Chánh án Nguyễn Hoà Bình: Tất cả các vụ án phải xác định hậu quả ở thời điểm phạm tội

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình nêu hai lý do phải xác định hậu quả ở thời điểm phạm tội và hàng lang pháp lý của việc này.

Như PLO đã thông tin, tại buổi thảo luận về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV sáng nay (20-11), đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý (TP Đà Nẵng) đã đặt câu hỏi với Chánh án TAND Tối cao, liên quan đến thời điểm xác định thiệt hại trong vụ án hình sự mà cử tri nêu.

Bà Thuý dẫn hai vụ án là vụ Phan Văn Anh Vũ và Trần Văn Minh, đều được TAND TP Hà Nội và TAND Cấp cao tại Hà Nội xét xử, đều liên quan tới ba tài sản nhà nước tại TP Đà Nẵng nhưng một vụ thì trị giá thiệt hại được xác định tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội, một vụ thì xác định tại thời điểm khởi tố vụ án.

Cảm ơn đại biểu đã nêu vấn đề, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình nói ông đã từng trả lời trước Quốc hội về cơ sở khoa học của việc xác định hậu quả của hành vi phạm tội.

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình làm rõ vấn đề đại biểu nêu. Ảnh: QH

Chánh án nêu hai lý do tại sao phải xác định hậu quả ở thời điểm phạm tội.

Một là tất cả các yếu tố cấu thành tội phạm đều phải được xác định ở một thời điểm đấy là thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra.

“Không thể có việc là hành vi, động cơ, mục đích, thủ đoạn xác định ở thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra; còn riêng hậu quả thì khi khởi tố mới xác định, như vậy là không công bằng”- theo ông Bình.

Thứ hai là hậu quả của hành vi phạm tội gây ra cho xã hội phải do chính hành vi đó gây ra chứ không phải do các yếu tố bên ngoài.

Ông Bình minh hoạ: Việc một lô đất ở năm nay có giá 100 tỉ, sang năm lên 200 tỉ, sang năm tiếp theo lên 300 tỉ, đó là do thị trường chứ không phải do hành vi phạm tội gây ra. Nếu chúng ta xác định giá trị đất tại thời điểm khởi tố thì trong thực tế sẽ có những bất cập khác, ví dụ đối với vụ buôn lậu, hối lộ, trộm cắp điện thoại, máy tính.

Theo Chánh án Tối cao, giá đất thường tăng theo thời gian còn giá trị máy tính giảm theo thời gian. Nếu tính tại thời điểm phát hiện hành vi phạm tội (thời điểm khởi tố) thì một loại tội sẽ tăng, một loại tội sẽ giảm, như vậy là không hợp lý.

Về hành lang pháp lý, Chánh án Nguyễn Hoà Bình cho hay Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã có một nghị quyết hướng dẫn tất cả các vụ án sẽ phải xử xác định hậu quả ở thời điểm hành vi phạm tội xảy ra chứ không phải thời điểm phát hiện.

“Vì có thể nhiều năm sau chúng ta mới phát hiện, không thể lấy nhiều năm sau đó để xác định hậu quả. Những vụ xảy ra trước khi có Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán, trái với Nghị của Hội đồng thẩm phán, không đúng sẽ phải xem xét lại”- ông Bình giải thích.

Cũng theo Chánh án Tối cao, trình tự xem xét lại những vụ án đã xác định không đúng thời điểm gây hậu quả của hành vi phạm tội sẽ theo trình tự của luật định.

“Đại biểu có đề nghị toà án phải làm cái này, làm cái khác. Xem xét lại một vụ án có điều kiện của nó, điều kiện đó được ghi trong luật. Muốn xem xét lại thì đề nghị đại biểu làm đúng quy định như vậy chứ chúng tôi không thể căn cứ vào phát biểu tại hội trường của ai đó mà xem xét lại vụ án, cái này không đúng trình tự tố tụng”.

Trước đó, đại biểu Thuý nêu vấn đề HĐTP TAND Tối cao cần làm gì để bảo đảm sự thống nhất, công bằng, khách quan trong việc xét xử hai vụ án Phan Văn Anh Vũ và Trần Văn Minh, tạo niềm tin cho cử tri về sự công minh của pháp luật.