Chính biến Ukraine: Nga đang xuống nước hay mở đường?

Cuộc đàm phán đã chính thức bắt đầu. Song song với những vấn đề nghị sự trên bàn đàm phán, các bên liên tiếp có những động thái tương tác với nhau.

Nóng từ ngày đàm phán đầu tiên

Ngày 17/4/2014, lần đầu tiên bốn bên liên quan tới vấn đề Ukraine đã ngồi lại với nhau tại Geneva (Thụy Sĩ) nhằm tìm ra một phương pháp hiệu quả nhất để giải quyết dứt điểm tình trạng khủng hoảng ngày càng tồi tệ ở đất nước Đông Âu này.

Tham gia cuộc đàm phán là Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Ngọi trưởng Andriy Deshchytsya, và Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Liên minh châu Âu, Catherine Ashton.

Dù hôm 16/4, Ngoại trưởng Đức đã lên tiếng nhận định, cuộc đàm phán này “không được phép thất bại” nhưng bản thân những bên liên quan, khi đặt chân vào phòng nghị sự, tất cả đều tin rằng sẽ không có nhiều hi vọng về một thỏa thuận chung đạt được thông qua đàm phán lần này.

Ngay khi vừa đến Thụy Sĩ, Ngoại trưởng tạm quyền Ukraine, ông Deshchytsya đã kêu gọi Nga ngừng ngay việc ủng hộ “lực lượng khủng bố” tại miền đông nước này. (Theo cách gọi của Kiev dành cho những người biểu tình thân Nga chống chính quyền trung ương).

Từ trái sang, đại diện của Ukraine, EU, Nga, Mỹ tại đàm phán bốn bên

Vị Ngoại trưởng này còn lớn lối đưa ra hàng loạt các yêu cầu mà có nằm mơ Nga cũng không bao giờ chấp nhận như kêu gọi Nga xác nhận khu vực Crimea là lãnh thổ không thể tách rời của Ukraine. Trong khi Nga vừa nhọc công nhọc sức mới đưa được Crimea trở về với mình.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Nga chỉ trích Chính quyền Mỹ ủng hộ cuộc chiến do Chính quyền lâm thời ở Ukraine phát động nhằm vào chính người dân nước này, một tín hiệu cho thấy sẽ không có sự nhượng bộ từ phía Nga trong cuộc đàm phán bốn bên.

Trước đó, Tổng thống Nga Vladimia Putin cảnh báo chiến dịch quân sự mà Chính quyền mới ở Ukraine vừa phát động ở miền Đông trên danh nghĩa “chống khủng bố” đang đẩy nước này đến bờ vực nội chiến.

Ngoài ra, Ngoại trưởng Nga cũng đã nhắc khéo về vấn đề an ninh năng lượng của EU trước bối cảnh Kiev không trả nợ và Nga sẵn sàng hủy hợp đồng xuất khẩu khí đốt với quốc gia này.

Ngay từ ngày đầu tiên hội đàm, với những quan điểm còn đầy mâu thuẫn như vậy, nếu không có các bước tiến đáng kể bên ngoài phòng nghị sự, thì Hội nghị Geneva về Ukraine này, theo ngôn ngữ ngoại giao chỉ có thể “mang tính xây dựng”, hoặc nói trắng ra là thất bại.

Ukraine đang yêu cầu những điều Nga không thể chấp nhận

Sẽ có người phải xuống nước

Song song với những gì bày ra trên bàn đàm phán, phía bên ngoài, cụ thể là tại Ukraine, hàng loạt động thái giữa các bên cho thấy bắt đầu có những sự chuyển biến mang tính tích cực và thân thiện hơn.

Chủ tịch Quốc hội Ukraine Oleksandr Turchynov hôm 17/4 cho biết quốc hội nước này đang thảo luận Bản ghi nhớ về việc giải quyết hòa bình tại các tỉnh miền Đông và các nghị sĩ mong muốn thông qua một cách nhanh chóng nhất, thậm chí là trong ngày.

Ông Turchinov thông báo: “Chúng tôi đã thảo luận với nghị sĩ của tất cả các Đảng và đề nghị đưa ra khuôn khổ cho những nỗ lực xử lý hòa bình tại Donetsk. Chúng tôi ủng hộ việc sử dụng tất cả khả năng để giải quyết hòa bình vấn đề, và chúng tôi ủng hộ tất cả các công dân, dù họ sống ở Donetsk hay Lvov. Chúng tôi lắng nghe ý kiến của người biểu tình.”

Động tác này của Ukraine như minh chứng rõ nét nhất cho việc trước đó, Kiev đã từng tuyên bố sẽ xem xét vấn đề thay đổi hiến pháp về thể chế liên bang và trao thêm quyền cho miền đông.

Như vậy, yêu cầu của Nga mang đến cuộc đàm phán đã được Ukraine phần nào xuống nước để đón nhận sự mở lòng hơn từ phía đối phương.

Trong khi đó, EU cũng có lời hồi đáp đến lá thư của Tổng thống Putin gửi 18 nước châu Âu về vấn đề năng lượng. Trong lời đáp có nội dung, EU sẵn sàng hợp tác với Nga để giải quyết khủng hoảng Ukraine, đảm bảo an ninh năng lượng cho toàn khu vực.

Quân đội Ukraine triển khai đến miền đông

Và để minh chứng cho việc châu Âu đã có lòng, Nga đành có dạ, Moscow trong ngày 17/4 cũng tuyên bố sẵn sàng gia hạn trả nợ cho Ukraine. Phát biểu trong buổi trả lời trực tuyến được phát trên truyền hình, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định Moskva sẵn sàng cho Ukraine 1 tháng để thanh toán nợ khí đốt sau đó sẽ tiến tới yêu cầu thanh toán trước.

Ông Putin nói: “Chúng tôi có thể làm điều đó (đòi nợ) trong hôm nay, song sẽ chờ thêm 1 tháng nữa.”

Như vậy, ông chủ điện Kremlin đã mở cho Ukraine một cơ hội, và cũng nhằm mở đường cho các giải pháp về vấn đề tài chính mà Ngoại trưởng của ông đang phải đối mặt với ba bên còn lại tại Geneva.

Muối bỏ bể

Tuy nhiên, để Geneva có bước tiến quan trọng, các bên còn cần nhiều hơn nữa sự kìm chế và giảm bớt những mưu cầu lợi ích của mình.

Bởi vấn đề tài chính có thể được dễ dàng giải quyết, nhưng những cái đầu nóng của người lãnh đạo mới khiến cục diện khó suy chuyển. Tại miền đông, súng vẫn nổ và chiến dịch chống khủng bố của Kiev vẫn được tiến hành đều đặn, bất chấp những nỗ lực đàm phán của các Ngoại trưởng.

Quân đội Ukraine triển khai đến miền đông

Trong khi đó, Nghị viện châu Âu (EP) vẫn buông lời hối thúc Liên minh châu Âu (EU) tăng cường và siết chặt các biện pháp trừng phạt Nga.

Tại một nghị quyết không mang tính ràng buộc, các thành viên EP khẳng định EU cần hành động “chống lại các công ty Nga và chi nhánh của những công ty này, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng, và các tài sản của Nga tại EU.”

Mỹ cũng tuyên bố sẽ tăng cường siết chặt những hình thức trừng phạt kinh tế đối thủ Nga. Trong khi đó, Tổng thống Putin kêu gọi các quốc gia phương Tây ngừng kích động bạo lực tại Ukraine và thẳng thắn chỉ trích Mỹ đang làm rối loạn tình hình nước này.

Có thể nói, đã có những sự xuống nước nhất định, mở ra nhiều cơ hội tốt đẹp cho đàm phán bốn bên. Tuy nhiên, những động thái này có thể chỉ như “muối bỏ bể” với những gì đang diễn ra tại miền đông Ukraine.

Theo Báo Đất Việt