Chẩn đoán nấm da: Dịch tễ, lâm sàng và xét nghiệm đều quan trọng

Nấm da là tình trạng nhiễm nấm trên vùng thân mình và ở các vùng khác nhau của tay chân. Tuỳ vào tác nhân gây bệnh khác nhau mà gây ra các bệnh nấm da tại các vị trí khác nhau. Chấn đoán nấm da sớm rất quan trọng để điều trị bệnh hiệu quả.

Hiểu rõ, nấm da là một bệnh tuy không gây nguy hiểm tới sức khỏe người bệnh lớn nhưng lại gây mất thẩm mỹ và khiến người bệnh khó chịu. Cảm giác ngứa ngáy do nấm da gây ra nhiều ảnh hưởng tới công việc, sinh hoạt, lao động, luyện tập.

Vì vậy, chẩn đoán nấm da sớm và chẩn đoán đúng bệnh đóng một vai trò vô cùng lớn trong việc giúp người bệnh nhanh chóng khỏi bệnh.

Chẩn đoán bị nhiễm nấm da có thể thực hiện qua thăm khám lâm sàng hoặc kết hợp với cách cạo tìm nấm trên da và soi dưới kính hiển vi. Tuy nhiên, còn một số kỹ thuật xét nghiệm chuyên sâu hơn giúp chẩn đoán nấm da trong các trường hợp khó, kháng trị và cho kết quả chính xác.

1. Nấm da được chẩn đoán qua lâm sàng

Khám lâm sàng là hoạt động thăm khám cơ bản ban đầu có tác dụng trong việc theo dõi tình trạng sức khỏe và giúp người bệnh cũng như bác sĩ phát hiện những bất thường. Lâm sàng được hiểu là bác sĩ chỉ nhìn qua, khám bằng cách sờ, gõ, nghe,… vào các bộ phận cơ thể mà chưa có bất kỳ can thiệp hay xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh nào khác.

Vì vậy, khám lâm sàng là bước đầu tiên trong sử dụng trong thăm khám tất cả các bệnh và bệnh nấm da cũng được thăm khám bằng cách này.

Từ kết quả khám, bác sĩ sẽ tìm hiểu các yếu tố gây ra tác động đến người bệnh như độ tuổi, môi trường, nguy cơ mắc bệnh để chỉ định được thực hiện xét nghiệm cận lâm sàng hay xét nghiệm lâm sàng để đưa ra kết luận chính xác về bệnh nấm da mà người bệnh đang mắc phải.

Dù khám lâm sàng đơn giản và cơ bản nhưng lại vô cùng quan trọng và định hướng được tình trạng cũng như nguyên nhân và nguy cơ mắc nấm da.

Các triệu chứng lâm sàng do nấm da gây ra có dạng cấp tính và mạn tính. Tuy nhiên, bệnh nấm da thường mãn tính dai dẳng. Thường do T.rubrum gây nên. Do đó, chẩn đoán phân biệt với các bệnh nấm da khác như: vảy nến, chàm, phong, viêm nang lông sâu, bệnh da có phỏng nước khác, chốc do liên cầu…

Bác sĩ có thể chẩn đoán nấm da thông qua khám lâm sàng – Ảnh Internet

2. Chẩn đoán nấm da dựa vào dịch tễ

Dịch tễ học là khoa học nghiên cứu về tình trạng sức khỏe quần chúng và các yếu tố liên quan ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe đó. Từ đó tìm kiếm mối quan hệ giữa tình trạng sức khỏe và yếu tố liên quan từ đó xây dựng giải pháp để can thiệp nhằm nâng cao tình trạng sức khỏe.

Do đó, kiểm tra dịch tễ nấm da với người nghi ngờ bị bệnh và có tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bệnh bị nấm da.

- Thực hiện kiểm tra nấm da bằng cách lấy mẫu để kiểm tra nấm: Từ đó đưa ra chẩn đoán nấm da xuất hiện do nguyên nhân nào? Những vị trí cần được kiểm tra dịch tễ các vị trí bị nấm như: da mặt, da tóc, da bẹn, nấm trên da hay trên móng tay, móng chân,…

Sau đó sẽ được soi bằng kính hiển vi hoặc nhiều phương pháp khác để tìm ra loại vi khuẩn, virus gây nấm trên da. Kiểm tra dịch tễ xong có thể tìm ra mối liên quan gây ra bệnh nấm da để tìm kiếm giải pháp can thiệp, hỗ trợ điều trị nấm da hiệu quả.

Nấm da cần được chẩn đoán dựa vào dịch tễ của người có nghi ngờ bị bệnh hoặc có tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp với người đang bị bệnh nấm da – Ảnh Internet

3. Thực hiện xét nghiệm chẩn đoán nấm da

Kết quả bệnh nấm da được chẩn đoán đúng thông qua các xét nghiệm như:

- Xét nghiệm bằng đèn Wood:

Đèn Wood tạo ra tia cực tím bước sóng 3.660 Ao. Thực hiện xét nghiệm bằng cách cho bệnh nhân vào buồng tối, chiếu đèn cách da đầu bệnh nhân 15 – 30 cm, những sợi tóc nhiễm nấm sẽ phát huỳnh quang (có màu xanh vàng sáng nếu tóc nhiễm M.audouinii, M.canis, M.ferrugineum, màu xanh trắng đục nếu tóc nhiễm T.schoenleinii).

- Xét nghiệm trực tiếp nấm da:

Đối với những trường hợp bị nấm da tại các vị trí như tóc, móng, vẩy da có thể được xét nghiệm bằng dung dịch KOH 10 – 20%. Xét nghiệm này có thể thấy sợi nấm, bào tử đốt.

Hình ảnh sợi nấm và bảo tử đốt trong vẩy da – Ảnh Internet

- Xét nghiệm nấm da bằng cách nuôi cấy:

Thực hiện nuôi cấy bệnh phẩm vào môi trường Sabouraud có cloramphenicol và cycloheximid để ở nhiệt độ phòng. Sau khoảng thời gian từ 1 đến 3 tuần sẽ thấy nấm mọc.

Sau đó, thực hiện định loại nấm đưa vào hình thái đại thể, vi thể và các nghiệm pháp sinh học như nghiệm pháp xuyên tóc, các yếu tố cần thiết cho sự phát triển để nhận định loại nấm mà người bệnh đang mắc phải.

Đây là một trong những biện pháp xét nghiệm đối với những trường hợp nấm da khó tìm ra nguyên nhân, tác nhân gây bệnh do virus, vi khuẩn và vi nấm ký sinh cơ hội gây bệnh nấm da.