Chiến lược phương Tây phủ vaccine để sống chung Covid

Tại thị trấn Aarschot của Bỉ, 94% người trưởng thành đã tiêm chủng, song thị trưởng Gwendolyn Rutten vẫn lo ngại vì vị trí của nó quá gần thủ đô Brussels, nơi tỷ lệ phủ vaccine chỉ 63%.

Thị trưởng Gwendolyn Rutte ủng hộ đề xuất ban hành quy định bắt buộc tiêm chủng. “Nếu không, những người khác cũng bị đặt vào vòng nguy hiểm”, bà Rutten nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây.

Trong thời kỳ bình thường mới, rất ít nước châu Âu (EU) áp dụng chiến lược bắt buộc tiêm chủng. Thay vào đó, chính phủ yêu cầu người dân xuất trình “thẻ xanh” tiêm chủng, xét nghiệm âm tính hoặc bằng chứng mới khỏi Covid-19 gần đây.

Hướng đi này khác với Mỹ, nơi từng phải đối mặt với tình trạng bài vaccine nghiêm trọng. Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố kế hoạch bắt buộc tiêm chủng với một phần lớn dân số, không đưa ra lựa chọn xét nghiệm thay thế.

Dù chiến lược “bình thường mới” khác nhau, cả Mỹ và châu Âu đều đau đầu với cùng câu hỏi: Làm thế nào để tăng tỷ lệ tiêm chủng đến mức tối đa trên con đường sống chung với đại dịch, mở cửa trở lại các hoạt động kinh doanh và dịch vụ?

Quy định bắt buộc tiêm vaccine tại Mỹ ảnh hưởng đến khoảng 100 triệu người, bao gồm nhân viên doanh nghiệp tư nhân và nhân viên y tế. Các công ty có hơn 100 nhân lực cần đảm bảo chủng ngừa hoặc phải xét nghiệm Covid-19 hàng tuần. Nhân viên cơ quan hành pháp và các đối tác của chính phủ liên bang bắt buộc tiêm vaccine, không có lựa chọn thay thế.

Chính sách có phần mạnh mẽ của Mỹ phản ánh áp lực lớn tại nước này. Với khởi đầu chậm chạp, tỷ lệ tiêm chủng ở châu Âu đã vượt qua Mỹ hồi cuối tháng 7. Khối 27 quốc gia hoàn thành triển khai vaccine cho 60% dân số, cao hơn so với 53% của Mỹ, theo Our World in Data . Ở cả hai khu vực, tỷ lệ chủng ngừa giữa các bang hoặc quốc gia thành viên rất khác nhau.

Người dân được tiêm vaccine Covid-19 tại điểm tiêm chủng lưu động trên một chiếc xe buýt ở Bucharest, Romania, ngày 4/9. Ảnh: AP

Giới chức Mỹ coi giai đoạn hiện tại là “đại dịch của những người chưa tiêm chủng”. Dữ liệu cho thấy gần như tất cả ca tử vong do Covid-19 tại nước này là ở người chưa tiêm vaccine. Tình hình tương tự diễn ra tại châu Âu. Song EU sẽ khó áp đặt quy định bắt buộc vaccine hơn, bởi 27 nước thành viên có các chính sách y tế khác nhau.

“Điều này không nằm trong quyền hạn của chúng tôi. Nó cũng không phải một phần của khuôn khổ pháp lý. Nhưng nếu cần lặp lại một thông điệp với các nước thành viên và cả công dân châu Âu, thì đó là ‘tiêm chủng, tiêm chủng, tiêm chủng’”, Phó Chủ tịch EU Margaritis Schinas cho biết.

Để giải quyết vấn đề này, chính phủ nhiều nước đã tăng cường hạn chế đối với người chưa tiêm vaccine. Phổ biến hơn cả là yêu cầu xét nghiệm thường xuyên.

Để tham gia các hoạt động hàng ngày như đi xem phim, người dân phải xuất trình “thẻ xanh Covid-19″, cung cấp bằng chứng xét nghiệm âm tính hoặc từng khỏi Covid-19 thời gian gần đây. Quy định áp dụng trên toàn nước Pháp, từ vào nhà hàng đến tham quan tháp Eiffel.

Vốn vật lộn với tỷ lệ tiêm chủng thấp vào mùa hè, Pháp là nước lớn đầu tiên trong EU bắt đầu triển khai chiến lược trên. Tổng thống Emmanuel Macron hồi tháng 7 ban hành quy định tiêm chủng bắt buộc đối với nhân viên y tế, đem lại hiệu quả nhất định. Trong 8 tuần kể từ khi có thông báo, dịch vụ y tế công cộng Pháp cho biết tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tăng từ 40% lên 60%.

Nhiều quốc gia khác trong khối EU bắt đầu triển khai chính sách tương tự. Hôm 16/9, Italy trở thành nền kinh tế lớn đầu tiên châu Âu áp dụng “thẻ xanh Covid-19″ với nhân lực của tất cả các lĩnh vực, ngành hàng. Tỷ lệ tiêm chủng tăng vọt kể từ khi các biện pháp đầu tiên được công bố.

Bojana Beović, trưởng nhóm cố vấn của Bộ Y tế Slovenia về Covid-19, nhận định: “Sẽ thật đáng mừng nếu mọi người hiểu được tại sao họ phải tiêm phòng. Nhưng điều quan trọng là tỷ lệ dân số đã tiêm vaccine đang tăng lên”.