Chính phủ Mỹ chuẩn bị ứng phó khả năng đóng cửa

Ngày 28/9, Chính phủ Mỹ đã bắt đầu thông báo cho nhân viên về nguy cơ đóng cửa nếu Quốc hội không phê chuẩn kế hoạch ngân sách chi cho các hoạt động của chính phủ trước ngày 1/10, thời điểm bắt đầu tài khóa 2024.

Kịch bản này có thể khiến hàng triệu nhân viên liên bang và quân nhân phải tạm thời nghỉ việc hoặc bị chậm trả lương, trong khi hàng loạt dịch vụ tạm ngừng hoạt động.

Trụ sở Quốc hội Mỹ tại Washington, D.C. Ảnh: Reuters

Một số nhân viên liên bang đã nhận được thông báo chuẩn bị cho tình huống nói trên. Nhân viên Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh (HHS) của Mỹ nhận được thông báo bộ này sẽ cắt giảm nhân sự ở hầu hết các bộ phận trong thời gian chính phủ đóng cửa, dù những chương trình quan trọng vẫn sẽ tiếp tục được duy trì. HHS cũng cập nhật các kế hoạch dự phòng của bộ, đồng thời lưu ý “sẽ tạm thời cho nghỉ phép” đối với những nhân viên được thông báo trước.

Nhân viên của các cơ quan chính phủ khác cũng nhận được những thông báo tương tự.

Bế tắc ngân sách lần này được cho là xuất phát chủ yếu từ sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ đảng Cộng hòa về vấn đề thuế và chi tiêu, trong đó có gói viện trợ 24 tỷ USD cho Ukraine. Ngoài ra, nguy cơ chính phủ đóng cửa gia tăng khi Thượng viện lẫn Hạ viện đang đi theo hướng trái ngược nhau trong nỗ lực nhằm tránh nguy cơ chính phủ đóng cửa.

Ngày 28/9, Thượng viện Mỹ do đảng Dân chủ kiểm soát đã bỏ phiếu để mở cuộc thảo luận về dự luật chi tiêu tạm thời nhằm ngăn nguy cơ chính phủ đóng cửa. Dự luật gia hạn chi tiêu liên bang cho đến ngày 17/11, qua đó các bên sẽ có thêm thời gian đàm phán về các dự luật ngân sách cho cả năm. Văn kiện này cũng đề xuất cấp khoảng 6 tỷ USD cho quỹ ứng phó thảm họa trong nước và viện trợ cho Ukraine. Tuy nhiên, Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát phản đối giải pháp này, đồng thời muốn thúc đẩy Quốc hội thông qua biện pháp của riêng Hạ viện. Trong ngày 28/9, Hạ viện dự kiến bỏ phiếu về 4 dự luật phân bổ ngân sách mà không chỉ bao gồm giải pháp nhằm ngăn nguy cơ chính phủ đóng cửa.

Bất đồng ngày càng gia tăng liên quan đến vấn đề cấp ngân sách hoạt động cho chính phủ đang đẩy nước Mỹ đến nguy cơ gián đoạn chi trả cho quân đội, lực lượng hành pháp, các chương trình an toàn và hỗ trợ thực phẩm, xử lý các vấn đề hộ chiếu, lữ hành…Trường hợp xấu nhất khi không có thỏa thuận nào được thông qua trước khi bắt đầu tài khóa 2024 (từ ngày 1/10/2023- ngày 30/10/2024), Chính phủ Mỹ sẽ phải ngừng hoạt động cho tới khi một dự luật ngân sách cho năm tới được thông qua. Theo ước tính của Liên đoàn nhân viên Chính phủ Mỹ – liên đoàn lao động lớn nhất nước Mỹ bao gồm các nhân viên làm việc cho chính quyền trung ương và liên bang, gần 1,8 triệu nhân viên liên bang có thể sẽ rơi vào tình cảnh chậm được trả lương nếu chính phủ đóng cửa.

Trong khi đó, Nhà Trắng ngày 28/9 cho biết trong trường hợp Chính phủ Mỹ dừng hoạt động một phần, Quỹ giảm thiểu thiên tai của Cơ quan Quản lý tình trạng khẩn cấp liên bang sẽ bị ảnh hưởng. Điều này sẽ dẫn tới đình trệ gần 2.000 dự án dài hạn về phục hồi sau thiên tai.

Trước đây Chính phủ Mỹ từng có những giai đoạn đóng cửa. Lần gần đây nhất kéo dài 35 ngày, từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2019, dưới thời Tổng thống Donald Trump. Đây là lần đóng cửa dài nhất trong lịch sử nước Mỹ, do bất đồng giữa Tổng thống và Quốc hội khi đó về Dự luật chi tiêu chính phủ.