Chớ lầm tưởng về Covid-19

Dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona (Covid-19) đang diễn ra phức tạp. Tuy nhiên, chúng ta không nên hoảng sợ mặc dù đang phải đối phó với một căn bệnh mới và nghiêm trọng.

Trong lúc này, hơn bao giờ hết, chúng ta cần tránh những lầm tưởng về Covid-19 nhằm tránh những tác dụng ngược trong phòng, chữa bệnh.

Tăng cường dinh dưỡng để duy trì một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp chúng ta phòng chống các tác nhân gây bệnh.

Lầm tưởng trong phòng ngừa

Corona virus chủng mới Covid-19 là nguyên nhân phổ biến gây cảm lạnh và các tình trạng viêm đường hô hấp khác. Đây là một loại virus có thể gây nhiễm cho động vật và có thể lây truyền từ động vật sang người. Virus corona có thể lây truyền cho người, đặc biệt là nếu virus này bị đột biến.

Triệu chứng của Covid-19 có thể là ho, sốt, khó thở. Có một số ca bệnh không xuất hiện các triệu chứng hô hấp, nhưng lại xuất hiện các triệu chứng tiêu hoá như buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy. Rất nhiều người sẽ hồi phục sau vài ngày. Tuy nhiên, một số người, đặc biệt là trẻ em, người già, những người bị suy giảm miễn dịch sẽ phát triển các tình trạng nhiễm trùng nặng, hoặc viêm phế quản hoặc viêm phổi.

Các nhà khoa học đang làm việc hàng ngày để hiểu rõ hơn về loại virus này, và các nhà chức trách y tế Trung Quốc đã công bố hệ gen hoàn chỉnh của loại virus này. Nhiều sự thật và hiểu nhầm xoay quanh việc bảo vệ bản thân trước sự lây lan của virus cũng được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) giải đáp. Theo đó, tới thời điểm hiện tại, không có một loại thuốc đặc biệt nào được khuyến cáo có thể dự phòng hay điều trị Covid-19. Một số phương pháp điều trị cụ thể đang được tiến hành và sẽ được thử nghiệm thông qua các thử nghiệm lâm sang. Trong khi đó, Vaccine phòng bệnh cúm, hay vaccine phòng phế cầu và vaccine Hib đều không thể bảo vệ bạn trước chủng virus mới này. Covid-19 là chủng virus mới do đó cần phải có vaccine riêng. Và mặc dù các vaccine phòng cúm hiện tại không có khả năng bảo vệ trước Covid-19. nhưng WHO đưa ra lời khuyên vẫn nên tiêm các vaccine này để bảo vệ bản thân khỏi các bệnh đường hô hấp. Mặt khác, kháng sinh không có tác dụng trên virus, kháng sinh chỉ có tác dụng trên vi khuẩn. Covid-19 là virus, và điều này có nghĩa là không thể dùng kháng sinh để dự phòng hay điều trị.

Phòng ngừa, theo WHO, máy sấy tay không có tác dụng trong việc tiêu diệt virus corona. Để bảo vệ bản thân khỏi virus corona, bạn nên thường xuyên làm sạch tay bằng cồn, hoặc rửa tay kỹ với xà phòng và nước. Sau khi làm sạch tay, bạn hãy lau khô bằng khăn sạch hoặc máy sấy tay thổi ra khí ấm. Bạn cũng không nên sử dụng đèn UV để khử trùng tay, hoặc các vùng da khác trên cơ thể vì bức xạ UV có thể gây kích ứng da. Nhiều người có thói quen dùng rượu, hoặc clo để diệt khuẩn, nhưng cách này không diệt được virus đã xâm nhập vào trong cơ thể. Không chỉ vậy, cách này còn gây hại cho mắt, mũi, miệng nếu làm sai cách. Lưu ý rằng, rượu và clo là những chất dùng để khử trùng bề mặt, nhưng để hiệu quả nhất chúng cần được sử dụng một cách phù hợp.

Hiện cũng không có bằng chứng cho thấy, việc thường xuyên rửa mũi bằng nước muối có thể bảo vệ bạn khỏi virus corona. Một số bằng chứng cho thấy thường xuyên rửa mũi bằng nước muối có thể giúp bạn phục hồi nhanh hơn khi cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, việc làm này chưa được chứng minh là có khả năng ngăn ngừa các nhiễm trùng đường hô hấp. Không có bằng chứng cho thấy sử dụng nước súc miệng sẽ bảo vệ bạn khỏi nhiễm virus corona. Một số sản phẩm nước súc miệng có thể loại bỏ một số vi khuẩn nhất định ở nước bọt trong miệng trong vòng vài phút. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nước súc miệng có thể bảo vệ bạn khỏi virus corona.

Hiện chưa có bằng chứng ăn tỏi có giúp bảo vệ cơ thể trước Covid-19. Tỏi là một loại thực phẩm tốt cho sức khỏe, có các đặc tính kháng khuẩn. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào đến thời điểm hiện tại về việc ăn tỏi có thể bảo vệ cơ thể trước căn bệnh này. Dầu mè cũng không có tác dụng diệt Covid-19 như đồn đại.

Cách phòng Covid-19 cho gia đình

Theo PGS.TS.BS Lê Bạch Mai- nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, miễn dịch là một hệ thống gồm cấu trúc và tiến trình sinh học giúp bảo vệ cơ thể khỏi bị bệnh tật. Hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại bằng hệ thống “hàng rào phòng thủ” dạng tầng có tính tăng dần từ cấp độ tế bào, mô tới các bộ phận. Trong phòng lây nhiễm, vũ khí tối thượng mà chúng ta có là hệ miễn dịch của chính mình. Tất cả các biện pháp đang được khuyến cáo như mang khẩu trang, rửa tay, tránh tiếp xúc… sẽ hạn chế khả năng virus, vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, còn khi nó đã xâm nhập rồi, chỉ có hệ miễn dịch tốt mới giúp loại trừ tác nhân gây bệnh. Bổ sung các chất tăng cường miễn dịch có tác dụng hỗ trợ nâng cao miễn dịch cho cơ thể bằng cách gia tăng các chức năng hoạt động chung, giúp cơ thể có sức đề kháng tốt. Trên cơ sở này sẽ gia tăng sự đáp ứng miễn dịch, hoặc tác động kích thích các cytokin, interleukin làm cho tế bào miễn dịch tiết ra nhiều kháng thể chống lại tác nhân gây bệnh.

Bác sĩ Lê Bạch Mai cho biết, để có thể lực tốt, sức khỏe tốt, trước hết cần lưu ý tới vấn đề dinh dưỡng. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý thứ nhất là đủ các chất dinh dưỡng gồm các chất sinh năng lượng, như chất đạm, chất béo và chất bột đường cũng như các chất không sản sinh năng lượng bao gồm khoáng chất và các vitamin. Khi ăn rau thì chú ý chọn rau có nhiều màu hơn, đậm hơn để cơ thể có thêm chất chống oxy hóa. Tăng cường cá và hải sản để chúng ta có thêm kẽm. Sử dụng lòng đỏ trứng có thêm DHA…

Đi cùng chế độ dinh dưỡng cũng cần phải lưu ý đến việc tập luyện, rèn luyện cơ thể hằng ngày. Vấn đề thứ ba đó chính là giấc ngủ. Mất ngủ sinh ra rất nhiều gốc tự do tác nhân gây bệnh đối với tế bào, phá đi hàng rào bảo vệ cơ thể và khiến sức đề kháng kém đi. Tránh dùng các chất kích thích, hút thuốc lá.

Bên cạnh, phòng ngừa virus corona hiệu quả là giữ môi trường sống tự nhiên thoáng khí, bởi theo các chuyên gia y tế Covid-19 sợ ánh sáng, gió, nhiệt độ cao… Virus corona nói chung có thể tồn tại với độc lực cao ở 4-20 độ C trong 5 ngày và mất khả năng lây nhiễm sau 30 phút ở 56 độ C. Do vậy, mở rộng cửa sổ tạo luồng không khí lưu thông, nhiệt độ phòng cao, có ánh nắng mặt trời sẽ giúp giảm đời sống virus.

Việc giữ vệ sinh cá nhân là cần thiết. Các chuyên gia khuyến cáo mỗi người nên tự ý thức giữ vệ sinh cá nhân, bên cạnh việc đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên bằng dung dịch sát khuẩn như xà phòng, nước rửa tay diệt khuẩn… có thể ngăn 44% các bệnh truyền nhiễm, lây truyền qua bàn tay. Sau khi tiếp xúc với bề mặt công cộng, nên rửa tay và vệ sinh cá nhân kỹ để hạn chế việc mang vi khuẩn, bụi bẩn từ môi trường ngoài vào nhà ở. Với những đồ dùng cá nhân như điện thoại, laptop… cũng nên lưu ý sát khuẩn thường xuyên.

Bạn cần hạn chế đến những nơi đông người. Việc đi đến những nơi đông người có thể tiềm ẩn nguy cơ nhiễm bệnh. Nếu ra ngoài, nên trang bị đầy đủ khẩu trang và nước rửa tay sát khuẩn để giữ vệ sinh cá nhân. Nên che kín miệng và mũi bằng khăn tay, khăn giấy… khi ho hoặc hắt hơi, sau đó rửa tay ngay để tránh vi khuẩn, virus có thể lây lan qua đường dịch tiết.

Bạn cần vệ sinh nhà ở sạch sẽ. Đặc trưng của Covid-19 là không lơ lửng trong không khí mà bám trực tiếp vào các bề mặt gỗ, sắt, đá… Mầm bệnh có thể được mang theo từ bên ngoài về rồi vô tình phát tán qua các vật trung gian như nắm tay cửa, mặt bàn, các bề mặt tiếp xúc tại nhà… khi vô tình chạm vào mà chưa kịp rửa tay. Vì vậy, bên cạnh ý thức bảo vệ cá nhân khi ra ngoài cộng đồng, nên chú ý thường xuyên vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, nhất là khi học sinh đang trải qua kỳ nghỉ học kéo dài. Nhiều gia đình cũng được khuyến khích ưu tiên sinh hoạt tại gia để phòng dịch. Sử dụng các chất diệt khuẩn có chứa clo, phổ biến trong gia dụng là sodium hypochlorite là một trong những cách để khử khuẩn bề mặt, tường nhà, sàn nhà, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyên dùng. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng nồng độ để đảm bảo an toàn cho gia đình, đồng thời mang đến hiệu quả diệt các loại vi khuẩn, virus, nấm… Cụ thể, bồn cầu cần được vệ sinh hằng ngày cùng dung dịch tẩy rửa đậm đặc, không pha loãng. Không gian toilet, lavabo, sàn nhà, tay nắm cửa, nút bấm thang máy, tay cầm xe đẩy, bề mặt inox quầy tính tiền… cần pha loãng dung dịch tẩy rửa theo tỷ lệ 13-15 ml với mỗi 2,5 lít nước. Những bề mặt có tiếp xúc nhiều cần lau chùi thường xuyên với tần suất 3-4 lần mỗi ngày.

Bạn cần trang bị kỹ năng, kiến thức phòng dịch trước diễn biến phức tạp của Covid-19, nhằm bảo vệ gia đình mình. Để tránh “tiền mất tật mang”, bạn chớ uống các loại thuốc phòng ngừa được quảng cáo tràn lan trên mạng internet, cũng như đeo các loại thảo dược mà chưa được các chuyên gia y tế khuyên dùng.

Hiếu Dân (daidoanket)