Chiến sự Syria: Nga – Thổ được lợi, ông Trump ‘mua dây buộc mình’
Thoả thuận Sochi đã một lần nữa làm nổi bật vai trò của Nga như một quốc gia trung gian đầy quyền lực ở khu vực Trung Đông. Trong khi đó, vai trò của Mỹ dần trở nên mờ nhạt sau quyết định rút quân khỏi Syria gây tranh cãi của Tổng thống Donald Trump.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: AP
Sau cuộc họp kéo dài 6 tiếng tại thành phố biển Sochi hôm 22/10, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra thoả thuận mang tính lịch sử, quyết định cục diện miền Bắc Syria sau khi Ankara châm ngòi cho chiến dịch tìm diệt dân quân người Kurd ở khu vực này.
Chỉ vài giờ sau đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố lực lượng dân quân người Kurd đã hoàn tất việc rút quân về khu vực cách biên giới 30km, đồng nghĩa với việc Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không tiếp tục mở rộng chiến dịch ở Syria.
Tuyên bố của ông Trump, trên thực tế, chỉ là lời chú giải cho những gì hai ông Putin – Erdogan đã thống nhất trong thoả thuận Nga – Thổ Nhĩ Kỳ, theo tờ FP.
Không những thế, Tổng thống Mỹ còn phủi sạch trơn sự liên quan của Washington đến cuộc chiến vùng Trung Đông, khi nhấn mạnh: “Hãy để những người khác chiến đấu trên bãi cát dài đẫm m.áu này.”
Có gì trong thoả thuận Nga – Thổ Nhĩ Kỳ?
Theo FP, bản thoả thuận gồm 10 hạng mục được kí kết bởi hai ông Putin và Erdogan về cơ bản chỉ nhằm mục đích phân chia khu vực kiểm soát.
Bắt đầu từ trưa 23/10, các chiến binh Đơn vị bảo vệ Nhân dân (YPG) – nòng cốt của Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) bắt đầu rút khỏi biên giới Thổ Nhĩ Kỳ – Syria.
YPG sẽ có 150 giờ, hoặc chưa đến một tuần, để di chuyển về vị trí cách biên giới 32km.
Video đang HOT
Cùng lúc đó, cảnh sát vũ trang Nga và lính biên phòng Syria sẽ tiến sát biên giới từ phía Syria để kiểm soát quá trình rút quân.
Sau khi quá trình rút quân hoàn tất, Nga – Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiến hành tuần tra chung dọc biên giới.
Ý nghĩa của thoả thuận với người Kurd
Giới phân tích cho biết thoả thuận Nga – Thổ Nhĩ Kỳ đã đặt dấu chấm hết cho chính quyền tự trị của người Kurd ở Đông Bắc Syria.
Trước đó, với sự hỗ trợ của Mỹ, người Kurd ở Syria đã dựng nên một nền dân chủ mong manh gồm các tiểu vùng tự trị, được gọi là Rojava.
Cho đến trước đây 2 tuần, Rojava chiếm tới 1/3 lãnh thổ Syria.
Chiến thắng cho Thổ Nhĩ Kỳ
Với thoả thuận ở Sochi, Tổng thống Erdogan đã có được mọi thứ mà ông từng mong muốn trước khi tiến hành chiến dịch ở Syria. Thậm chí còn hơn thế.
Từ lâu, ông Erdogan đã thúc đẩy việc xây dựng hành lang an toàn dọc biên giới Syria nhắm đề phòng sự trỗi dậy của YPG – vốn bị Ankara coi là một nhánh của Đảng Công nhân người Kurd (PKK), nhóm k.hủng b.ố chủ mưu cuộc nổi dậy kéo dài hàng thập kỉ ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Với thoả thuận Sochi, người Kurd sẽ buộc phải rút lui khỏi khu vực biên giới. Đồng thời, quân đội Nga sẽ thế chân vị trí bị bỏ lại bởi quân đội Mỹ.
Chiến thắng cho cả Nga, Syria và IS
Theo FP, thoả thuận Sochi đã một lần nữa làm nổi bật vai trò của Nga như một quốc gia trung gian đầy quyền lực ở khu vực Trung Đông.
Trong khi đó, nhờ có thoả thuận mang tính lịch sử, mà quân đội của Tổng thống Syria Bashar Assad có thể tiến vào vùng Đông Bắc nước này lần đầu tiên sau nhiều năm.
Với việc Mỹ đột ngột rút quân trước chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ, người Kurd về cơ bản không có lựa chọn nào khác ngoài cầu xin trợ giúp từ Damascus và Moscow để được bảo vệ trước sự tấn công của Ankara.
Việc này đặt người Kurd vào thế yếu, khiến họ không đủ đối trọng để đàm phán về bất cứ quyền tự trị nào ở khu vực Đông Bắc Syria.
Trong bối cảnh đó, Tổng thống Assad – với sự ủng hộ của Nga và Iran – có thể sẽ cố gắng tăng cường kiểm soát khu vực nhạy cảm này, đưa tình hình trở về hiện trạng trước khi cuộc nội chiến bắt đầu.
Vụ tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã tạo cơ hội để các chiến binh Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng trốn thoát khỏi các trại giam, tái hợp và tiếp tục tiến hành các hoạt động cực đoan.
Ông Trump rơi vào thế khó
Tổng thống Trump hôm qua, 23/10, tuyên bố sẽ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Thổ Nhĩ Kỳ, sau khi Ankara đảm bảo rằng lệnh ngừng b.ắn mà Washington đóng vai trò trung gian đàm phán hồi tuần trước sẽ có hiệu lực vĩnh viễn, thay vì chỉ 5 ngày như thoả thuận ban đầu.
Trên thực tế, sự xuất hiện của lệnh ngừng b.ắn do Mỹ làm trung gian không tạo nên sự khác biệt rõ rệt đối với tình hình chiến sự ở Đông Bắc Syria. Vì cả người Kurd và Ankara đều liên tục tố nhau vi phạm thoả thuận. Nhiều quan sát viên cho rằng với việc rút phần lớn lực lượng khỏi Syria, Mỹ đã gần như không còn ảnh hưởng đáng kể tại quốc gia này.
Trong khi đó, sau khi đạt thỏa thuận hôm 22/10 với Nga, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan ca ngợi đây là một chiến thắng “lịch sử”.
Dù liên tục nhận công trong việc lập lại trật tự ở Syria, những các động thái của Tổng thống Mỹ đã châm ngòi cho những luồng dư luận trái chiều trong chính đảng Cộng hoà, vào thời điểm vô cùng nhạy cảm khi ông Trump đang phải đối mặt với một cuộc điều tra luận tội ngay trước thềm bầu cử.
MINH HẠNH
Theo tienphong/Foreign Policy
Kẻ dọn mâm, người ăn cỗ
Sẽ không sai gì khi cho rằng với việc rút quân đội ra khỏi Syria, Mỹ đã chẳng khác nào dọn mâm cỗ cho Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, chính phủ Syria của tổng thống Bashir al-Assad và Iran ở Syria.
Sau khi Mỹ rút quân đội ra khỏi Syria, Bị vong lục giữa tổng thống Nga Vladimir Putin và tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sau cuộc gặp nhau của họ ở Sotchi (Nga) ngày 22/10 vừa qua là bước ngoặt quyết định mới trong vấn đề Syria với tác động rất cơ bản và mạnh mẽ tới giải pháp chính trị hoà bình cho Syria và tới trật tự chính trị an ninh ở khu vực Trung Đông, Bắc Phi và vùng Vịnh. Sẽ không sai gì khi cho rằng với việc rút quân đội ra khỏi Syria, Mỹ đã chẳng khác nào dọn mâm cỗ cho Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, chính phủ Syria của tổng thống Bashir al-Assad và Iran ở Syria. Những người bất ngờ có được mâm cỗ này không phải ai cũng được phần đều như ai, nhưng đều có được cỗ bàn để thụ hưởng.
Tất cả bốn bên này đều đã rất nhạy bén về chính trị an ninh khu vực và thực dụng trong mưu tính lợi ích thiết thực trước mắt cũng như chiến lược lâu dài khi tạo dựng tình huống và cục diện mới ở Syria để trước hết Mỹ không còn có cớ và cơ hội đưa quân đội trở lại Syria. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã "song kiếm hợp bích" để gạt Mỹ cùng các đồng minh của Mỹ ra khỏi cuộc chơi ở Syria và trở thành cặp bài trùng với uy quyền và vai trò quyết định nhất đối với giải pháp chính trị hoà bình cho Syria. Nói theo cách khác, Bị vong lục nói trên là thông điệp của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt của Nga, là từ nay họ cùng nhau quyết định hết mọi chuyện liên quan đến thực tại và tương lai của Syria và là bằng chứng cho thấy họ bắt đầu chia phần với nhau ở Syria.
Cứ theo 10 điểm trong Bị vong lục này thì Nga được lợi nhiều nhất, Thổ Nhĩ Kỳ và chính phủ Syria cùng được nhưng ít hơn và phải chịu nhượng bộ, Iran cũng có phần, YPG bị thiệt nhiều nhất và Mỹ cũng các đồng minh như EU, Nato, Ả rập Xê út, Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất và Israel không được gì.
Ở Sochi, ông Putin và ông Erdogan thoả thuận Thổ Nhĩ Kỳ ngừng chiến ở Syria, được quyền kiểm soát vùng lãnh thổ vừa kiểm soát được nhờ những hoạt động quân sự vừa qua, không được như mục tiêu theo đuổi nhưng cũng là vùng lãnh thổ rộng 32 km dài 150 km dọc biên giới giữa nước này và Syria. YPG phải rút hết ra khỏi phạm vi hành lang an ninh rộng 30 km và dài suốt tuyến biên giới này. Ở phần còn lại của tuyến biên giới và trong phạm vi rộng 10 km, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Nga sẽ tuần tra chung, nhưng biên giới Syria sẽ do quân đội chính phủ Syria kiểm soát. Ông Putin tái vận hành thoả thuận Adana năm 1998 giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria cho phép quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể t.ruy s.át đảng PKK và lực lượng YPG ở Syria trong những trường hợp nhất định trên lãnh thổ Syria. Như vậy, trên thực tế ông Putin đã đáp ứng gần như mọi yêu cầu của ông Erdogan về hành lang an ninh, tuần tra chung, chấm dứt chiến sự, vô hiệu hoá YPG... Bi hài kịch cho Mỹ là Mỹ cũng có thoả thuận như thế với Thổ Nhĩ Kỳ nhưng không được triển khai thực hiện. Ông Putin làm vậy còn nhằm mục đích mở đường cho Thổ Nhĩ Kỳ và chính phủ Syria đàm phán trực tiếp với nhau và để cho Iran có vai trò vì thoả thuận Adana là kết quả ngoại giao trung gian hoà giải của Iran. Ông Putin buộc ông Erdogan phải lywu ý đến lợi ích và "phần" của Iran trong tương lai chính trị của Syria.
Nhượng bộ quan trọng và quyết định nhất của ông Erdogan là cam kết tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Syria, đồng nghĩa với việc công nhận trên thực tế chính thể của ông Assad ở Syria, là chỉ thực hiện được một phần chứ không phải tất cả mục tiêu đề ra với hành lang an ninh và là cam kết thúc đẩy hoạt động của hội đồng soạn thảo hiến pháp cho Syria.
Chính phủ Syria và ông Assad buộc phải để cho Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát một vùng lãnh thổ nhất định nhưng lại giành được quyền kiểm soát vùng lãnh thổ còn lại của người Cuốc, tức là cả hai đều chấp nhận bỏ mục đích tối đa để vớt vát được tối đa. Chính phủ Syria trên thực tế vừa kiểm soát được biên giới, quản lý được gần hết lãnh thổ đất nước lại vừa ràng buộc YPG vào hợp tác và kiềm chế của mình. Tất cả những điều này đều là lợi thế vô cùng giá trị cho phía chính phủ Syria trong tiến trình hoà bình, hoà giải và hoà hợp dân tộc.
Mâm cỗ mới hiện tại ở Syria là hình hài ban đầu của Syria thời hậu chiến tranh và nội chiến. Nhưng ngay từ bây giờ thôi, nó cũng đã có tác động rất mạnh mẽ và sâu sắc tới trật tự chính trị an ninh ở khắp khu vực này.
Theo kinhtedothi
'Học thuyết Trump' nhìn qua vấn đề Syria Tuyên bố mới nhất về Syria của Tổng thống Mỹ Donald Trump là minh chứng rõ nhất về học thuyết mà ông áp dụng trong chính sách đối ngoại. Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu về vấn đề Syria tại Nhà Trắng ở Washington DC., ngày 23/10. Ảnh: AFP/TTXVN Theo tờ Vox, việc Tổng thống Trump thay đổi triết lý can thiệp...