Chính quyền Trump chặn công ty Thuỵ Sĩ tiếp quản tài sản dầu mỏ của Nga

Mỹ ngăn công ty Thụy Sĩ Gunvor mua lại tài sản của Lukoil, tăng cường trừng phạt nhằm bóp nghẹt nguồn thu dầu mỏ – “huyết mạch” tài chính của Nga trong cuộc chiến ở Ukraine.

Các bể chứa dầu thuộc công ty Lukoil của Nga tại Brussels, Bỉ. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Wall Street Journal ngày 7/11, Bộ Tài chính Mỹ vừa thực hiện một động thái cứng rắn nhằm tăng cường sức ép kinh tế lên Moskva, qua đó buộc công ty giao dịch hàng hóa Thụy Sĩ Gunvor phải rút lại đề nghị mua lại tài sản quốc tế của Lukoil, nhà sản xuất dầu mỏ Nga đang chịu lệnh trừng phạt.

Động thái can thiệp công khai này cho thấy chính quyền Trump đang áp dụng biện pháp cứng rắn trong nỗ lực gần đây nhằm sử dụng sức ép kinh tế lên Nga để chấm dứt giao tranh ở Ukraine.

Sự việc bắt đầu khi Washington tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Nga vào tháng trước, nhắm trực tiếp vào các công ty dầu mỏ lớn, bao gồm cả Lukoil. Ngay sau khi bị đưa vào danh sách đen, Lukoil đã ký một thỏa thuận với Gunvor – một công ty có lịch sử lâu đời ở nước Nga hậu Xô Viết – về các tài sản quốc tế của mình.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính Mỹ đã phản đối thỏa thuận này một cách công khai và gay gắt. Trong một bài đăng trên X vào cuối ngày 6/11, Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố: “Chừng nào Nga còn tiếp tục chiến dịch quân sự, thì Gunvor sẽ không bao giờ được cấp phép hoạt động và kiếm lợi nhuận”.

Ngay sau đó, Gunvor đã buộc phải tuyên bố rút lại lời đề nghị mua lại tài sản của Lukoil. Mặc dù vậy, công ty này đã lập tức phản bác cáo buộc từ Bộ Tài chính Mỹ, gọi đó là “hoàn toàn sai lệch và thiếu thông tin”.

Mạng lưới toàn cẩu của Lukoil bị đe dọa

Việc công khai chỉ trích Gunvor đánh dấu bước leo thang trong nỗ lực của Washington nhằm bóp nghẹt nguồn thu từ dầu mỏ của Nga nguồn tài trợ chính cho cuộc chiến ở Ukraine. Thỏa thuận bị hủy bỏ đã đẩy mạng lưới toàn cầu của Lukoil vào tình thế khó khăn.

Danh mục đầu tư quốc tế của Lukoil vô cùng rộng lớn, bao gồm các nhà máy lọc dầu lớn ở châu Âu, các mỏ dầu ở Trung Đông và mạng lưới trạm xăng trên khắp thế giới .

Với việc Mỹ đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các ngân hàng và đối tác giao dịch với các thực thể bị trừng phạt của Nga, tài sản ở nước ngoài của Lukoil đang đứng trước nguy cơ cao bị chính phủ các nước tịch thu hoặc buộc phải đóng cửa.

Ví dụ dẫn chứng: Tại Bulgaria, liên minh cầm quyền đang chuẩn bị các sửa đổi pháp lý cho phép họ nắm quyền kiểm soát nhà máy lọc dầu của Lukoil tại đây, cơ sở duy nhất ở Bulgaria, để ngăn chặn nguy cơ nhà máy đóng cửa có thể gây nguy hiểm cho nguồn cung nhiên liệu quốc gia.

Người phát ngôn của Lukoil hiện chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về vấn đề trên. Những người theo dõi quá trình mua bán cho rằng thương vụ này có thể định giá mảng kinh doanh quốc tế của Lukoil ở mức khoảng 20 tỷ đô la Mỹ.

Đối với Gunvor, thỏa thuận đổ vỡ một lần nữa khơi lại sự chú ý về lịch sử của công ty này với Nga.

Người đồng sáng lập công ty giao dịch, Gennady Timchenko, một cộng sự thân cận của Tổng thống Vladimir Putin, đã bị Mỹ trừng phạt vào năm 2014. Vào thời điểm đó, Washington cho rằng chính ông Putin đã đầu tư vào Gunvor và có thể đã tiếp cận được nguồn tiền của công ty. Gunvor đã phủ nhận những cáo buộc này, gọi chúng là “sai lệch và vô lý”.

Để cứu công ty, người đồng sáng lập khác của Gunvor, Torbjrn Trnqvist, đã mua lại cổ phần của ông Timchenko. Ông đã bán tài sản ở Nga và xây dựng các ngành kinh doanh mới, đặc biệt là khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG). Sau cuộc xung đột Ukraine nổ ra năm 2022, Gunvor tiếp tục giảm bớt hoạt động giao dịch với Nga.

Về phần mình, Gunvor khẳng định rằng: “Trong hơn một thập kỷ, công ty đã chủ động tránh xa Nga, ngừng giao dịch theo lệnh trừng phạt, bán tài sản ở Nga”.

Thỏa thuận mới lần này đã gặp phải nhiều thách thức ngay cả trước khi Bộ Tài chính Mỹ can thiệp. Việc tài trợ là rất khó khăn, vì các ngân hàng phương Tây tỏ ra rất cảnh giác với các giao dịch liên quan đến Nga. Lukoil và Gunvor chưa tiết lộ giá cả hoặc cách thức thỏa thuận sẽ được cơ cấu.