Carbon màu nâu nguy hiểm được phát hiện trong không khí ở Himalaya

Himalaya có những đỉnh cao nhất so với bất kỳ dãy núi nào trên Trái đất và là nơi có trữ lượng băng tuyết lớn nhất bên ngoài vòng Bắc Cực và Nam Cực.

Nhưng việc ở trên cao và biệt lập đã không giúp khu vực này tránh được ô nhiễm không khí công nghiệp.

Carbon màu nâu nguy hiểm được phát hiện trong không khí ở Himalaya - Hình 1

Một báo cáo mới đã phân tích thành phần của các hạt trong không khí trên dãy núi trải dài qua Ấn Độ, Pakistan, Afghanistan, Trung Quốc, Bhutan, Nepal, và phát hiện ra sự hiện diện dồi dào đến mức đáng báo động của carbon nâu.

Carbon trong khí quyển được chia thành carbon đen và carbon nâu. Trong đó, carbon đen là một chất dạng hạt mịn, chủ yếu là carbon nguyên chất. Nó thường được hình thành trong quá trình đốt cháy không hoàn toàn ở nhiệt độ cao và là thành phần chính của muội than.

Video đang HOT

Carbon nâu là carbon trộn với ôxy nhưng cũng có dấu vết của các nguyên tố khác như nitơ, lưu huỳnh và kali. Chất này chủ yếu được tạo ra trong quá trình đốt sinh khối hoặc thảm thực vật và cuối cùng tạo ra những quả cầu hắc ín, những quả cầu nhỏ, nhớt chỉ có kích thước vài trăm nanomet.

Các nghiên cứu trước đây từ lâu đã làm nổi bật ảnh hưởng của carbon đen trong khu vực và theo dõi cách các hạt sol khí này di chuyển dọc theo quỹ đạo của khối không khí từ Trung Quốc và Ấn Độ đến Cao nguyên Tây Tạng và Himalaya. Carbon nâu đã bị nghi ngờ đi theo con đường tương tự.

Những mẫu không khí được lấy tại một trạm ghi độ cao từ xa trên sườn phía bắc của dãy Himalaya nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng 28% trong số hàng nghìn hạt được phát hiện là những quả cầu hắc ín.

Những quả cầu hắc ín này vừa hấp thụ ánh sáng vừa hấp thụ nhiệt , khiến băng tuyết khó phản xạ lại tia Mặt trời và do đó sông băng dễ tan chảy hơn.

Những ngọn núi cao nhất Trái đất phát triển như thế nào?

Đó là một quá trình có thể mất hàng tỷ năm, nhưng những ngọn núi thực sự phát triển và chính xác những yếu tố nào kiểm soát sự tăng trưởng đó là chủ đề tranh luận đang diễn ra giữa các nhà khoa học.

Những ngọn núi cao nhất Trái đất phát triển như thế nào? - Hình 1

Theo một nghiên cứu mới, các nhà khoa học phát hiện ra các lực kiến tạo bên dưới các ngọn núi đóng vai trò chủ đạo chứ không phải do sự phong hóa và xói mòn nào trên đỉnh núi kiểm soát mức độ lớn của chúng.

Do đó, đối với các ngọn núi gần các khu vực thường diễn ra sự va chạm mảng kiến tạo, chiều cao núi tối đa chủ yếu được xác định bởi trạng thái cân bằng của các lực nằm sâu trong lớp vỏ Trái đất.

Khi các mảng kiến tạo di chuyển và dịch chuyển về phía nhau, một trong những mảng bị buộc xuống dưới lớp phủ của Trái đất. Khi gấp lại, các dãy núi sau đó xuất hiện trên bề mặt. Câu hỏi lớn được đặt ra là liệu đây có phải là động lực chính đằng sau độ cao của núi hay liệu hao mòn liên quan đến khí hậu có vai trò quan trọng hơn.

Có một yếu tố thứ ba đang diễn ra, được gọi là isostasy - quá trình giữ cho các ngọn núi "nổi" trên đỉnh của lớp phủ nóng và mềm, nhưng dường như điều này ít quan trọng hơn và một phần do hai yếu tố kia điều khiển.

Các nhà khoa học đã phân tích sức mạnh của các ranh giới các mảng cụ thể và mô hình hóa các lực khác nhau sẽ tác động lên các mảng kiến tạo, một phần bằng cách sử dụng các phép đo dòng nhiệt gần bề mặt như một đại diện cho năng lượng ma sát tiềm ẩn.

So sánh các mô hình này với độ cao của dãy núi thực tế ở dãy Himalaya, Andes, Sumatra và Nhật Bản, nhóm nghiên cứu kết luận rằng thực tế những ngọn núi vẫn đang phát triển tích cực. Chiều cao và trọng lượng vẫn cân bằng với lực lượng ngầm khổng lồ bên dưới. Nếu ma sát và ứng suất (nội lực phát sinh trong vật thể biến dạng do tác dụng của các nguyên nhân bên ngoài như tải trọng, sự thay đổi nhiệt độ) bên dưới thay đổi, thì chiều cao của núi cũng sẽ thay đổi.

"Những phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng xói mòn không có khả năng vượt qua các quá trình kiến tạo và đẳng nhiệt giữ cho các ranh giới hội tụ gần với trạng thái cân bằng lực, bởi vì tấm trên rất yếu", các nhà nghiên cứu cho biết.

Các nhà nghiên cứu mô tả nó giống như đặt hai bàn tay của chúng ta dưới một chiếc khăn trải bàn, sau đó di chuyển chúng lại với nhau. Những nếp vải nổi lên ở giữa là những ngọn núi và ma sát của miếng vải từ từ di chuyển trở lại trên bàn tay chính là hoạt động kiến tạo.

Vẫn còn phải xem liệu điều đó có đúng với những ngọn núi không nằm gần các khu vực hút chìm hay không, nơi một mảng kiến tạo đang trượt xuống dưới một mảng khác vẫn có thể chiều cao của núi bị giới hạn bởi điều kiện khí hậu, chẳng hạn như vị trí của dòng tuyết. Hơn nữa, để hiểu được kết quả mới, các nhà địa chất sẽ cần phải đánh giá lại ý tưởng của họ về sức mạnh của vỏ Trái đất ở khu vực miền núi.

Nghiên cứu sâu hơn sẽ dẫn đến nhiều câu trả lời hơn, và một ý tưởng tốt hơn về cách kiểm soát chiều cao của dãy núi trên khắp thế giới. Cho đến nay, nghiên cứu mới mang đến cho các nhà địa chất một cách suy nghĩ mới về các lực bên dưới lớp vỏ ảnh hưởng đến các dãy núi hùng vĩ mà chúng ta thấy nằm ngổn ngang trên khắp bề mặt hành tinh của chúng ta.

"Chúng tôi kết luận rằng sự thay đổi thời gian theo chiều cao của núi phản ánh những thay đổi dài hạn trong cân bằng lực, không phải là dấu hiệu của ảnh hưởng bởi khí hậu", các nhà nghiên cứu cho biết.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Cậu bé sống sót thần kỳ sau 94 phút trốn trong khoang chứa càng đáp máy bayCậu bé sống sót thần kỳ sau 94 phút trốn trong khoang chứa càng đáp máy bay
10:09:45 24/09/2025
Nữ công nhân nghèo bất ngờ đổi đời sau khi tìm thấy 8 viên kim cươngNữ công nhân nghèo bất ngờ đổi đời sau khi tìm thấy 8 viên kim cương
19:47:49 23/09/2025
Cô dâu 50 tuổi cưới chú rể 30 tuổi, dân mạng dậy sóngCô dâu 50 tuổi cưới chú rể 30 tuổi, dân mạng dậy sóng
06:51:52 24/09/2025
Loài cá cô đơn nhất thế giớiLoài cá cô đơn nhất thế giới
17:59:12 24/09/2025
Con bò 5 chân được trả 826 triệu đồng, người đàn ông từ chối bánCon bò 5 chân được trả 826 triệu đồng, người đàn ông từ chối bán
17:53:41 24/09/2025
12 phụ nữ lập xóm "không đàn ông, không rắc rối"12 phụ nữ lập xóm "không đàn ông, không rắc rối"
18:24:00 23/09/2025
Cãi nhau với vợ, người đàn ông lái ô tô đi trộm cây ATMCãi nhau với vợ, người đàn ông lái ô tô đi trộm cây ATM
19:03:34 23/09/2025
Lõi Trái Đất chứa đựng những gì?Lõi Trái Đất chứa đựng những gì?
21:04:56 24/09/2025

Tin đang nóng

Nhã Phương xác nhận đang mang thai lần 3, Trường Giang vui quá nên sai 1 thông tin cực quan trọng!Nhã Phương xác nhận đang mang thai lần 3, Trường Giang vui quá nên sai 1 thông tin cực quan trọng!
13:07:20 25/09/2025
Kiểm tra chiếc thùng khả nghi, bàng hoàng phát hiện thi thể trẻ sơ sinh bên trongKiểm tra chiếc thùng khả nghi, bàng hoàng phát hiện thi thể trẻ sơ sinh bên trong
15:21:15 25/09/2025
Mỹ nhân "Gia đình là số 1" Hwang Jung Eum lĩnh án tù, suy sụp bật khóc ngay giữa tòaMỹ nhân "Gia đình là số 1" Hwang Jung Eum lĩnh án tù, suy sụp bật khóc ngay giữa tòa
15:18:12 25/09/2025
Nữ nghệ sĩ là hoa hậu màn ảnh Việt hiếm hoi công khai chồng, sống hạnh phúc dù "mỗi người một nơi"Nữ nghệ sĩ là hoa hậu màn ảnh Việt hiếm hoi công khai chồng, sống hạnh phúc dù "mỗi người một nơi"
13:12:30 25/09/2025
Vợ đại gia phản ứng khi "nam thần" Bình Minh bị chê nhan sắc tụt dốc: "Người chứ có phải vật đâu?"Vợ đại gia phản ứng khi "nam thần" Bình Minh bị chê nhan sắc tụt dốc: "Người chứ có phải vật đâu?"
13:15:15 25/09/2025
Miss Universe Vietnam đính chính sau khi công bố Hương Giang thi quốc tếMiss Universe Vietnam đính chính sau khi công bố Hương Giang thi quốc tế
14:02:51 25/09/2025
3 loại rau cực bổ phổi: Nấu và ăn luân phiên 1 lần/tuần khi trời lạnh giúp dưỡng ẩm và giải độc cho phổi3 loại rau cực bổ phổi: Nấu và ăn luân phiên 1 lần/tuần khi trời lạnh giúp dưỡng ẩm và giải độc cho phổi
12:50:54 25/09/2025
Nam NSND đình đám U70 ở trọ, bán hàng online vẫn tặng bạn gái kém 36 tuổi điện thoại đắt tiềnNam NSND đình đám U70 ở trọ, bán hàng online vẫn tặng bạn gái kém 36 tuổi điện thoại đắt tiền
11:21:29 25/09/2025

Tin mới nhất

Bí ẩn chiếc răng trên trán cá mập ma và chiến lược giao phối khác thường

Bí ẩn chiếc răng trên trán cá mập ma và chiến lược giao phối khác thường

22:32:29 23/09/2025
Khám phá về bộ răng trên trán của loài cá này không chỉ cho thấy một đặc điểm độc đáo, mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới về sự linh hoạt và sáng tạo của quá trình tiến hóa.
26 con vẹt gây tranh cãi toàn cầu

26 con vẹt gây tranh cãi toàn cầu

18:21:33 23/09/2025
Loài vẹt đuôi dài Spix màu xanh lam hiếm gặp, được tuyên bố tuyệt chủng trong tự nhiên vào năm 2019 trước khi một chương trình nhân giống nuôi nhốt bắt đầu tái du nhập chúng vào Brazil, đã trở thành trung tâm của một cuộc tranh chấp quố...
Hố đen trong vũ trụ hình thành như thế nào?

Hố đen trong vũ trụ hình thành như thế nào?

15:40:41 23/09/2025
Hố đen là những "gã khổng lồ" có khối lượng gấp hàng triệu đến hàng tỷ lần Mặt Trời của chúng ta. Chúng tạo ra lực hấp dẫn mạnh đến mức ngay cả ánh sáng cũng không thể thoát ra được.
Bí ẩn của thời gian và tham vọng vượt qua giới hạn của loài người

Bí ẩn của thời gian và tham vọng vượt qua giới hạn của loài người

19:12:54 22/09/2025
Liệu có tồn tại một chiều không gian thứ tư? Và nếu có, điều gì sẽ xảy ra nếu con người, sinh vật bị ràng buộc bởi thời gian, có thể bước chân vào thế giới đó?
Núi lửa 'mắt lồi' trên bán đảo đầu lâu nhìn chằm chằm vào không gian

Núi lửa 'mắt lồi' trên bán đảo đầu lâu nhìn chằm chằm vào không gian

11:21:29 22/09/2025
Một bức ảnh của phi hành gia cho thấy hai hồ núi lửa dường như đang nhìn lên không trung từ Bán đảo Chiltepe thuộc hồ Managua, Nicaragua.
Loài cây quý hiếm bậc nhất thế giới, chỉ nở hoa 1 lần duy nhất rồi "tự tử"

Loài cây quý hiếm bậc nhất thế giới, chỉ nở hoa 1 lần duy nhất rồi "tự tử"

11:18:12 22/09/2025
Tại một khu vực biệt lập rộng vỏn vẹn 4km2 ở Analalava, Madagascar, tồn tại một loài cây độc đáo và bí ẩn bậc nhất thế giới: cọ tự tử (Tahina spectabilis)
Hòn đá bí ẩn 'mọc' giữa ngã ba đường và những chuyện kỳ lạ

Hòn đá bí ẩn 'mọc' giữa ngã ba đường và những chuyện kỳ lạ

06:48:11 22/09/2025
Tại phường Vĩnh Phúc (tỉnh Phú Thọ), một hòn đá nằm giữa ngã ba đường từ nhiều năm nay gắn liền với những câu chuyện kỳ bí mà người dân địa phương vẫn thường kể lại.
Chú rể 72 tuổi kết hôn với cô dâu 27 tuổi, đám cưới ở nơi đặc biệt

Chú rể 72 tuổi kết hôn với cô dâu 27 tuổi, đám cưới ở nơi đặc biệt

16:30:26 21/09/2025
Chú rể 72 tuổi và cô dâu 27 tuổi đã quyết định tổ chức đám cưới của mình tại Ấn Độ sau khi trải nghiệm chuyến đi đầu tiên đến đất nước này.
Tôn vinh các nghiên cứu "khiến người ta bật cười rồi suy ngẫm"

Tôn vinh các nghiên cứu "khiến người ta bật cười rồi suy ngẫm"

16:30:02 21/09/2025
Một loạt phát minh khoa học kỳ lạ và hài hước đã được xướng tên tại lễ trao giải Ig Nobel lần thứ 35 tổ chức ở TP Boston, bang Massachusetts - Mỹ hôm 18-9.
Độc lạ trào lưu xăm răng của giới trẻ Trung Quốc

Độc lạ trào lưu xăm răng của giới trẻ Trung Quốc

16:29:30 21/09/2025
Xăm răng đang trở thành xu hướng mới thu hút giới trẻ Trung Quốc nhờ tính linh hoạt và sự độc đáo, nhưng cũng kéo theo nhiều ý kiến trái chiều về sức khỏe.
Phát hiện "kho báu" quý giá trong ngôi nhà bị cháy

Phát hiện "kho báu" quý giá trong ngôi nhà bị cháy

16:28:46 21/09/2025
Các nhà khảo cổ học đã khai quật được kho báu quý giá bên trong tàn tích ngôi nhà bị cháy của một gia đình thời La Mã.
Ngư dân tình cờ bắt được "thủy quái" nặng 150kg: Chuyên gia nói hiếm gặp đến mức cả đời chỉ thấy một lần

Ngư dân tình cờ bắt được "thủy quái" nặng 150kg: Chuyên gia nói hiếm gặp đến mức cả đời chỉ thấy một lần

17:53:23 20/09/2025
Những ngày giữa tháng 6 vừa qua, mạng xã hội Philippines xôn xao trước hình ảnh một con thủy quái khổng lồ nặng tới 150kg, dài hơn 2 mét, bị ngư dân ở thị trấn ven biển Paracale, tỉnh Camarines Norte tình cờ bắt được

Có thể bạn quan tâm

NSƯT Kim Tử Long "phản pháo" tin giả, kêu gọi mạng xã hội dừng chà đạp nghệ sĩ

NSƯT Kim Tử Long "phản pháo" tin giả, kêu gọi mạng xã hội dừng chà đạp nghệ sĩ

16:40:33 25/09/2025
NSƯT Kim Tử Long thẳng thắn chia sẻ về những tin đồn mạng xã hội gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống và danh dự của anh, đồng thời kêu gọi cộng đồng mạng chia sẻ thông tin chính xác.
Xét xử cựu Tổng giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn Lê Thúy Hằng và các đồng phạm

Xét xử cựu Tổng giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn Lê Thúy Hằng và các đồng phạm

Pháp luật

16:34:37 25/09/2025
Giám đốc xưởng vàng bàn bạc và thống nhất với Tổng giám đốc mua vàng nguyên liệu ngoài thị trường, đưa vàng nguyên liệu bên ngoài vào sản xuất vàng miếng trái quy định, gây thiệt hại lớn cho ngân sách Nhà nước.
Lý do Hong Kong không thiệt hại nặng trước sức gió 195km/h của bão Ragasa

Lý do Hong Kong không thiệt hại nặng trước sức gió 195km/h của bão Ragasa

Thế giới

16:30:41 25/09/2025
Chuyên gia nhận định, Hong Kong đã không bị thiệt hại nặng nề nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước Ragasa, một trong những cơn bão mạnh nhất trong lịch sử của đặc khu.
Nhan sắc phù nề cứng đờ của nữ thần thanh xuân gây sốc, không nhìn tên còn lâu mới nhận ra là ai!

Nhan sắc phù nề cứng đờ của nữ thần thanh xuân gây sốc, không nhìn tên còn lâu mới nhận ra là ai!

Nhạc quốc tế

16:26:41 25/09/2025
Trông thấy một Lizzy khác lạ như vậy, netizen chỉ biết tiếc nuối ngoại hình đáng yêu, rạng rỡ cô nàng từng được biết đến ngày nào.
Nhóm fangirl của Dương Domic chi gần 3 triệu bao cả quán net, cày MV hùng hục cả đêm chỉ đổi lấy 1 view

Nhóm fangirl của Dương Domic chi gần 3 triệu bao cả quán net, cày MV hùng hục cả đêm chỉ đổi lấy 1 view

Nhạc việt

16:20:30 25/09/2025
Nhóm fangirl của Dương Domic chỉ nhận lại thành quả cười ra nước mắt: cả 55 máy cộng dồn lại cũng chỉ được tính vỏn vẹn... 1 view.
Luật sư đại diện Thiều Bảo Trâm lên tiếng về việc biểu diễn tại sự kiện của trang web cá độ

Luật sư đại diện Thiều Bảo Trâm lên tiếng về việc biểu diễn tại sự kiện của trang web cá độ

Sao việt

16:17:05 25/09/2025
Sau nhiều ngày tranh cãi, phía Thiều Bảo Trâm chính thức đưa ra phát ngôn về hình ảnh biểu diễn tại sự kiện trang web cá độ.
Cô dâu Việt tiết lộ chi phí sống ở quốc gia đắt đỏ bậc nhất thế giới

Cô dâu Việt tiết lộ chi phí sống ở quốc gia đắt đỏ bậc nhất thế giới

Netizen

16:06:39 25/09/2025
Lấy chồng ở Thụy Sĩ, Quỳnh Anh trải nghiệm cuộc sống tối giản, chi tiêu 10.000 Franc Thụy Sĩ/tháng (hơn 300 triệu đồng) và hòa nhập văn hóa độc đáo như trôi sông sau giờ làm.
Đến lượt Yoona (SNSD) bị tố "thượng đẳng" hơn Jeon Ji Hyun, khán giả tẩy chay cực gắt

Đến lượt Yoona (SNSD) bị tố "thượng đẳng" hơn Jeon Ji Hyun, khán giả tẩy chay cực gắt

Sao châu á

16:04:15 25/09/2025
Phim mới của thành viên nhóm SNSD không chỉ dính nghi vấn đạo nhái, ăn cắp văn hóa mà còn bị chỉ trích là cố ý hạ thấp triều Minh của Trung Quốc.
Bão số 9 chưa đến, người dân lại lo bão số 10

Bão số 9 chưa đến, người dân lại lo bão số 10

Tin nổi bật

15:34:07 25/09/2025
Nhiều người dân ở Quảng Ninh cho biết trong lúc chuẩn bị tránh bão số 9, họ lại đang rất lo lắng với cơn bão số 10 kế tiếp.
Phim thảm họa có Cát Phượng rời rạp

Phim thảm họa có Cát Phượng rời rạp

Hậu trường phim

15:14:40 25/09/2025
Tiệm cầm đồ: Có chơi có chịu của đạo diễn Hoàng Anh Duy gây ồn ào ngay từ buổi ra mắt công chúng. Phim rời rạp từ ngày 25/9 với doanh thu thảm họa.
Loại cá Việt bổ như cá hồi, rất tốt cho tuổi trung niên

Loại cá Việt bổ như cá hồi, rất tốt cho tuổi trung niên

Sức khỏe

15:07:34 25/09/2025
Ở tuổi trung niên, nhiều người bắt đầu lo lắng về việc cơ thể trở nên chậm chạp, sức mạnh không còn như trước và các cơn đau nhức xuất hiện nhiều hơn. Việc duy trì khối cơ và sự dẻo dai của xương khớp vì thế trở thành ưu tiên hàng đầu.