Chờ lời nói thật về Sông Tranh 2

Sau khi nghe chủ đầu tư “điều trần” về sự cố thủy điện Sông Tranh, Ủy ban Khoa học – Công nghệ – Môi trường Quốc hội đã chỉ ra 5 vấn đề chưa được chủ đầu tư làm rõ, đe dọa an toàn tính mạng người dân.

Ủy ban Khoa học – Công nghệ – Môi trường Quốc hội cũng đã nhất trí với chỉ đạo của Chính phủ: Chưa tích nước hồ chứa.

Hoàn thành chỉ tiêu trên sự sợ hãi của người dân

Như báo Lao Động đã đề cập trong bài viết “Lợi ích người dân phải cao hơn lợi ích nhóm” (ngày 21.10), mặc dù Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chỉ đạo không tích nước ở hồ chứa thủy điện Sông Tranh 2, cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá nghiêm túc tác động của lũ và động đất đến công trình. Thế nhưng vào mùa mưa lũ, vì công trình không thiết kế cửa xả đáy, thiết kế cửa xả tràn ở mực nước 161m, nên buộc hồ chứa vẫn phải tích nước đến cao trình xả tràn.

Ông Nguyễn Tài Sơn – Tổng Giám đốc Cty tư vấn xây dựng điện 1 – đơn vị tư vấn thiết kế công trình giải thích lý do không có cửa xả đáy: Cửa xả đáy phải đặt ở dưới sâu mà nước dưới sâu thì rất nguy hiểm cho đập vì áp lực nước nên dễ bị phá hủy. Do đó nếu có cửa xả đáy thì phải đặt trên mực nước chết, nếu đặt dưới thì bùn sẽ bồi lấp. Hơn nữa, nếu có cửa xả đáy thì dung tích của thủy điện Sông Tranh 2 chỉ còn lại 250m3 nước.

Câu trả lời của ông Nguyễn Tài Sơn đã bộc lộ “lợi ích nhóm”, bởi cửa xả tràn của thủy điện Sông Tranh 2 được thiết kế ở mực nước 161m và dung tích đạt 450 triệu m3 nước, đảm bảo cho việc vận hành máy phát điện.

Người dân Bắc Trà My bức xúc vì BQL dự án thủy điện 3 vẫn cho tích nước và phát điện, đến nay BQL dự án thủy điện 3 đã hoàn thành 80% chỉ tiêu kế hoạch, kiếm hàng tỉ đồng từ việc phát điện, nhưng đền bù thiệt cho người dân thì EVN còn đắn đo.

Giải thích lý do không thiết kế cửa xả đáy của ông Nguyễn Tài Sơn không thuyết phục, bởi thủy điện Hòa Bình thiết kế 8 cửa xả đáy, chẳng lẽ công trình này không an toàn vì áp lực nước dễ phá hủy thân đập?

Trong khi động đất ở khu vực thủy điện Sông Tranh 2 vẫn liên tục xảy ra, người dân Bắc Trà My sống trong sợ hãi thì BQL thủy điện 3 đã hoàn thành chỉ tiêu phát điện. Họ không lỗ, chỉ có người dân mất quá nhiều cho công trình này: Nhường đất, nhường nhà và kể cả nhà hư hỏng do động đất cũng vẫn phải chờ đợi mòm mỏi để được…hỗ trợ.

Đoàn công tác của Ủy ban Khoa học – công nghệ và môi trường Quốc hội khảo sát thủy điện Sông Tranh 2 .Ảnh: Chinhphu.vn

Chờ đợi lời nói… thật từ EVN

Chỉ đến khi báo chí lật tẩy việc sao chép tài liệu thành nghiên cứu đánh giá động đất kích thích ở Sông Tranh 2 thì ông Nguyễn Tài Sơn mới thú nhận sai sót: “Bây giờ chúng tôi thừa nhận sai sót khi kết luận hồ khi tích nước không gây động đất kích thích, cái này là do trình độ. Chưa có kinh nghiệm thì phải mượn thế giới về dùng…”

Xã hội và các nhà khoa học lo ngại về sự cố nước chảy qua thân đập, thì cả chủ đầu tư (EVN) và Hội đồng nghiệm thu nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Công thương đều khẳng định độ an toàn của thân đập. Ông Nguyễn Tài Sơn còn mạnh”miệng” tuyên bố công trình chịu được động đất cấp 9.

Trong khi đó, các nhà khoa học (Hội Khoa học kỹ thuật Địa Vật lý Việt Nam) thực hiện đề án tư vấn phản biện lo ngại: Ngay khi đi vào tích nước, đập đã có hiện tượng thấm quá mức cho phép. Hiện nay được xử lý ở bề mặt bằng cách dán màng keo ngăn nước ở thượng lưu. Còn các lỗ hổng trong thân đập do thấm gây ra cần được đánh giá một cách nghiêm túc. Do vậy, việc lấy mẫu thân đập vừa qua ở lúc chưa tích nước để kiểm tra về cường độ là chưa đủ đảm bảo thân đập đã ổn định.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ – Môi trường Quốc hội đồng quan điểm với các nhà khoa học vì chủ đầu tư khắc phục sự cố khi ở mực nước chết (140m), nhưng việc thân đập &’thử sức” ở áp lực nước (cao trình 161m) chưa đủ khẳng định độ an toàn của thân đập sau khi khắc phục sự cố, chưa rõ khả năng chống thấm của đập. Báo cáo của Ủy ban cũng đề cập: Việc cam kết, bảo hành cũng như tuổi thọ phương án chống thấm này chưa thấy đề cập đến.

Động đất ở thủy điện Sông Tranh 2 do kích thích, kiến tạo hay do có sự cộng hưởng của cả 2 cũng được Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trưởng Quốc hội đặt câu hỏi.

Cho đến nay, về độ an toàn của công trình thủy điện Sông Tranh 2 vẫn có nhiều ý kiến trái ngược giữa chủ đầu tư, bộ ngành liên quan về trách nhiệm với các nhà khoa học. Trả lời phỏng vấn của báo chí bên lề Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Khoa học – Công nghệ Nghiêm Vũ Khải đã có đánh giá đồng thuận với các nhà khoa học về công trình này: Biểu hiện ở thủy điện Sông Tranh 2 là bất thường. Sự khác thường thì khoa học phải làm rõ.

Thứ trưởng Nghiêm Vũ Khải nhấn mạnh đến trách nhiệm trước sinh mệnh người dân: Dù chỉ đe dọa một mạng người cũng là trách nhiệm chúng ta phải làm.

Dư luận chờ đợi lời nói thật về chất lượng công trình. Phó Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My nói rằng: An toàn của thủy điện Sông Tranh 2 cần được đánh giá một cách căn cơ, cần thiết phải tổ chức phản biện của các nhà khoa học trên tinh thần tích cực, không thể nói an toàn theo lý thuyết, người dân họ không tin.

Theo laodong