Checkmate – chiến đấu cơ mới của Nga được nhiều nước xếp hàng chờ mua

Việc phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 Checkmate của Nga mới chỉ được công bố vào mùa hè năm 2021.

Tuy nhiên, chiếc máy bay này đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của nhiều nước trên thế giới.

Chiến đấu cơ Checkmate của Nga tại Triển lãm Hàng không quốc tế MAKS-2021 (Ảnh: Sputnik).

Tập đoàn United Aircraft Corporation của Nga đang nghiên cứu phát triển máy bay chiến đấu một động cơ đầu tiên của nước này có tên gọi “Checkmate”. Giá của chiếc máy bay này dự kiến rơi vào khoảng 30-35 triệu USD. Với chi phí phải chăng, nhiều quốc gia sẽ có cơ hội gia nhập “câu lạc bộ” sở hữu tiêm kích thế hệ thứ 5.

Chi phí hợp lý

Ở thời điểm hiện tại, máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 được săn đón nhiều nhất trên thị trường vũ khí quốc tế là F-35 Lightning của Mỹ. Ngoài Mỹ, tiêm kích này được triển khai trong lực lượng không quân của 9 quốc gia khác là Australia, Anh, Hà Lan, Đan Mạch, Israel, Italy, Na Uy, Hàn Quốc và Nhật Bản.

F-35 Lightning được trang bị tất cả các tính năng đặc trưng của chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 như khả năng phát hiện radar thấp, tốc độ bay siêu thanh, hệ thống điện tử hàng không hiện đại… Bên cạnh đó, một trong những tính năng bổ sung tùy chọn của F-35 là khả năng cất cánh và hạ cánh thắng đứng. Điều này giúp ích cho việc triển khai máy bay từ các tàu tấ.n côn.g đổ bộ đa năng có boong quá ngắn để máy bay có thể cất cánh bình thường. Theo Russia Beyond, F-35 Lightning có thể giúp tăng đáng kể năng lực chiến đấu của lực lượng không quân của bất kỳ quân đội nào trên thế giới.

Tuy nhiên, điểm yếu của F-35 không nằm ở “phần cứng”, mà ở mức giá. Theo một số nguồn tin, giá tối thiểu trung bình của một chiếc F-35 Lightning là 80-100 triệu USD. Với mức giá này, chỉ những quốc gia phát triển với ngân sách quốc phòng dồi dào mới có thể mua máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của Mỹ với số lượng đáng kể.

Những lý do về chính trị cũng là một yếu tố làm giảm đáng kể khả năng tiếp cận F-35 Lightning của nhiều quốc gia. Vào thời điểm hiện tại, Mỹ chỉ sẵn sàng bán máy bay cho các đồng minh hoặc cho các nước theo quan điểm của Mỹ là thuộc phạm vi ảnh hưởng của mình.

Tuy nhiên, việc mua F-35 Lightning của Mỹ cũng không phải là điều dễ dàng đối với các nước đồng minh. Thụy Sĩ đã không thể mua chiếc tiêm kích này dù có đủ khả năng chi trả và là đồng minh của Mỹ. Việc mua F-35 Lightning của Thụy Sĩ bị cản trở bởi các nước châu Âu vì cho rằng quyết định này sẽ làm suy yếu các công ty châu Âu sản xuất máy bay chiến đấu Eurofighter Typhoon.

Một ví dụ khác về những trở ngại liên quan đến chính trị khi Mỹ bán F-35 là câu chuyện liên quan đến Thổ Nhĩ Kỳ. Sau khi mua một lô hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumf từ Nga, Ankara đã bị Mỹ từ chối cung cấp máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5.

Sự thay thế cho F-35 của Mỹ?

Theo nhà phân tích quân sự Nga và Giám đốc Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ (CAST) Ruslan Pukhov, nếu Checkmate của Nga bắt đầu được sản xuất hàng loạt trong thời gian hợp lý, chiếc máy bay chiến đấu này có thể trở thành một lựa chọn hấp dẫn trong thị trường máy bay chiến đấu trên thế giới.

“Máy bay chiến đấu một động cơ thế hệ thứ 5 với giá bán và chi phí vận hành hợp lý sẽ mang đến một lựa chọn phù hợp cho nhiều quốc gia, đặc biệt là những nước không thể mua F-35 của Mỹ. Bởi vậy, Checkmate có thể trở thành cánh cửa bước vào thế hệ thứ 5 cho lực lượng không quân của nhiều quốc gia trên thế giới, tương tự việc F-35 hiện nay được ví như cánh cổng đối với lực lượng không quân của các đồng minh được hưởng đặc quyền của Mỹ”, ông Pukhov nói.

Chuyên gia phân tích quân sự Nga cho rằng, ngoài mức giá, Checkmate có lợi thế hơn so với F-35 về chi phí vận hành. “Checkmate sẽ có chi phí vận hành mỗi giờ bay bằng 1/7 (khoảng 4.500 USD) so với F-35 của Mỹ (31.000-33.000 USD)”, Giám đốc CAST giải thích.

“Checkmate có khả năng cạnh tranh với máy bay chiến đấu F-35 Lightning II của Mỹ và Saab JAS 39 Gripen của Thụy Điển. Những loại máy bay này được coi là đối thủ cạnh tranh chính trên thị trường trong tương lai”, ông Pukhov lưu ý.

Các nhà phát triển cho biết, chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của nguyên mẫu Checkmate dự kiến diễn ra sớm nhất vào năm 2023. Các biến thể mới như phiên bản không người lái sẽ được phát triển vào năm 2024-2025 và các cuộc thử nghiệm cấp nhà nước sẽ hoàn thành vào năm 2026. Việc giao máy bay chiến đấu mới cho các bên đặt mua cũng sẽ diễn ra trong năm 2026. Theo kế hoạch kinh doanh của tập đoàn United Aircraft Corporation, số lượng xuất khẩu tiềm năng của loại máy bay chiến đấu này là 300 chiếc trong 15 năm tới.