‘Cha đỡ’ của những sản phụ mang HIV/AIDS
Tim thai nhi ngừng đ.ập trước một tuần dự sinh, bác sĩ Vũ cố kìm cảm xúc rồi chỉ huy kíp trực gây chuyển dạ lấy thai ra, bảo vệ mẹ.
Đèn phòng mổ bật sáng. Không khí yên lặng bao trùm. Các y bác sĩ đội mũ kín mít, mỗi người đeo ba đôi găng dài đến bắp tay và mặc thêm áo ni lông để ngăn dịch b.ắn vào người.
Trên bàn mổ là sản phụ 30 t.uổi, mang thai ở tuần 36, mắc bệnh AIDS và đã nhiều lần hỏng thai. Bác sĩ Vũ đ.ánh giá, bệnh nhân mắc bệnh truyền nhiễm nên sức đề kháng kém kết hợp với tiểu đường thai kỳ nên yếu hơn các sản phụ khác.
“Nỗi mất mát đó ám ảnh tôi nhiều năm bởi đ.ứa t.rẻ đã thành hình và chỉ còn một tuần nữa có thể chào đời”, bác sĩ Lê Thế Vũ, 53 t.uổi, Trưởng khoa Sản n.hiễm t.rùng, Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, kể lại một ca bệnh trong ký ức.
Ngoài các bệnh nhân HIV/AIDS, Khoa Sản n.hiễm t.rùng còn tiếp nhận và đỡ đẻ cho những sản phụ mắc nhiều bệnh truyền nhiễm khác như viêm gan B, giang mai, xử lý các trường hợp tai biến sản phụ khoa từ nơi khác chuyển về. Tháng 4/2020, khoa theo dõi một sản phụ là F1 của bệnh nhân Covid-19, khi diễn biến dịch đang phức tạp.
Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thế Vũ, Trưởng khoa Sản n.hiễm t.rùng, Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội. Ảnh: Thùy An
Con đường trở thành bác sĩ của Lê Thế Vũ bắt đầu tình cờ từ một lời nói của cha. “ Sao tay con lúc nào cũng sạch sẽ, bóng nhoáng như vừa sát cồn!”. Ông cụ nghĩ anh hợp làm thầy, “một là thầy giáo, hai là thầy thuốc”. Lời động viên của bố thôi thúc chàng trai t.uổi 17 thi vào trường Y.
Sau 6 năm học, Vũ phải lựa chọn giữa các chuyên ngành là ngoại, sản, nội, nhi để đào tạo chuyên sâu. Thời điểm đó, ngoại khoa là chuyên ngành ước mơ của nhiều người, trong khi sản lại khá nhạy cảm với các bác sĩ trẻ và bệnh nhân. Gạt bỏ những khó khăn, anh nghĩ đơn giản: “Được tận tay đón một đ.ứa b.é chào đời khỏe mạnh là cảm xúc thiêng liêng của bác sĩ và có thể lan toả niềm hạnh phúc đến nhiều người, thế nên tôi chọn”.
Năm 1990, Thế Vũ tốt nghiệp và làm việc tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội. Ca đỡ đẻ đầu tiên là b.é g.ái nay đã làm mẹ và sinh con, gọi bác sĩ Vũ là cha đỡ đầu.
Đến nay, anh đã gắn bó 30 năm với sản khoa, riêng khoa sản truyền nhiễm là 10 năm.
Bác sĩ Vũ (bên phải) đang cùng kíp mổ thực hiện ca phẫu thuật phụ khoa cho bệnh nhân bị giang mai, ngày 8/10. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Chọn truyền nhiễm phải đủ dũng cảm
Bác sĩ Vũ cho biết, ca đỡ cho sản phụ mắc bệnh truyền nhiễm đòi hỏi thao tác “chậm mà chắc”. Trong đó, đỡ đẻ cho sản phụ mắc HIV thường diễn ra lâu hơn so với bình thường. Bác sĩ vừa phải đảm bảo an toàn cho mẹ, không để trẻ bị xây xước vừa trang bị cho bản thân, tránh nguy cơ lây nhiễm, nhất là khi khâu tầng sinh môn hay tiếp xúc liên tục với m.áu, nước ối, dịch tiết…
“Công việc có tính rủi ro cao không có nghĩa là mình phải sợ hãi. Khi đỡ đẻ, tôi chỉ nghĩ đến làm thế nào để mẹ tròn con vuông. Việc thiếu tôn trọng, miệt thị hay bỏ rơi sản phụ là điều không được phép nghĩ đến”, bác sĩ Vũ chia sẻ.
Rủi ro lớn nhất mà công việc này chính là lây nhiễm HIV từ bệnh nhân, song y học hiện nay đã có thuốc chống phơi nhiễm HIV, giúp giảm nguy cơ lây truyền. Một số trường hợp mổ đẻ đòi hỏi tốc độ nhanh chóng nhưng lại phải xử lý từng bước kỹ lưỡng để tránh nguy cơ phơi nhiễm HIV cũng là thách thức với bác sĩ. Do đó, bác sĩ cần cẩn trọng và bảo hộ kỹ hơn bằng kính, mũ, găng tay, áo ni lông.
“Nhiều hôm rời phòng mổ mà người tôi mồ hôi nhiều như tắm, nhìn là biết bác sĩ khoa truyền nhiễm luôn”, bác sĩ cười nói.
Sản phụ mắc bệnh truyền nhiễm thiệt thòi hơn khi phải chịu sự kỳ thị từ cộng đồng, nhất là bệnh HIV. Nhíu mày nhớ lại một sản phụ ở Sơn La mang HIV và ung thư cổ tử cung. Khi biết tin, mẹ của cô đã nhất định không xuống chăm sóc con. Được mọi người ủng hộ một ít t.iền, cô sống lay lắt một mình trong suốt những ngày hậu phẫu.
Video đang HOT
Một người phụ nữ khác đang có cuộc sống bình thường, bỗng chốc nhận kết quả dương tính HIV do sai lầm của chồng. Nỗi đau nhân lên gấp bội khi cô biết mình có thai.
“Nhiều sản phụ chỉ là nạn nhân nhưng khi mắc bệnh khiến họ mất bình tĩnh, có người muốn bỏ con, người muốn chấm dứt cuộc đời”, bác sĩ nói.
Trên thực tế, phụ nữ mang thai nhiễm HIV không có nghĩa là sinh con cũng sẽ nhiễm HIV. Nếu phát hiện và điều trị sớm, tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang con có thể giảm đến 90%. Ngoài HIV, các bệnh truyền nhiễm khác cũng đã có phác đồ điều trị để giảm tỷ lệ lây nhiễm sang thai nhi. Trẻ khi chào đời sẽ được tiêm thuốc dự phòng để bảo vệ, ngăn ngừa khả năng nhiễm bệnh.
Tuy nhiên sản phụ mang bệnh truyền nhiễm có thể khiến thai nhi dị tật, lây nhiễm, thai lưu, mất tim thai. “Không cứu được các bé, thâm tâm tôi chưa bao giờ thanh thản”, bác sĩ nói, giọng nghẹn lại.
Với bác sĩ Vũ, được tận tay đón chào một em bé chào đời là cảm xúc thiêng liêng và cũng là “đặc ân” của bác sĩ sản. Ảnh: Thùy An
30 năm trong nghề, bác sĩ Vũ nói chưa bao giờ thấy hết yêu công việc. Anh không nhớ nổi mình đã đỡ đẻ cho bao nhiêu ca nhưng vẫn thấy mới mẻ khi một đ.ứa t.rẻ bình an, cất tiếng khóc chào đời. Thường được mời đi lễ đầy tháng các bé như lời cảm ơn đến “người cha đỡ” mát tay, anh thấy công việc của mình thiêng liêng và ý nghĩa hơn nhiều phần.
Khép lại một ngày dài trong phòng mổ, anh trở về phòng làm việc đọc bệnh án nhưng vẫn luôn sẵn sàng có mặt khi có ca bệnh cần.
“Là bác sĩ truyền nhiễm, tôi hiểu được sự khó khăn của công việc này”, anh nói. “Thay vì lo lắng, tôi tìm cho mình những lý do để kiên trì, như là khoảnh khắc mẹ tròn con vuông, trọn vẹn hơn nữa là em bé sinh ra không mắc bệnh truyền nhiễm, lớn lên khỏe mạnh”.
'Tôi đi đẻ trong mùa dịch Covid-19'
Sinh con trong mùa dịch Covid-19, Như Ngọc có nhiều lo lắng. Song nhờ sự giúp đỡ của các bác sĩ, sau hành trình vất vả, chị đã 'vượt cạn' thành công.
Tôi là Đặng Như Ngọc (31 t.uổi) sống tại Hà Nội. Đầu năm 2020, tôi kết hôn và sau đó có bầu. Tháng 9, tôi đang mang thai tuần thứ 38 và chờ ngày sinh.
Những tuần cuối, tôi vẫn đi siêu âm đều đặn. Cân nặng của con đo được là 3,4 kg. Vì sức khỏe của tôi tốt, bác sĩ khuyên sinh thường. Điều mà gia đình tôi lo lắng nhất là tình hình dịch Covid-19 đang bùng phát trở lại. Bởi vậy, chúng tôi phải rất cẩn thận khi đi khám thai và chuẩn bị sinh con.
Gần nhà có hồ rộng, hàng ngày, chúng tôi đều dành một tiếng để đi bộ ở đây. Vận động rất tốt cho phụ nữ mang thai, vừa giúp giữ sức khỏe, vừa thuận lợi khi sinh con.
Do mắc tiểu đường thai kỳ, ngoài việc uống nước lọc, tôi bổ sung thêm nước lá vối.
Nhân ngày được nghỉ ở nhà, chồng tôi mang quần áo của con đi giặt. Để an tâm, anh giặt tất cả bằng tay rồi tự mình phơi phóng.
Đồ đạc chuẩn bị đi sinh gồm rất nhiều thứ: quần áo, bỉm tã, sữa viên, máy vắt sữa,... Sợ bị nhầm lẫn hoặc mang thiếu đồ, tôi bày mọi thứ ra giường, kiểm tra lại thật kỹ lưỡng rồi chia làm các túi nhỏ.
Ngày thứ 2 của tuần 38 thai kỳ, bụng bắt đầu nặng hơn khiến tôi gặp khó khăn khi nằm. Tôi thường ngồi dựa vào chồng mỗi tối, đợi cơn buồn ngủ tới rồi mới nằm xuống.
11/9 - ngày thứ 5 của tuần 38 thai kỳ - 7h sáng, tôi thấy đau bụng và bắt đầu có biểu hiện của việc chuyển dạ. Tôi đặt taxi để vào viện ngay.
Do có bệnh nền, tôi chọn sinh tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội).
Những ngày này, Bệnh viện Bạch Mai hạn chế người ra vào. Mọi người đều tuân thủ đeo khẩu trang, đo nhiệt độ và rửa tay bằng nước sát khuẩn. Vì số lượng người chăm bệnh bị hạn chế, chỉ có chồng ở lại cùng tôi.
Đợi từ sáng đến chiều, cường độ cơn co của tôi không tăng lên đáng kể. Các bác sĩ liên tục chẩn đoán tim thai, thăm khám, đo độ mở...
Vận động giúp giảm đau khi những cơn co xuất hiện. Vì vậy, tôi cùng chồng đi lại thường xuyên. Những lúc thấy tôi bị đau, anh ấy vỗ về rồi động viên: "Vợ cố lên nhé! Chồng ở ngay cạnh vợ đây rồi". Do vậy, tôi cảm thấy an tâm hơn rất nhiều.
Đến 19h, những cơn đau dữ dội đến ngày một nhiều. Thỉnh thoảng đang đi bộ, tôi phải dừng lại, bám tay vào thành lan can cho vững. Bác sĩ vừa khám cho tôi cách đây 10 phút, dự kiến đêm nay tôi sẽ sinh.
Ngay khi nhận thông tin từ bác sĩ, mẹ tôi vào viện. Có lúc thấy tôi đau quá, bà đã khóc vì lo lắng. Lúc đó, tôi rất thương mẹ. Trước kia, lúc sinh chị em tôi, có lẽ bà cũng trải qua những cơn đau như thế.
Đến 20h30, tôi được cho vào phòng đẻ. Tôi hồi hộp. Điều này làm cho nhịp tim của em bé cũng tăng lên. Có lẽ, nhờ sợi dây vô hình nào đó, mẹ con tôi đã kết nối.
Là lần đầu tiên sinh con, mặc dù đã đọc qua nhiều sách hướng dẫn trước đó, tôi vẫn không có kinh nghiệm thực tế. Các bác sĩ, hộ sinh hướng dẫn tôi kỹ càng từ việc lấy hơi, đạp chân, co tay, cong người...
Gần 2 tiếng trong phòng đẻ, tôi vẫn chưa thể sinh. Tôi đuối dần và phải thở oxy. Xung quanh tôi, mọi người vẫn liên tục động viên tinh thần: "Không sao, em rất mạnh mẽ mà. Cố thêm chút nữa rồi em và con sẽ được gặp nhau". Đúng 22h55, tiếng khóc đầu tiên của con cất lên.
Bác sĩ đặt con lên bụng của tôi. Lần đầu tiên trong đời, tôi cảm nhận được sự ấm áp đến từ thiên thần bé nhỏ ấy. Tôi cảm thấy hạnh phúc ngập tràn.
Tôi ngắm nhìn thiên thần nhỏ bé trước mặt. Có lẽ cả cuộc đời tôi cũng không thể quên được giây phút đầu tiên thấy con. Chỉ có thể run run, tôi cất tiếng: "Chào bé con của mẹ".
Sau khi làm thủ thuật và vệ sinh, hai mẹ con được di chuyển sang phòng hậu sinh. Mọi người được phép vào thăm một lúc.
Chồng tôi cười tươi, anh hôn lên trán tôi và nói: "Em làm được rồi, em giỏi quá". Anh cũng không quên đưa tay xoa lên mũ của cậu con trai bé bỏng. Đồng hồ đã điểm 0h, vậy là sang ngày mới, mở ra một cuộc sống mới cho gia đình nhỏ hạnh phúc của chúng tôi.
Chúng tôi đặt tên cho con là Hà Huy Khôi và gọi tên ở nhà là Vít để cùng nhớ rằng đã sinh con trong thời gian diễn ra đại dịch Covid-19.
Sau hai ngày hồi sức và theo dõi tại Bệnh viện Bạch Mai, sức khỏe của mẹ con tôi đều ổn định. Bác sĩ cho phép chúng tôi xuất viện về nhà.
[Infographics] Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào 2030 Mục tiêu của Chiến lược Quốc gia là nhằm giảm số người mới nhiễm HIV và t.ử v.ong liên quan đến AIDS, chấm dứt bệnh AIDS tại Việt Nam vào năm 2030 Mục tiêu của Chiến lược là nhằm giảm số người mới nhiễm HIV và t.ử v.ong liên quan đến AIDS, chấm dứt bệnh AIDS tại Việt Nam vào năm 2030, giảm...