vật tư y tế. Cùng với đó là đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ mua sắm, đấu thầu cho cán bộ các đơn vị, cơ sở y tế, phòng ngừa các vi phạm, tội phạm.
Xem nhanh 20h ngày 20.8: Những túi quà bạc tỉ trong vụ Việt Á
Thứ sáu, Bộ Tài chính xem xét xử lý hành chính đối với các công ty thẩm định giá có sai phạm (đình chỉ kinh doanh, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá...).
Thứ bảy, ngoài các bị can đã bị đề nghị truy tố, Bộ Công an kiến nghị các cơ quan chủ quản xử lý nghiêm các cá nhân có hành vi liên quan nhưng chưa đủ hoặc chưa đến mức xử lý hình sự.
Bệnh viện Ninh Bình mua test Việt Á 1 triệu/kit, nhiều tỉnh chấp nhận giá đắt không kém Bệnh viện ở Ninh Bình không phải là nơi duy nhất mua kit test Việt Á với giá gấp đôi các địa phương khác. Ngày 6/7, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Ninh Bình cho biết, căn cứ kết quả kiểm tra về các gói thầu mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm Covid-19 phát hiện,...