Chính sách ưu đãi lệ phí môn bài chưa đến được với nhiều HTX

Thời gian qua, Nhà nước đã có những chính sách ưu đãi về thuế, phí cho HTX. Các chính sách này đã có hiệu lực trong thực tiễn một thời gian khá dài nhưng đến nay vẫn còn không ít HTX chưa được thụ hưởng, nhất là lệ phí môn bài.

HTX dịch vụ nông nghiệp Nha Mân (Đồng Tháp) đang thực hiện dịch vụ cung cấp phân bón, lúa giống và sản xuất gạo thương phẩm.

Chưa tiếp cận được với chính sách

Tuy nhiên, theo ông Huỳnh Văn Hưng, Giám đốc HTX, đến thời điểm này, ngành thuế vẫn chưa có được hướng dẫn cụ thể nào về thuế, phí cho HTX. Chính vì vậy mà đầu năm 2022, HTX vẫn phải đóng lệ phí môn bài 2 triệu đồng/năm.

Có thể thấy, kinh tế tập thể, HTX là một trong những loại hình kinh tế quan trọng, từng bước phát huy hiệu quả trong liên kết, phát triển sản xuất trên cả nước. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, trên lĩnh vực thuế, vẫn có những HTX chưa được miễn thuế, phí theo quy định của Nhà nước.

Thực tế, thuế, phí là một trong những vấn đề quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh không chỉ của doanh nghiệp mà còn của cả các HTX. Theo quy định, trước khi thành lập, HTX thực hiện đăng ký. Giấy chứng nhận thành lập HTX cũng là giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Theo đó, mã đăng ký kinh doanh HTX cũng là mã số thuế để HTX thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước.

Nhiều HTX chưa được hưởng chính sách miễn lệ phí môn bài của Nhà nước (Ảnh minh họa: Int)

Khi đi vào hoạt động, ngoài thuế thu nhập cá nhân, thuế doanh nghiệp…, các HTX phải nộp thuế môn bài (nay là phí môn bài) tuỳ theo các mức độ khác nhau. Chẳng hạn, nếu HTX đăng ký vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng, tiền thuế môn bài cần phải nộp là 3 triệu đồng/năm. Còn nếu HTX đăng ký vốn điều lệ dưới 10 tỷ đồng thì phải nộp 2 triệu đồng/năm.

Tuy nhiên, theo quy định mới, từ năm 2020 trở về sau, HTX nông nghiệp là một trong những đối tượng được miễn thuế môn bài.

Cụ thể, tại Nghị định số 22/2020/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 25/2/2020) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 139/2016/NĐ-CP quy định về lệ phí môn bài (trước đây gọi là thuế môn bài) có ghi “HTX, liên hiệp HTX (bao gồm cả chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh) hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp theo quy định của pháp luật về HTX nông nghiệp” là một trong những đối tượng được miễn lệ phí môn bài.

Còn trong Thông tư số 65/2020/TT-BTC ngày 09/7/2020 sửa đổi (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 23/8/2020), bổ sung một số điều của Thông tư số 302/2016/TT-BTC hướng dẫn về lệ phí môn bài cũng ghi “HTX, Liên hiệp HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012; lĩnh vực nông nghiệp được xác định theo quy định tại Điều 3 Thông tư số 09/2017/TT-BNNPTNT… bao gồm cả trường hợp HTX, liên hiệp HTX có hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực nông nghiệp”, là một trong 5 trường hợp được miễn lệ phí môn bài.

Nắm bắt được điều này, nhiều HTX nông nghiệp nghĩ mô hình sản xuất kinh doanh của mình thuộc đối tượng được miễn phí môn bài theo quy định của pháp luật nên không thực hiện khai, nộp phí môn bài. Vậy nhưng theo ông Nguyễn Văn Ba, Giám đốc HTX nông nghiệp hữu cơ An Phú Thuận (Đồng Tháp), chính vì suy nghĩ đó mà HTX đã nhận được thông báo của ngành thuế là chậm nộp phí môn bài. Mới đây, HTX phải thực hiện đóng phí và cả tiền phạt chậm nộp.

Cần đồng hành cùng HTX

Thời gian qua, Nhà nước có rất nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX về phí môn bài, đặc biệt ưu tiên lĩnh vực nông nghiệp, thuỷ sản. Theo các chuyên gia, nhiều HTX chưa được miễn phí môn bài có thể do các HTX chưa nắm bắt được các quy định, chính sách ưu đãi của Nhà nước. Tuy nhiên, cũng có trường hợp chính sách của Nhà nước quy định HTX thuộc đối tượng được miễn lệ phí môn bài nhưng trong quá trình triển khai, các cơ quan thuế tại các địa phương có những cách hiểu khác nhau nên khiến chính sách của Nhà nước chưa đi vào thực tiễn.

Chẳng hạn như việc nhiều cơ quan thuế tại địa phương hiểu rằng HTX hoạt động trong các lĩnh vực như nông nghiệp, nuôi trồng, đánh bắt thuỷ sản và dịch vụ hậu cần nghề cá… cùng một lúc thì không được hưởng ưu đãi. Hay HTX chỉ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu thành lập hoặc năm đầu đăng ký kinh doanh… Những cách hiểu này là chưa đúng với định hướng chủ trương của Nhà nước và tạo ra sự hoài nghi, lo lắng với các HTX.

Theo thống kê của Bộ Tài chính, số thu lệ phí môn bài đối với HTX nông nghiệp vào giai đoạn 2018-2019 chỉ khoảng 170 triệu đồng/năm, chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số thu lệ phí môn bài (0,0073%). Chính vì vậy, việc miễn lệ phí môn bài đối với HTX sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến ngân sách nhà nước mà còn giúp HTX hạn chế chi phí đầu vào, yên tâm sản xuất kinh doanh. Nhất là trong điều kiện giá cả thị trường biến động, giá đầu vào nhiều loại nguyên liệu đang tăng cao làm ảnh hưởng đến nguồn thu, lợi nhuận của các HTX như hiện nay.

Tuy nhiên, trong thực tế vẫn có nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện, nên ưu đãi về lệ phí môn bài của Nhà nước chưa đến được với nhiều HTX. Trước vấn đề này, các chuyên gia cho rằng kinh tế tập thể, HTX đang là khu vực quan trọng, phù hợp với cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nên các cơ quan quản lý cần có những động thái nhất định trong việc hỗ trợ HTX hưởng thụ chính sách này.

Cụ thể, các cơ quan quản lý cần hướng dẫn HTX về thủ tục giấy tờ hay phổ biến chính sách để HTX hiểu rằng với những dịch vụ HTX đăng ký hoạt động thì có được hưởng miễn lệ phí môn bài hay không. Nếu được hưởng thì HTX phải thực hiện những thủ tục nào. Hoặc với những HTX được hưởng nhưng vẫn đang bị cơ quan thuế buộc phải nộp thì phải làm những thủ tục gì để được hoàn hoặc khấu trừ. Và ngược lại, nếu không được miễn nhưng HTX không biết mà bị phạt vì chậm nộp thì có đảm bảo tính hợp lý theo quy định của pháp luật hay không?

Ngoài ra, trong thời đại 4.0 như hiện nay, nếu có điều kiện, các HTX nên áp dụng công nghệ để tiếp cận với các chính sách của Nhà nước. HTX cũng cần chủ động tiếp cận với các cơ quan quản lý để đảm bảo quyền lợi đối với khu vực kinh tế tập thể, HTX. Tuy lệ phí môn bài không phải quá nhiều nhưng khi được miễn sẽ giúp nhiều HTX vượt qua khó khăn, tin tưởng vào chính sách của Nhà nước và tiếp tục vươn lên trong sản xuất kinh doanh.