Chiến dịch Mỹ báo thù đô đốc Nhật chỉ huy trận Trân Châu Cảng

Bất chấp thất bại trong trận Midway năm 1942, Nhật vẫn kiên quyết không đầu hàng, thúc đẩy Mỹ lên kế hoạch hạ sát đô đốc Isoroku Yamamoto.

Yamamoto, đô đốc nổi tiếng nhất của hải quân Nhật khi đó, là người chỉ huy cuộc tập kích bất ngờ vào căn cứ Mỹ ở Trân Châu Cảng hồi tháng 12/1941. Chỉ trong hai giờ, đợt tấn công đã phá hủy 4 tàu chiến, gần 190 phi cơ, khiến hơn 2.000 lính Mỹ thiệt mạng và khoảng 1.200 người bị thương. Trận đánh này được coi là “nỗi nhục” với Mỹ và dẫn tới quyết định tham gia Thế chiến II.

Yamamoto được đánh giá là một người tài năng và vô cùng thông minh, nhận được sự tôn trọng từ cả hai bên chiến tuyến. Trước chiến tranh, ông đã sống vài năm tại Mỹ và học ở Đại học Harvard, nên từng phản đối cuộc chiến với nước này, thậm chí là việc gia nhập Hiệp ước Ba bên với Đức và Italy, hình thành nên phe Trục.

Mục tiêu của Yamamoto chỉ là một lòng phụng sự đất nước. Dù nhận thức được rằng Nhật đã lựa chọn con đường sai lầm, đô đốc này vẫn hỗ trợ tổ quốc hết sức có thể.

Đô đốc Isoroku Yamamoto của hải quân Nhật Bản trong Thế chiến II. Ảnh: Dan Hampton.

“Trong 6-12 tháng đầu tiên của cuộc chiến với Mỹ và Anh, tôi sẽ hành động quyết liệt và lần lượt giành chiến thắng. Nhưng nếu chiến tranh vẫn tiếp diễn sau đó, tôi không kỳ vọng vào thành công”, Yamamoto nói trong một cuộc họp với nội các Nhật, điều sau này trở thành hiện thực với thất bại nặng nề của hải quân Nhật trong trận Midway, sự kiện định đoạt mặt trận Thái Bình Dương.

Ngày 14/4/1943, các chuyên gia mật mã Mỹ đã thu thập và giải mã được một bức điện về kế hoạch thị sát của Yamamoto tại Quần đảo Solomon. Bức điện chứa nhiều thông tin chi tiết, như thời gian khởi hành, địa điểm, tuyến đường bay chính xác, thậm chí cả số lượng và loại máy bay được triển khai làm nhiệm vụ này, tạo thời cơ cho Mỹ hạ sát đô đốc Nhật.

Tổng thống Mỹ Franklin Roosevelt khi đó tỏ ra dứt khoát và không suy tính gì thêm sau khi nghe về Chiến dịch Báo thù. Kế hoạch được tất cả thành viên trong bộ máy lãnh đạo Mỹ phê chuẩn chỉ trong vòng ba ngày, thuộc loại nhiệm vụ tuyệt mật và khẩn cấp.

Tiêm kích P-38 Lightning (Tia chớp), một trong những loại chiến đấu cơ hiệu quả nhất thế giới, được lựa chọn thực hiện chiến dịch nhờ khả năng bay đường xa vượt trội hơn bất kỳ máy bay nào khác trong kho vũ khí của Mỹ. Phi đội gồm 18 chiếc P-38 chỉ biết họ được giao nhiệm vụ “đánh chặn một quan chức cấp cao” của Nhật. Trong mỗi tốp 4 tiêm kích sẽ có một chiếc nhận trách nhiệm “tiêu diệt”, số còn lại yểm trợ cho tiêm kích tấn công.

Các sĩ quan tham mưu Mỹ đặt ra khả năng máy bay chở Yamamoto di chuyển theo đường thẳng từ Rabaul, Papua New Guinea, đến sân bay Balalae trên quần đảo Solomon, dài khoảng 507 km. Dựa vào đó, Washington phải dự đoán thời gian và vị trí đụng độ, đồng thời hy vọng các phi công Nhật không trì hoãn chuyến bay hoặc thay đổi tuyến đường.

Tướng John Mitchell, chỉ huy Chiến dịch Báo thù, tính toán rằng vụ đánh chặn sẽ xảy ra vào 9h35 sáng 18/4/1943, vài phút trước khi máy bay chở Yamamoto hạ cánh xuống Balalae.

7h hôm đó, chỉ có 16 tiêm kích P-38 cất cánh từ sân bay Kukum Field trên đảo Guadalcanal thuộc quần đảo Solomon, do hai chiếc gặp trục trặc. Thêm vào đó, phi đội phải tránh radar và vùng biển địch kiểm soát bằng cách bay thấp, ở độ cao hơn 12 m so với mực nước biển, hoàn toàn không trao đổi qua sóng vô tuyến suốt chặng đường dài 640 km.

Lực lượng Mỹ đã gặp may mắn khi mọi thứ diễn biến theo đúng dự tính ban đầu, không bên nào thay đổi kế hoạch. Trận không chiến bắt đầu lúc 9h34 gần đảo Bouganville thuộc Papua New Guinea. Các phi công Mỹ phát hiện hai oanh tạc cơ Mitsubishi G4M của Nhật được 6 tiêm kích Mitsubishi A6M Zero hộ tống.

Vị trí máy bay chở Đô đốc Yamamoto bị bắn hạ. Đồ họa: Google.

Trung úy Rex Barber của Mỹ là người khai hỏa vào oanh tạc cơ đầu tiên, bắn trúng động cơ bên phải khiến máy bay bốc cháy và rơi xuống rừng. Đây chính là phi cơ chở đô đốc Yamamoto. Oanh tạc cơ thứ hai chở phó đô đốc Matome Ugaki của Nhật cũng bị trung tá Besby Holmes bắn hạ và lao xuống biển.

Ugaki được giải cứu và sống sót, nhưng Yamamoto thì không. Đô đốc nổi tiếng của Nhật trúng hai phát đạn và tử vong trước khi máy bay rơi xuống. Thi thể ông được tìm thấy vào hôm sau, hỏa táng rồi gửi về Tokyo trên thiết giáp hạm Musashi, con tàu cuối cùng mà Yamamoto làm chỉ huy.

Một tháng sau, người dân Nhật được thông báo về cái chết của Yamamoto, mất mát được cho là to lớn với nước này. Ngược lại, tinh thần của người Mỹ dâng cao nhờ Chiến dịch Báo thù, khi một trong những kẻ thù nguy hiểm nhất của họ đã bị loại bỏ.