Canh thịt nai không ngon bằng măng nàng hái

Nông Mạnh Hùng13:37 10/04/2020

Vẫn biết măng là món ăn quá quen thuộc của dân nước mình, song xin đoan chắc chỉ người dân tộc Thái mới biết chế biến món măng gio.

Măng gio được làm bằng phần búp của măng tre, măng bương, măng luồng hoặc măng giang.

Măng đắng

Mùa mưa là mùa măng mọc nhiều nhất. Chẳng e mưa ngại nắng, những mụt măng non cứ thế nhọn như chông chồi lên khỏi mặt đất. Vào mùa này trên đất miền rừng mọc thật lắm loại măng.

Măng vầu. Măng giang. Măng trúc. Măng sặt. Măng nứa. Măng riềng. Măng riềng dại. Măng sa nhân. Măng nghệ. Măng bương. Măng luồng. Cùng vài loại măng tre khác.

Loại măng nào cũng khoác vỏ bẹ nâu như màu đất để rồi sau này mới rụng bẹ lớn dần thành thân cây xanh.

Măng miền rừng có nhiều nên thường xuyên xuất hiện trong bữa cơm của dân bản. Măng vốn bị coi là món ăn con nhà nghèo, vậy mà tục ngữ Thái lại có câu: “nặm keng quang bớ tò nó nạng sẳn” (Canh thịt nai không ngon bằng măng nàng hái).

Măng chua

Cũng phải thôi, đã thương yêu nhau thật lòng, sống chung một nhà thì món măng suông cũng ngon vì chứa đậm tình của người phụ nữ vất vả sớm tối lo bữa cơm cho cả gia đình.

Măng tươi mới hái về, tùy theo từng loại mà có thể đem nướng thui, nướng lam, nướng vùi, luộc, đồ, xào, kho cá, ninh xương, nấu canh chảo hoặc làm nộm để ăn.

Món măng luộc cho dù là loại đắng hay ngọt mà chấm ăn cùng nước mắm thì hơi vô duyên, cọc cạch như thể đôi đũa lệch.

Măng luộc là phải ăn chấm đậu phụ nhự hoặc chẳm chéo mák khén thì mới thấy ngon thăng hoa, thì mới đúng là món măng của núi.

Măng vầu

Mà đã nhắc tới măng luộc thì phải nhắc kèm thêm lộc non cây fắc mạ. Lộc non fắc mạ ăn ghém cùng măng luộc rất ngon bùi.

Vậy nên người Thái mới nói với nhau:

Nó lộ kem fắc mạ

Tai khửn phạ bớ lứm

Video đang HOT

Nghĩa là:

Măng luộc ghém fắc mạ

Chết lên trời chẳng quên

Tiếc rằng, lộc non fắc mạ chỉ nảy trong dịp tháng xuân, chứ không ra quanh năm để người thưởng thức.

Món măng nướng thui cả vỏ bẹ thì nhiều người không lạ. Nhưng món măng nướng lam, hoặc nướng vùi thì chỉ có đến bản Thái mới được thấy, được biết.

Với món nướng lam thì măng được thái nhỏ, trộn đều cùng các loại gia vị và sau đó bỏ vào ống nứa hoặc ống tre tươi rồi nút chặt lại đem lam trên lửa.

Nướng vùi thì măng cũng được trộn đều cùng gia vị, gói bọc lại bằng lá dong tươi, rồi đem vùi dưới tro nóng. Nhiệt độ của bếp lửa đang cháy sẽ làm chín măng.

Vẫn biết măng là món ăn quá quen thuộc của dân nước mình, song xin đoan chắc chỉ người Thái mới biết chế biến món măng gio.

Măng gio được làm bằng phần búp của măng tre, măng bương, măng luồng hoặc măng giang chứ không dùng các loại măng khác.

Canh cháo măng

Búp măng sau khi chẻ vừa miếng sẽ được ngâm vào nước gio lọc trong khoảng một, đôi ngày.

Lượng gio phải vừa đủ, quá gio thì măng sẽ cứng, còn thiếu gio thì măng sẽ bị bị nhũn ăn không ngon. Thường, măng gio được đem ninh canh cùng xương hoặc móng giò.

Xếp hạng thì có lẽ măng tre ngọt là ngon nhất. Măng ngọt vừa hái về, thái mỏng xào ngay thì kẻ kén ăn cũng phải khen tấm tắc. Không khen sao được khi miếng măng trắng ngà nhai lật sật như sụn non và cho vị ngọt ngon hiếm gặp ở món khác.

Một số loại măng tươi hái về nếu chưa ăn ngay thì có thể phơi sấy làm măng khô, hoặc ngâm làm măng chua, măng ớt để dành ăn dần.

Mùa này đang mùa mưa. Chợ phố núi lại đang bầy bán nhiều thứ măng. Nếu ra chợ không có duyên gặp mua được măng ngọt tươi mới hái thì mua măng gio về ninh canh xương, hoặc mua măng ỏm để nấu cùng bột gạo, thịt băm thành món canh chảo ăn cũng rất tuyệt.

HÀ MẠNH PHONG

Những món đặc sản không thể bỏ qua khi đến hồ Ba Bể

Hồ Ba Bể là địa điểm du lịch được nhiều du khách yêu thích bởi địa hình độc đáo, độ cao khoảng 145 m so với mặt nước biển và nhiều món đặc sản ẩm thực mang hương vị núi rừng vô cùng độc đáo.

Hồ Ba Bể là hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam thuộc xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Nơi đây là điểm dừng chân thú vị cho du khách khi muốn tránh xa cuộc sống ồn ào chốn thị thành để trải lòng cùng thiên nhiên hoang sơ, mênh mông và huyền ảo.

Ngoài những phút giây thư giãn cùng cảnh vật, du khách sẽ được thưởng thức những món ăn mang đậm phong vị địa phương nơi đây.Hãy cùng khám phá những đặc sản ẩm thực nổi tiếng của hồ Ba Bể nơi đây nhé:

Cá nướng Ba Bể

Cá trong hồ Ba Bể có rất nhiều, thường được người dân đánh bắt thủ công, số lượng cá không nhiều nhưng chất lượng thì tuyệt vời vì thịt cá trắng, chắc và có vị ngọt. Người ta chọn lấy loại cá chỉ nhỏ bằng ngón tay cái, loại cá này vừa giống như cá bống, vừa giống con cá nẹp ở xuôi để làm món cá nướng.

Không gì khoái bằng ngồi bên bờ hồ Ba Bể, nhâm nhi đĩa cá nướng chấm tương ớt với vài chén rượu ngô. Vị cá thơm lừng, thịt cá bùi và dai. Rượu ngô cay cay nhưng vẫn có vị ngọt đâu đây nơi cuống lưỡi. Cùng ngắm cảnh hồ Ba Bể, thần tiên và thăng hoa hơn bất cứ mâm cao cỗ đầy nào khác.

Lạp sườn hun khói

Lạp sườn được làm từ thịt lợn bản nên thịt thơm và chắc. Điểm độc đáo của lạp sườn Bắc Kạn là được tẩm ướp bằng gừng đá, một loại gừng chỉ mọc trên đá của người dân tộc nên có mùi thơm rất đặc biệt, không giống gia vị nào của miền xuôi.

Lạp sườn được làm bằng tay của người Bắc Kạn có mùi của nắng vùng cao, mùi của khói bếp, thoảng mùi gừng, mùi rượu, mắc mật, thơm một cách đặc biệt. Vị dai của lòng, vị ngọt của thịt nạc, vị béo của mỡ hòa quyện với nhau, ăn thật ngon miệng. Nhấp thêm chút rượu nữa thì càng khoái khẩu.

Rau bồ khai (rau dạ hiến)

Rau bồ khai (bò khai) thường mọc trên những vùng núi đá cheo leo, ngọn rau giống như cây tầm gửi, thân bám vào những cây gỗ lớn để vươn lên đón lấy cái trong trẻo của ánh sáng và khí trời. Ngọn rau thoạt nhìn giống ngọn mướp hương nhưng mảnh mai hơn và có màu xanh non tơ như lá cành mới nhú. Khoảng mùa xuân, bồ khai bắt đầu trổ ngọn xanh tốt. Người dân trong vùng đã quen với mùa đi hái bồ khai. Vào dịp này, ở khắp các phiên chợ vùng cao nơi đây đều có bày bán rau bồ khai.

Bồ khai mang về chẳng phải chế biến cầu kì gì nhiều, chỉ cần nhặt sạch, phi tỏi thơm trên bếp rồi đổ rau vào xào to lửa là đã có một món ăn hấp dẫn. Bồ khai còn được dùng làm phở, mì xào hay xào lẫn với thịt bò. Rau bồ khai có một mùi vị rất riêng, không thể tìm được sự tương đồng ở bất cứ loại mùi vị nào khác.

Măng vầu

Rừng Bắc Kạn có rất nhiều loại măng như: măng tre, măng trúc, măng nứa, măng mai... nhưng nếu nói là đặc sản phải kể đến thứ "măng vầu" hay còn gọi là "măng đắng". Theo kinh nghiệm của những người đi hái măng, vào đầu vụ, những mầm măng vầu mới nhú còn có vị ngọt xen lẫn vị hơi hơi hơi đắng, còn từ sau tháng 2 Âm lịch, măng lại chuyển sang vị đắng gắt hơn.

Ở Bắc Kạn, người ta có thể chế biến măng thành rất nhiều món ngon nhưng hấp dẫn hơn cả có lẽ là măng luộc chấm mắm tôm chanh ớt. Những người sành ăn măng thì hay chọn ăn loại măng luộc thật đắng vì như vậy mới cảm nhận hết được sự thú vị của món ăn này. Cái cảm giác đắng, chát cứ mất dần khi nhai kỹ, thay vào đó là cảm giác thoang thoảng ngọt, nhẹ nhẹ cay, rất lạ.

Miến dong Na Rì

Miến dong là đặc sản nổi tiếng của Na Rì, Bắc Kạn, được làm thủ công từ những củ dong riềng trồng trên đèo Áng Toòng ở độ cao trên 1.000 m. Sợi miến được làm từ bàn tay khéo léo của người dân nơi đây nên giữ nguyên màu sắc tự nhiên vốn có. Sợi miến có màu vàng hoặc trong đục, sợi dai và giòn để lâu cũng không bị nát, đây cũng là nét đặc trưng khiến nhiều người yêu thích món ăn dân dã này.

Sợi miến có màu tự nhiên do không dùng hóa chất, sợi miến khi nấu có vị dai, giòn và thơm của dong riềng. Từ miến dong có thể chế biến nhiều món ngon và dễ ăn.

Khâu nhục

Khâu nhục là món ăn đặc biệt mang đậm tính dân tộc của người dân Bắc Kạn. Khâu nhục được làm rất công phu, khoai được chọn phải là khoai môn Bắc Kạn, bên trong lòng khoai có vân màu tím. Thịt lợn phải là thịt ba chỉ ngon, luộc sơ qua, dùng tăm tre chọc bì thật kĩ, tẩm ướp gia vị rồi đem quay, vừa quay vừa quết mật ong cho vàng bì. Khoai cũng phải rán vàng. Mọi thứ được xếp vào bát, cứ một miếng khoai, một miếng thịt, cho nhân được làm bằng thịt, nấm hương, mộc nhĩ ...đã xào lên trên hấp cách thuỷ khoảng 5 tiếng đồng hồ. Thành phẩm khi xong được cho ra đĩa rất đẹp. Món khâu nhục làm cầu kì nhưng ăn lại rất ngon nên nhân dân Bắc Kạn thường dành vào những dịp đặc biệt như lễ tết, cưới hỏi và vào nhà mới.

Thịt lợn gác bếp

Khác với một số dân tộc khác, người Tày sống quanh hồ Ba Bể thường bỏ thịt vào sọt hoặc gùi đi rừng rồi mới treo lên bếp. Khói từ bếp củi hằng ngày hun lên làm thịt có màu vàng đen.

Thịt treo như vậy để được cả năm mà không hỏng. Ngày nay, dù không phải tích trữ thịt treo gác bếp làm lương thực để dành nhưng trong nhà người Tày ở quanh hồ vẫn luôn có một ít, dùng trong những dịp đón khách quý, lễ tết hay ngày quan trọng khác.

Tôm chua Ba Bể

Ở Ba Bể, người dân thường ăn tôm chua với thịt chân giò hoặc ba chỉ luộc kèm đĩa khế chua, chuối xanh, đinh lăng... Giữa khung cảnh thiên nhiên nên thơ, nhấm nháp tôm chua cùng chén rượu ngô cay nho nhỏ, du khách sẽ có cảm giác lâng lâng êm ái, thấm thía vị béo chua chua của thịt, cảm nhận phần tỏi ớt cay cay cùng mùi thơm riềng...

Món ăn được bán khá nhiều ở các bản Bó Lù, Pác Ngòi... Ngoài tôm, các loại tép hay cá nhỏ được bắt tươi ở hồ, ăn không hết, người dân cũng muối vào lọ, để ăn dần.

Chuối hột rừng

Chuối hột hồ Ba Bể được bán nhiều ở đường lên ao Tiên, khu vực đón khách từ cổng vào xuống hồ... Vì trồng trên những quả núi quanh hồ nên thân chuối vươn cao, quả căng tròn trông rất hấp dẫn, vừa tạo cảnh quan đẹp lại dùng để làm thuốc và quà biếu.

Xôi Đăm Đeng

Món xôi này rất độc đáo vì được nấu từ gạo nếp nương và tất cả màu sắc của xôi không tạo ra bằng phẩm màu mà bằng hương sắc của cây cỏ. Người ta lấy lá của cây cẩm và vài loại lá khác đun lên, chắt nước ra, ngâm gạo nếp vào khoảng vài giờ rồi mang đồ trên chõ gỗ. Nước ngâm gạo phải nóng già thì khi chín xôi mới có độ dẻo.

Xôi Đăm Đeng có một mùi thơm đặc trưng của cây cỏ, không thể lẫn với bất cứ loại xôi nào khác. Hạt xôi bóng đẹp nhưng không ướt, khi nguội hạt xôi se lại nhưng vẫn mềm, dẻo và thơm.

Xôi Đăm Đeng thường được ăn với muối vừng hoặc ruốc tùy theo khẩu vị từng người. Người dân miền núi quan niệm rằng ăn xôi này sẽ mang lại nhiều may mắn và tốt lành.

Những món ăn mang đậm hương vị núi rừng Tây Bắc Các món ăn của người dân tộc ở Điện Biên được chế biến rất phức tạp, nhất là nghệ thuật sử dụng các loại gia vị độc đáo của núi rừng Tây Bắc. Xôi nếp nương, thịt trâu hun khói hay hoa ban là những món ăn đặc sắc khi đặt chân đến vùng đất Điện Biên Phủ lịch sử. 1. Xôi nếp...