Châu Á căng thẳng vì quan hệ của hai siêu cường

Không chỉ mâu thuẫn với các nước láng giềng ở Biển Đông, Trung Quốc gần đây còn rơi vào một cuộc đối đầu nảy lửa với Nhật Bản xung quanh cuộc tranh chấp lãnh thổ ở biển Hoa Đông.

Tàu Nhật Bản và Trung Quốc “gầm ghè” nhau ở vùng tranh chấp

Khu vực Châu Á vài tháng trở lại đây đang trở thành điểm nóng đáng lo ngại do một loạt những cuộc tranh chấp lãnh thổ bùng lên giữa các nước láng giềng. Đầu tiên, vào khoảng giữa tháng 4, người dân thế giới được một phen “nghẹt thở” khi Trung Quốc và Philippines đối đầu quyết liệt trên Biển Đông.

Suốt hơn hai tháng trời, người ta đã chứng kiến những động thái gây giật mình của cả Manila và Bắc Kinh ở vùng biển tranh chấp. Đã có nhiều người nghĩ đến viễn cảnh xấu về một cuộc xung đột quân sự giữa Trung Quốc và Philippines ở Biển Đông.

Khi tình hình Biển Đông vừa lắng dịu đi một chút thì Châu Á lại nóng rẫy bởi cuộc đối đầu nảy lửa giữa hai cường quốc hàng đầu khu vực là Trung Quốc và Nhật Bản. Cuộc đối đầu này cũng xuất phát từ vấn đề tranh chấp lãnh thổ. Tokyo và Bắc Kinh đều đòi chủ quyền đối với quần đảo Điếu Ngư hay còn gọi là Senkaku.

Nhật Bản thách thức Trung Quốc

Cuộc tranh chấp lãnh thổ xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là một trong “cái dằm” gây khó chịu nhất trong mối quan hệ giữa hai cường quốc Trung-Nhật. Hai nước thường xuyên có những cuộc đối đầu gay gắt vì cuộc tranh chấp này. Từ đầu năm trở lại đây, Tokyo có nhiều động thái thể hiện thái độ thách thức Bắc Kinh trong vấn đề đảo Senkaku/Điếu Ngư như tổ chức một cuộc thi câu cá ở khu vực tranh chấp hay đưa người ra thăm các đảo.

Tuy nhiên, sóng gió bắt đầu nổi lên dữ dội trong quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản sau khi Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda hôm 7/7 tuyên bố, ông đang cân nhắc khả năng quốc hữu hóa một vài đảo thuộc chuỗi Sensaku/Điếu Ngư để tăng cường khả năng kiểm soát đối với các đảo này.

Khi Trung Quốc còn chưa hết tức giận với động thái trên thì Nhật Bản lại “bồi thêm một đòn nữa” bằng thông tin nước này vừa đạt được một thoả thuận bí mật với đồng minh Mỹ về vấn đề đảo Senkaku.

Hãng thông tấn Kyodo của Nhật Bản hôm 10/7 đưa tin, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ, vấn đề đảo Senkaku/Điều Ngư đã được đưa vào hiệp ước quốc phòng Mỹ-Nhật. Vị quan chức giấu tên này xác nhận, đảo Senkaku/Điếu Ngư – nằm giữa đảo Okinawa và Vùng lãnh thổ Đài Loan ở biển Hoa Đông, hiện giờ đã được “đưa vào phạm vi quy định trong Điều 5 của Hiệp ước An ninh và Hợp tác chung Mỹ – Nhật Bản được ký kết năm 1960″.

Theo hiệp ước trên, Mỹ có nghĩa vụ phải bảo vệ Nhật Bản trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công vào lãnh thổ nước này, bao gồm cả đảo Senkaku. Với cam kết này, Mỹ chính thức công nhận đảo Senkaku thuộc lãnh thổ của Nhật Bản.

Hành động của Nhật Bản trong thời gian qua được xem là một thông điệp mà Tokyo muốn nhắn nhủ đến Bắc Kinh. Thông điệp đó là, Nhật Bản sẽ không nhượng bộ trước Trung Quốc trong vấn đề đảo Senkaku và nước này cũng không ngại đối đầu trực diện với cường quốc lớn nhất khu vực Châu Á này. Sở dĩ Tokyo tự tin như vậy bởi bên cạnh họ luôn có Mỹ – đồng minh thân thiết cũng là cường quốc hùng mạnh nhất thế giới.

Trung Quốc “ra đòn” đáp trả quyết liệt

Với sức mạnh và vị thế ngày càng gia tăng, Trung Quốc tất nhiên không thể để Nhật Bản qua mặt. Nước này đã liên tiếp tung ra những “đòn” đáp trả quyết liệt.

Ngay sau khi Thủ tướng Nhật Bản tuyên bố muốn mua đảo tranh chấp, Bắc Kinh đã cảnh báo đầy sắc lạnh rằng, Tokyo đừng “đùa với lửa” trong vấn đề Senkaku/Điếu Ngư. “Đảo Điếu Ngư và những hòn đảo nhỏ xung quanh là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc từ thời xa xưa. Không ai được phép mua bán lãnh thổ thiêng liêng của Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục áp dụng những biện pháp cần thiết để kiên quyết bảo vệ đến cùng chủ quyền lãnh thổ”, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết.

Liên quan đến thỏa thuận bí mật giữa Mỹ và Nhật Bản, Trung Quốc đã tuyên bố đầy tức giận rằng, bất kỳ thoả thuận riêng nào giữa Mỹ và Nhật Bản sau Chiến tranh Thế giới thứ II liên quan đến đảo Điều Ngư/Senkaku đều bất hợp pháp và không có giá trị. Trung Quốc còn cảnh báo, Hiệp ước An ninh Mỹ – Nhật Bản không được làm phương hại đến lợi ích của các bên thứ 3, trong đó có Trung Quốc.

Không chỉ có phản ứng tức giận bằng lời nói, Trung Quốc còn điều một loạt tàu tuần tra đến chuỗi đảo đang nằm trong tranh chấp giữa hai nước. Theo Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản cho biết, 3 tàu của Trung Quốc đã đi vào khu vực lãnh hải của Nhật Bản xung quanh chuỗi đảo Senkaku/Điếu Ngư sáng hôm 11/7.

Các tàu Trung Quốc đã thể hiện thái độ thách thức, trêu ngươi Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản. Được biết, sáng hôm 12/7, 3 tàu tuần tra của Trung Quốc đã có cuộc đối đầu gay gắt với tàu của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản ở khu vực gần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư.

Vụ va chạm bắt đầu lúc khoảng 4h sáng qua theo giờ Tokyo khi một tàu tuần tra của Trung Quốc tiến vào khu vực cách đảo Sankaku khoảng 22km, xâm nhập vào phần lãnh hải mà Nhật Bản coi là thuộc chủ quyền của nước này. Hai tàu khác của Trung Quốc sau đó cũng xuất hiện trong khu vực và một trong hai con tàu này tiếp tục xâm phạm vùng lãnh hải của Nhật Bản, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản cho biết.

3 tàu của Trung Quốc đã ở khu vực tranh chấp với Nhật Bản suốt 4 giờ đồng hồ. Những con tàu đó chỉ rời đi sau khi liên tục nhận được cảnh báo từ phía các quan chức của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản và sau khi đưa ra những lời nói đầy khiêu khích.

Vụ việc trên khiến nhiều người thực sự lo ngại về khả năng tái diễn cuộc đối đầu căng thẳng năm 2010. Cuộc khủng hoảng quan hệ Trung-Nhật năm đó từng gây ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động thương mại, đầu tư và du lịch song phương trong nhiều tháng trời. Nhiều người còn nghĩ đến viễn cảnh tồi tệ hơn là một cuộc xung đột nổ ra giữa hai cường quốc hàng đầu Châu Á.

Hiện tại, cuộc đối đầu giữa Nhật Bản và Trung Quốc xung quanh vấn đề đảo Senkaku/Điếu Ngư vẫn đang tiếp tục diễn biến theo chiều hướng xấu. Nhật Bản hồi cuối tuần đã triệu hồi Đại sứ của mình từ Trung Quốc về nước để bàn bạc, thảo luận về cuộc tranh chấp hiện nay.

Theo VNMedia