Châu Âu tìm cách đối phó với Trung Quốc trong cuộc chiến xe điện, thuế quan

Việt Dũng21:06 01/01/2025

Quyết định áp thuế đối với xe điện (EV) được trợ cấp của Liên minh châu Âu (EU) đã khơi mào một cuộc tranh luận lớn về khả năng động thái này khuyến khích các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc tăng cường đầu tư vào châu Âu.

Robot lắp ráp xe ô tô điện của hãng Voyah tại Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc) ngày 1/4/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Nếu diễn ra, những khoản đầu tư này có thể thúc đẩy hợp tác công nghệ, tạo việc làm địa phương và chuyển giao các công nghệ tiên tiến, đặc biệt trong lĩnh vực pin, thành phần quan trọng trong quá trình chuyển đổi xanh của EU.

Tuy nhiên, sự lạc quan này cần được cân nhắc thận trọng.

Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc vẫn dè dặt về chuyển giao công nghệ, lo ngại mất việc làm và giảm sản lượng giá trị cao tại thị trường nội địa.

Trong khi đó, EU kiên trì nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, thúc đẩy chiến lược sản xuất tại EU nhằm tăng cường năng lực nội địa và đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

Trung Quốc thống trị chuỗi cung ứng nguyên liệu pin

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã củng cố vị thế thống trị của mình trong chuỗi cung ứng nguyên liệu thô quan trọng (CRM), đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất pin xe điện.

Trung Quốc nắm giữ vai trò quan trọng trong việc tinh chế các khoáng chất thành vật liệu pin, cũng như lắp ráp các thành phần này thành mô-đun pin. Cụ thể, Trung Quốc tinh chế 73% coban, 68% niken và 59% lithium trên toàn cầu.

Về công suất xử lý CRM và sản xuất các thành phần pin, Trung Quốc chiếm lần lượt 85% và 80%.

Tuy nhiên, Trung Quốc không hoàn toàn tự chủ. Họ phụ thuộc vào nguồn cung quốc tế cho các nguyên liệu thô quan trọng như đồng, niken, coban và lithium. Điều này buộc Trung Quốc phải đầu tư và mở rộng hoạt động ra toàn cầu, thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với nhiều quốc gia, đặc biệt là ở châu Phi và khu vực Nam Mỹ.

Các công ty Trung Quốc kiểm soát 2/3 sản lượng coban tại Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC), nơi sản xuất 74% sản lượng coban toàn cầu. Trung Quốc cũng đã ký kết nhiều thỏa thuận khai thác lithium quan trọng tại Tam giác Lithium ở Nam Mỹ, khu vực chứa hơn một nửa trữ lượng lithium của thế giới.

EU phụ thuộc quá lớn vào Trung Quốc

Video đang HOT

Quang cảnh cảng hàng hóa tại tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Với vị thế thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng CRM, EU đang phải đối mặt với sự phụ thuộc quá lớn vào các nguồn tài nguyên của Trung Quốc.

Đáng báo động, có đến 97% lithium được sử dụng trong EU có nguồn gốc từ Trung Quốc. Sự phụ thuộc này gây ra những rủi ro lớn cho chuỗi cung ứng pin của EU, ảnh hưởng đến an ninh kinh tế, quá trình chuyển đổi xanh, phát triển công nghiệp và cơ sở hạ tầng quan trọng của khối.

Những rủi ro này càng trở nên rõ ràng khi Trung Quốc bắt đầu áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với một số nguyên liệu quan trọng, như gali, germani, và các công nghệ tách và tinh chế kim loại đất hiếm. Điều này cho thấy sự mong manh của chuỗi cung ứng và sự cần thiết phải đa dạng hóa nguồn cung của EU.

Đa dạng hóa nguồn cung

Để giảm thiểu sự phụ thuộc vào Trung Quốc, EU đang tích cực đa dạng hóa nguồn cung thông qua quan hệ đối tác với các quốc gia có cùng chí hướng.

EU đã tìm đến các quốc gia châu Phi giàu tài nguyên, ký kết các thỏa thuận hợp tác để phát triển chuỗi giá trị CRM. Bên cạnh đó, EU cũng tăng cường quan hệ với Nhật Bản và Hàn Quốc, hai cường quốc trong ngành pin toàn cầu, để hợp tác tái chế pin xe điện và thúc đẩy chuỗi giá trị bền vững.

Trung Quốc chuyển hướng sang xe Hybird để né thuế tại châu Âu

Thuế quan mới của EU, có thể lên tới 45,3%, bắt đầu có hiệu lực từ cuối tháng 10 vừa qua nhằm chống lại việc Trung Quốc trợ giá sản xuất xe điện.

Ô tô điện được sản xuất tại nhà máy ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang chuyển hướng chiến lược tại châu Âu, tăng cường xuất khẩu xe hybrid để đối phó với mức thuế quan cao mà Liên minh châu Âu (EU) áp dụng đối với xe điện (EV) nhập khẩu từ Trung Quốc. Đây là động thái mà EU nhằm bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của khối trước làn sóng nhập khẩu xe giá rẻ từ Trung Quốc, nhưng lại không áp dụng cho xe hybrid.

Thuế quan mới thúc đẩy xuất khẩu xe hybrid

Thuế quan mới của EU, có thể lên tới 45,3%, bắt đầu có hiệu lực từ cuối tháng 10 vừa qua nhằm chống lại việc Trung Quốc trợ giá sản xuất xe điện. Theo Ủy ban châu Âu (EC), trợ giá này đã dẫn đến tình trạng dư thừa công suất lên đến 3 triệu xe mỗi năm tại Trung Quốc, gấp đôi quy mô thị trường EU.

Để đối phó, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như BYD, một trong những hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc, đang đẩy mạnh xuất khẩu xe hybrid sang châu Âu. Dự kiến, xuất khẩu loại xe này sẽ tăng 20% trong năm nay và còn nhanh hơn trong năm tới.

Tăng trưởng mạnh mẽ của xe hybrid

Xe hybrid, với sự kết hợp giữa động cơ xăng và điện, ngày càng được ưa chuộng tại châu Âu nhờ khả năng tiết kiệm nhiên liệu và giá cả hợp lý. Từ tháng 7 đến tháng 10/2024, xuất khẩu xe hybrid từ Trung Quốc sang châu Âu đã tăng gấp ba lần, đạt 65.800 chiếc, đảo ngược xu hướng sụt giảm trong đầu năm.

Tỷ lệ xe hybrid trong tổng xuất khẩu ô tô Trung Quốc sang châu Âu đã tăng từ 9% trong quý đầu năm lên 18% trong quý 3, trong khi tỷ lệ xe điện giảm từ 62% xuống còn 58%.

Các chiến lược mới của nhà sản xuất ô tô Trung Quốc

Bên cạnh việc tăng cường xuất khẩu, một số hãng xe Trung Quốc còn tính đến việc sản xuất ngay tại châu Âu để tránh thuế. BYD, chẳng hạn, đang cân nhắc sản xuất cả xe hybrid và xe điện tại Hungary.

Hãng này vừa ra mắt mẫu hybrid cắm điện Seal U DM-i tại châu Âu, cạnh tranh trực tiếp với Volkswagen Tiguan và Toyota C-HR. Với giá khởi điểm từ 35.900 euro, mẫu xe của BYD rẻ hơn 700 euro so với Tiguan và thấp hơn 10% so với C-HR.

Ngoài ra, Geely, nhà sản xuất ô tô lớn thứ hai Trung Quốc, cũng giới thiệu một mẫu hybrid mới dưới thương hiệu Lynk & Co cho thị trường châu Âu vào tháng trước.

Ô tô điện được sản xuất tại nhà máy ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Áp lực từ thị trường và khả năng đối mặt với thuế quan mới

Châu Âu hiện là thị trường trọng điểm của Trung Quốc khi các nhà sản xuất xe điện từ nước này đối mặt với mức thuế 100% tại Mỹ và Canada. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cần thận trọng để tránh thêm các đợt thuế quan khác từ EU trong tương lai.

Ông Yale Zhang, Giám đốc điều hành của Automotive Foresight, cho biết: "Nếu BYD tung mẫu xe hybrid Qin Plus vào châu Âu với mức giá 20.000 euro, chắc chắn điều này sẽ gây ra một cú sốc lớn trên thị trường".

Cạnh tranh gay gắt và triển vọng phát triển

Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản như Honda cũng đang tận dụng cơ hội, xuất khẩu nhiều mẫu xe hybrid từ Trung Quốc sang châu Âu để giải quyết tình trạng dư thừa công suất tại thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, các thương hiệu Trung Quốc với chiến lược giá cạnh tranh đang dần chiếm lĩnh thị trường, gây áp lực lớn lên các đối thủ.

Xu hướng chuyển đổi từ xe điện sang hybrid tại châu Âu không chỉ giúp các nhà sản xuất Trung Quốc duy trì xuất khẩu mà còn mở ra cơ hội mở rộng thị phần trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng thay đổi. Nhưng đồng thời, các rủi ro về chính sách thuế mới của EU vẫn là bài toán lớn cho chiến lược dài hạn của họ.

Trung Quốc và EU tham vấn chuyên sâu về thuế quan xe điện Ngày 7/11, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này và Liên minh châu Âu (EU) đang tiến hành tham vấn chi tiết về kế hoạch cam kết giá đối với xe ô tô điện (EV) của nước này. Động thái này diễn ra sau khi EU áp dụng mức thuế cao đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc. Dây...