Cạnh tranh cho vay tiêu dùng ngày càng khốc liệt

Sự góp mặt của nhiều cái tên mới như EVN Finance, Lotte Finance, Viet Credit,… đã làm gia tăng mức độ cạnh tranh khốc liệt của thị trường TCTD vốn được nhận định là còn non trẻ và nhiều tiềm năng của Việt Nam.

Nhiều gương mặt mới nổi lên

Thị trường tài chính tiêu dùng ngày càng cạnh tranh khốc liệt với sự gia nhập của nhiều gương mặt mới ngoài những cái tên quen thuộc hay bắt gặp như FE Credit, HD Saison, Home Credit…

Mới đây nhất vào đầu tháng 8, cái tên SHB Finance được công bố rộng rãi khi Công ty SHB Finance chính thức triển khai dịch vụ bán hàng toàn diện, ra mắt gói sản phẩm cho vay tiền mặt tín chấp phục vụ nhu cầu tiêu dùng.

Trong tháng 6, cổ đông lớn duy nhất là Tổng Công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM) quyết định đổi tên Công ty Tài chính cổ phần Xi Măng (CFC) thành Công ty Tài chính cổ phần Tín Việt (VietCredit). Vốn điều lệ của công ty giữ nguyên 604,9 tỷ đồng.

Trước đó, chỉ trong hai tháng đầu năm nay, thị trường có thêm sự nhập cuộc của 4 công ty tài chính tiêu dùng gồm EVN Finance, Công ty Tài chính Lotte, Công ty Tài chính bưu điện và Công ty Tài chính Prudential. Trong đó có ba thương vụ mua bán, sáp nhập (M&A).

Cụ thể, SeABank rót 710 tỷ đồng mua lại Công ty Tài chính bưu điện (PTF); Lotte Card chi hơn 1.700 tỷ đồng mua lại 100% vốn Công ty Tài chính Techcombank nay chuyển thành Công ty Tài chính Lotte; Shinhan Card rót hơn 3.420 tỷ đồng (khoảng 151 triệu USD) mua lại Công ty Tài chính Prudential Việt Nam (PVFC).

Cuối 2017, MBBank ra mắt Công ty Tài chính TNHH MB Shinsei (thương hiệu MCredit), đồng thời chuyển nhượng 49% vốn cổ phần của Mcredit cho Công ty tài chính TNHH MB Shinsei, công ty con của ngân hàng Nhật Bản Shinsei Bank.

Cho vay tiêu dùng Việt Nam còn non trẻ

Theo nhận định của Financial Times, lĩnh vực cho vay tiêu dùng của Việt Nam vẫn còn tương đối trẻ trong khi hình thức cho vay này đã trở nên phổ biến tại nhiều nước Châu Á. Quý II, gần một nửa số người thành thị ở Việt Nam nói rằng họ không có bất kỳ khoản nợ nào, cao hơn nhiều so với các nước Đông Nam Á khác.

Kết quả khảo sát về nhu cầu vay nợ người dân của 5 nước trong khu vực ASEAN

Thống kê chính thức cho thấy rằng các khoản vay tiêu dùng tín chấp chỉ ở mức 23 tỷ USD trong năm 2017, tương đương với khoảng 10% GDP của Việt Nam. Trong khi con số này tại Thái Lan bằng khoảng 80% GDP.

Nhiều chuyên gia tài chính nhận định Việt Nam là nước có nhiều tiềm năng phát triển lĩnh vực này với dân số trẻ và nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng. Quy mô dân số nước ta đạt trên 92 triệu dân với 70% dân số đang trong độ tuổi 15 – 64; tốc độ tăng trưởng kinh tế trên 6%.

Theo Nielsen, chỉ số niềm tin tiêu dùng của Việt Nam ghi nhận mức tăng cao nhất trong khu vực ASEAN. Chỉ số này đạt 124 điểm trong quý I/2018 từ 115 điểm. Người dân Việt Nam, sau khi tiết kiệm, ngày càng sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ cao cấp như chăm sóc sức khỏe, du lịch, giáo dục,…

Đánh giá của CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), tài chính tiêu dùng dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ hai con số trong ba năm tới khi các hộ gia đình sẵn sàng tăng chi tiêu. Tỷ lệ tiết kiệm quốc gia/GDP của Việt Nam chỉ đạt 24%, thấp nhất so với một số nước trong khu vực.

Thống kê của NHNN cho thấy, 5 năm qua, tín dụng tiêu dùng đã tăng gần 5 lần. Cụ thể, cuối năm 2012, tổng dư nợ cho vay tiêu dùng khoảng 230.000 tỷ đồng, chiếm 8% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế thì đến cuối năm 2017, dư nợ tín dụng tiêu dùng đạt khoảng 1,1 triệu tỷ đồng (gấp 4,8 lần năm 2012), chiếm khoảng 18% tổng dư nợ của nền kinh tế.

Tính đến 31/5, tổng tài sản của công ty tài chính, cho thuê đạt 143.726 tỷ đồng, tăng 1,29% so với cuối năm trước; vốn điều lệ tăng 2,68% và vốn tự có tăng hơn 17%.

Nguồn: Thống kê từ NHNN

Cạnh tranh khốc liệt

Mặc dù được đánh giá còn non trẻ và có nhiều dư địa để phát triển nhưng việc gia nhập và cạnh tranh trong ngành cũng diễn ra không ngừng. Càng nhiều công ty tài chính tiêu dùng gia nhập thị trường, mức độ cạnh tranh càng trở nên căng thẳng hơn.

Nhiều công ty mới nhưng không phải công ty nào cũng nhanh chóng gặt hái được thành công trong thị trường béo bở mà cũng đầy cạm bẫy này. Bằng chứng là cả nước có tới hơn 16 công ty tài chính, nhưng hơn 80% thị phần nằm trọn trong tay 4 công ty lớn: FE Credit, Home Credit, HD Saison, Prudential Finance.

Trong khi đó, những “ông lớn” như FE Credit và Home Credit lại tiếp tục tăng vốn. Mới đây, FE Credit tăng vốn điều lệ từ 2.790 tỷ lên 4.474 tỷ đồng. Đầu năm 2018, công ty này còn ký kết hợp đồng vay trị giá 50 triệu USD với đối tác Lion Asia I để mở rộng hoạt động kinh doanh. Trước đó, HD Saison cũng nâng mức vốn điều lệ từ 800 tỷ đồng lên 1.100 tỷ đồng.

Tại tọa đàm “Tài chính tiêu dùng – an toàn cho các nhà đầu tư và người tiêu dùng” hồi tháng 5, FE Credit, công ty tài chính thuộc VPBank đã chiếm 55% thị phần cho vay tiêu dùng. Công ty được xem là “con gà đẻ trứng vàng” cho VPBank, khi đóng góp khoảng một nửa lợi nhuận của ngân hàng trong năm 2017.

Tuy nhiên, nửa đầu năm nay, tăng trưởng lợi nhuận của FE Credit có dấu hiệu chững lại, đạt 1.575 tỷ đồng, tăng 16%, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng. Theo FE Credit, việc thiếu hụt nhân sự là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty. Nhiều công ty tài chính tiêu dùng mới thành lập đã lôi kéo đi nhiều nhân viên cũ. Số lượng hợp đồng cho vay bình quân mỗi nhân viên đã giảm mạnh vào tháng 3.

Các chuyên gia tài chính cho rằng, việc có nhiều công ty gia nhập vào thị trường sẽ làm cho cơ cấu thị trường trở nên đa dạng, cạnh tranh sẽ làm “giá cả” của các khoản vay trở nên hợp lý hơn. Người tiêu dùng có nhiều lựa chọn trong việc sử dụng dịch vụ này.

Thị trường cho vay tiêu dùng phát triển còn có thể hỗ trợ việc hạn chế “tín dụng đen” phát triển. Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, việc mở rộng cung ứng vốn của các ngân hàng và công ty tài chính này cũng sẽ giúp người dân tiếp cận những nguồn tín dụng chính thức. NHNN cũng đã ban hành các văn bản cụ thể về hoạt động, chấn chỉnh cho vay tiêu dùng, góp phần hạn chế tình trạng tín dụng đen.

Theo Kinh tế & Tiêu dùng