Chủ động trong thời đại AI

Trong kỷ nguyên số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra những biến đổi sâu sắc trên mọi lĩnh vực và báo chí không phải là ngoại lệ.

Robot tích hợp AI có thể tự mình sản xuất tin tức. Ảnh: Getty Images

Từ việc tự động hóa quy trình viết tin tức, phân tích dữ liệu phức tạp đến cá nhân hóa trải nghiệm người đọc, AI đang thay đổi cách thức sản xuất và đưa thông tin đến độc giả một cách nhanh chóng và mạnh mẽ.

Ngoài việc hỗ trợ các phóng viên bằng cách tạo ra tin tức nhanh chóng, chính xác về tài chính, điểm số thể thao và nhiều hơn nữa, AI có thể điều chỉnh nguồn tin tức theo sở thích cá nhân, tăng cường sự tương tác của độc giả thông qua nội dung cá nhân hóa. AI cũng giúp phân tích xu hướng của độc giả và đề xuất các bài viết phù hợp với sở thích và thói quen của họ, giúp tăng cường hiệu quả sử dụng thông tin và “giữ chân độc giả”.

AI đang tạo ra những trải nghiệm đọc cá nhân hóa bằng cách phân tích hành vi, sở thích và thói quen của độc giả, từ đó cung cấp nội dung phù hợp với từng cá nhân. Cụ thể, AI thu thập và phân tích dữ liệu từ các hoạt động trực tuyến của người dùng như bài viết họ đọc, thời gian họ dành cho mỗi bài, các liên kết họ nhấp vào và các chủ đề họ quan tâm. Các công cụ như Google Analytics và Adobe Analytics sử dụng AI để theo dõi và phân tích hành vi người dùng trên các nền tảng báo chí. Dựa trên phân tích dữ liệu hành vi, AI có thể đề xuất các bài viết, video hoặc podcast phù hợp với sở thích của từng người dùng. Ví dụ: Netflix và Spotify sử dụng các thuật toán AI để đề xuất nội dung dựa trên lịch sử xem và nghe của người dùng, và các trang báo cũng áp dụng công nghệ tương tự. AI cũng có thể tùy chỉnh giao diện trang chủ của các trang tin tức cho từng người dùng, hiển thị các bài viết và chủ đề mà họ có khả năng quan tâm nhất. Hiện báo New York Times và Washington Post sử dụng AI để cá nhân hóa trang chủ, giúp người đọc dễ dàng tiếp cận những nội dung họ quan tâm.

Theo giới chuyên gia, AI cũng có thể tạo ra hoặc đề xuất nội dung phù hợp với ngữ cảnh thời gian và địa điểm của người dùng. Chẳng hạn, cung cấp tin tức địa phương hoặc các sự kiện đang diễn ra gần khu vực của người đọc. Các ứng dụng tin tức như Apple News và Google News sử dụng AI để cung cấp tin tức ngữ cảnh hóa dựa trên vị trí và sở thích của người dùng. AI cũng theo dõi và phân tích phản hồi của người đọc, bao gồm bình luận, lượt thích và chia sẻ, để hiểu rõ hơn về sở thích và cảm xúc của họ đối với nội dung. Dựa trên phân tích này, các tờ báo có thể điều chỉnh chiến lược nội dung để đáp ứng tốt hơn nhu cầu và mong muốn của độc giả.

Các chatbot được tích hợp AI có thể tương tác trực tiếp với người đọc, trả lời các câu hỏi, cung cấp thông tin theo yêu cầu và gợi ý nội dung phù hợp. Hãng tin BBC đã sử dụng chatbot AI trên các nền tảng như Facebook Messenger để cung cấp tin tức và trả lời câu hỏi của người dùng. Nhờ vào những công nghệ và phương pháp này, AI không chỉ giúp các tờ báo hiểu rõ hơn về độc giả của mình mà còn tạo ra những trải nghiệm đọc mang tính cá nhân hóa cao, từ đó tăng cường sự hài lòng và gắn kết của người đọc.

Giáo sư Nicholas Diakopoulos, chuyên gia về báo chí và AI tại Đại học Northwestern (Mỹ), tác giả cuốn sách “Automating the News”, cho rằng AI cải thiện đáng kể trải nghiệm đọc của độc giả bằng cách cung cấp nội dung phù hợp với sở thích và nhu cầu cá nhân. Ông nói: “AI cho phép các tờ báo hiểu rõ hơn về độc giả của mình, cung cấp những nội dung có tính cá nhân hóa cao, từ đó tăng cường sự hài lòng và tương tác của độc giả”.

Chuyên gia Francesco Marconi – đồng sáng lập của Applied XL và cựu Trưởng phòng Sáng tạo của Wall Street Journal, nhận định rằng AI không chỉ giúp cá nhân hóa nội dung mà còn thúc đẩy sự tương tác giữa độc giả và nội dung: “Nhờ AI, các tờ báo có thể cung cấp những nội dung mà độc giả thực sự quan tâm, đồng thời tạo ra những trải nghiệm tương tác đa dạng hơn, chẳng hạn như chatbot và thông báo cá nhân hóa,”

Chris Moran, Giám đốc Chiến lược biên tập tại tòa soạn Guardian, tin rằng AI có thể giúp các tổ chức báo chí phát triển các mô hình kinh doanh bền vững hơn thông qua việc cung cấp quảng cáo và nội dung cá nhân hóa.

Có một thực tế là AI có thể mang lại nhiều cơ hội để cải thiện trải nghiệm đọc của độc giả thông qua cá nhân hóa, nhưng cũng đặt ra những thách thức về đạo đức, quyền riêng tư và chất lượng nội dung. Để tận dụng tối đa lợi ích của AI, các tổ chức báo chí cần có chiến lược rõ ràng, chủ động và có trách nhiệm trong việc áp dụng công nghệ này.

Một trong những vấn đề lớn nhất là việc kiểm soát thông tin giả mạo. Các công cụ AI có thể được sử dụng để tạo ra các tin tức giả, hình ảnh và video chỉnh sửa một cách tinh vi, gây khó khăn cho việc xác thực thông tin.

Margaret Sullivan, cựu Tổng biên tập báo New York Times và hiện là chuyên gia về truyền thông tại Washington Post, cho rằng mặc dù AI giúp cá nhân hóa nội dung, nhưng cần đảm bảo rằng chất lượng và tính chính xác của thông tin không bị ảnh hưởng. “AI nên được sử dụng để hỗ trợ và tăng cường công việc của các nhà báo, chứ không phải thay thế hoàn toàn họ. Chất lượng và đạo đức báo chí cần phải được duy trì”.

Trong khi đó, Emily Bell, Giám đốc Trung tâm Báo chí Kỹ thuật số Tow tại Đại học Columbia (Mỹ), cảnh báo về nguy cơ của việc tạo ra “bong bóng lọc”, nơi độc giả chỉ tiếp cận những thông tin phù hợp với sở thích và quan điểm của họ, dẫn đến việc hạn chế tầm nhìn và thiếu sự đa dạng trong thông tin. Bà nhận định: “Cá nhân hóa quá mức có thể dẫn đến việc độc giả bị cô lập trong những thế giới thông tin riêng biệt, không tiếp cận được những quan điểm đa chiều”.

Mathew Ingram, nhà báo và chuyên gia phân tích tại tạp chí Columbia Journalism Review, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền riêng tư của độc giả khi sử dụng AI để cá nhân hóa nội dung: “Việc thu thập và phân tích dữ liệu cá nhân cần được thực hiện một cách minh bạch và có sự đồng ý của người dùng, đảm bảo rằng quyền riêng tư của họ không bị xâm phạm”.

Đảm bảo sự minh bạch có vai trò lớn. Các nhà quản lý truyền thông, báo chí và các nền tảng mạng xã hội phải cung cấp thông tin rõ ràng cho người dùng về cách AI được sử dụng để cá nhân hóa trải nghiệm đọc của họ. Bên cạnh đó là giải thích loại dữ liệu nào được thu thập và cách thức sử dụng dữ liệu đó. Thứ hai là cần đảm bảo rằng các thuật toán AI không thiên vị về quan điểm hoặc nhóm người nhất định, đồng thời cung cấp nhiều quan điểm và ý kiến khác nhau trong nội dung được đề xuất. Tiếp đến là nâng cao trách nhiệm giải trình qua việc sử dụng các thuật toán AI có thể giải thích được, cho phép người dùng truy vấn và tranh luận về các đề xuất của AI cũng như thiết lập các quy trình để giải quyết các khiếu nại và vấn đề liên quan đến AI.

Giải pháp nữa được tính đến là bảo vệ dữ liệu người dùng trước các truy cập trái phép, tăng cường các biện pháp bảo mật để bảo vệ các hệ thống AI, kết hợp với ngăn chặn việc sử dụng AI cho mục đích độc hại. Ngoài ra, cần tăng cường hướng dẫn người đọc về AI và cách thức hoạt động của nó, giúp độc giả hiểu những lợi ích và rủi ro của trải nghiệm đọc được cá nhân hóa.

Các cơ quan báo chí cũng nên hợp tác với các chuyên gia về đạo đức AI, các nhà nghiên cứu và các bên liên quan khác để phát triển các nguyên tắc và thực tiễn tốt nhất cho việc sử dụng AI trong báo chí, từ đó ban hành hướng dẫn về cách sử dụng AI để tránh những rủi ro, cũng như tác động tiêu cực.

AI sẽ tiếp tục phát triển và trở thành một phần không thể thiếu của báo chí hiện đại. Khả năng kết hợp giữa vai trò dẫn dắt của con người và sự hỗ trợ AI chính là chìa khóa để thành công. Báo chí sẽ trở nên mạnh mẽ hơn khi các nhà báo biết cách kết hợp khả năng phân tích của AI với sự nhạy bén và óc sáng tạo và trách nhiệm của con người.