Chiến công ngọt ngào của Italy

Gần 4 năm sau thất bại trên đường giành vé tới World Cup, Italy vô địch Euro với một đội ngũ trẻ trung cùng tinh thần tấn công, nhưng cũng đầy lỳ lợm ở các khoảnh khắc quyết định.

Câu đùa phổ biến của CĐV Italy (tifosi) trên toàn thế giới: “Nếu Chúa không phải tifosi, tại sao bầu trời lại có màu thiên thanh?”. Tại Wembley, Italy không cần Chúa để ngược dòng trước chủ nhà Anh sau khi bị dẫn bàn từ phút thứ hai và vô địch châu Âu.

Ý chí Italy nung chảy “Tam sư”

Những bối rối có xuất hiện với Italy trong trận chung kết? Có. Giovanni Di Lorenzo đã bỏ quên Luke Shaw ngay phút thứ hai trong vùng cấm.

Italy mắc sai lầm trong chiến thuật khi nhập cuộc trước người Anh? Có. Hàng tiền vệ và phòng ngự Italy không có giải pháp giải quyết việc Harry Kane thường xuyên lui xuống làm bóng cho các vệ tinh xung quanh. Ciro Immobile vô hại trong vai trò trung phong mũi nhọn. Emerson hay Insigne thiếu hiệu quả ở hành lang trái.

Italy vô địch Euro 2020 sau chiến thắng trên chấm luân lưu trước Anh. Ảnh: Reuters.

Đó đều là những lỗi lầm có thể dẫn tới thất bại, thậm chí nặng nề. Song Italy, như đã thể hiện xuyên suốt lịch sử của đội tuyển này, vẫn là tập thể tuyệt vời ở khả năng sửa sai, giải quyết vấn đề và lật ngược thế cờ.

Trong thế buộc phải dồn lên tấn công, Italy làm lại điều họ giỏi nhất ở giải này: triển khai thế trận và dồn ép đối thủ. Thống kê sau có thể làm rõ việc Italy đã thống trị và đè bẹp người Anh như thế nào khi họ muốn: Trong 45 phút hiệp 2, Italy cầm bóng 71%, chuyền chính xác 92% (của Anh là 76%), tung ra 8 cú sút (so với 3 của Anh), thắng tranh chấp 12 lần (gấp đôi Anh).

Sức ép và ý chí của Italy nung chảy người Anh co cụm phòng ngự lùi sâu. Bàn gỡ của Bonucci chỉ là hệ quả của một thế trận vượt trội, với những cá nhân sẵn sàng xông thẳng vào hàng phòng ngự dày đặc của Anh như Chiesa, Insigne hay Berardi để tạo ra đột biến.

Ở giữa sân, Jorginho, Bonucci hay Verratti tạo ra một ma trận chuyền bóng không cho người Anh chạm bóng. Mọi đường chuyền, cắt bóng đều như được lập trình. Khi một sai số tới, người Italy lui xuống, phong tỏa nó, trước khi lặp lại tất cả từ đầu, kiên trì và nhẫn nại hệt như một người thợ lành nghề.

Tờ Independent năm 2006 từng ví von Italy là những người bước ra trận chiến mà không mang bất kỳ sự hào sảng, hay tinh thần hiệp sĩ nào như người Anh. Họ giấu những con dao găm để đâm sau lưng đối thủ. “Người Italy thích lừa phỉnh, điều tích cực nhất họ có thể làm là mỉa mai kín đáo”, tờ này viết.

Italy ở trận chung kết này không cần con dao găm nào để đâm người Anh. Họ tự quyết định vận mệnh chính mình bằng khả năng tấn công chủ động, trước khi tài năng tuyệt luân của Gianluigi Donnarumma khuất phục người Anh trên chấm luân lưu.

Người Italy đã phá vỡ những lời nguyền nào với chiến thắng này? Họ trở thành đội đầu tiên thắng hai loạt sút luân lưu liên tiếp tại Euro, trở thành nhà vô địch với quãng thời gian giữa hai lần lên ngôi kéo dài tới 53 năm, dài nhất lịch sử.

Với 13 bàn, Italy trở thành tập thể Italy ghi bàn nhiều nhất trong lịch sử dự Euro và World Cup. Leonardo Bonucci trở thành cầu thủ ghi bàn già nhất lịch sử các trận chung kết Euro.

Chức vô địch ngọt ngào

Với những cá nhân trong đội hình tuyển Italy, chức vô địch Euro 2020 là cột mốc quan trọng trong hành trình của riêng họ.

Roberto Mancini chưa từng có danh hiệu nào cùng tuyển Italy khi còn là cầu thủ. Thậm chí hành trình trong màu áo thiên thanh của Mancio ghi nhận đắng cay nhiều hơn ngọt bùi: ông từng chửi HLV Arrigo Sacchi và rời đội ngay trước thềm World Cup 1994, ngồi dự bị cả kỳ World Cup 1990. Mancini coi thất bại khi còn là cầu thủ tại tuyển Italy là “nuối tiếc lớn trong sự nghiệp”. Ông hứa sẽ có được có danh hiệu ở cương vị HLV. Mancini đã làm được.

Roberto Mancini cùng tuyển Italy giành danh hiệu, điều ông không thể làm trên cương vị cầu thủ. Ảnh: Reuters.

Gianluca Vialli, trợ lý của Mancini, bị loại khỏi đội hình tuyển Italy tham dự Euro 1996 cũng trên đất Anh dù là thủ quân của Juventus vô địch Champions League. Vialli mắc ung thư tụy cách đây 4 năm, và bước vào điều trị với tâm thế sẵn sàng cho cái chết. Ông chiến thắng ung thư cách đây hơn một năm, và giờ cùng Italy vô địch Euro.

Mancini và Vialli còn có thể ghi nhận chức vô địch này một cách khác. Cả hai từng cùng Sampdoria lọt vào trận chung kết cúp C1 châu Âu 1992 được tổ chức trên chính Wembley. Sampdoria của bộ đôi tiền đạo khét tiếng này cầm cự trước Barca tới hiệp phụ trước khi cú đá phạt sấm sét từ đôi chân Ronald Koeman chấm dứt giấc mơ của đội bóng cảng biển Genova.

Trong BHL tuyển Italy tại Euro 2020 lần này, không chỉ có Vialli hay Mancini là những cá nhân của đội Sampdoria ngày đó. Trợ lý Attilo Lombardo hay Giulio Nuciari cũng là những nhân vật trả được món nợ với Wembley.

Paolo Maldini, biểu tượng của bóng đá Italy trong quá khứ từng nói câu nổi tiếng: “Họ nghĩ tôi là nhà vô địch vĩ đại, nhưng tôi nhìn bản thân mình như một kẻ thất bại vĩ đại. Tôi đã thua chung kết World Cup, chung kết Euro, 3 lần thua chung kết Champions League. Các anh nhìn xem có ai thất bại nhiều như thế chưa?”.

Italy cũng thất bại nhiều như thế. Những thất bại tại chung kết Euro 2000 hay Euro 2012 tới giờ vẫn là những kỷ niệm đắng ngắt: Họ cách chức vô địch Euro 2000 chỉ vài chục giây, thua tan nát trước Tây Ban Nha khi chọn sai đấu pháp ở Euro 2012.

Nếu nhìn lại lịch sử, người Italy đã luôn biết cách lấy những thất bại để làm động lực vươn lên. Sau khi bị Triều Tiên quật ngã tại World Cup 1966, Italy bế quan tỏa cảng 2 năm, hạn chế sử dụng cầu thủ ngoại, ưu tiên cho cầu thủ nội địa cây nhà lá vườn tại Serie A. Đến Euro 1968, họ vô địch.

Italy một lần nữa vô địch khi không nhiều người đánh giá cao họ trước giải. Ảnh: Reuters.

Sau khi scandal dàn xếp tỷ số Calciopoli bị phanh phui ngay trước thềm World Cup 2006, đẩy những đội bóng lớn nhất Italy vào các phiên tòa với án phạt cực nặng, Italy lấy đó làm điểm tựa để vô địch thế giới bằng hành trình kỳ diệu sau những chiến thắng trước Đức và Pháp.

Sau thất bại trên đường giành vé tới World Cup 2018, Italy vô địch châu Âu với một đội ngũ trẻ trung cùng tinh thần tấn công phóng khoáng, được gây dựng từ chính những đống đổ nát ngày nào.

Những thất bại của hôm qua chỉ càng làm chiến thắng ngày hôm nay trở nên ngọt ngào hơn. Chức vô địch này sẽ đưa Italy trở lại với vị thế vốn có trên bản đồ bóng đá thế giới. Nó cũng càng làm rõ thực tế: nếu người Italy muốn thay đổi, họ sẽ làm được, và thậm chí dùng nó để chiến thắng.