Cảnh báo đại họa vào năm 2100

Theo dõi VGT trên

Khí thảihiệu ứng nhà kính có thể khiến nước biển dâng cao làm hàng tỷ người trên Trái Đất mất nhà cửa.

Báo cáo của Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) chỉ ra, đến giữa thế kỷ 21, những trận lũ lụt và sóng cực lớn từng xảy ra một trăm năm một lần có thể xảy ra hàng năm. Hàng trăm triệu người sống ở vùng đất thấp gần biển sẽ phải đối mặt với nhiều cơn bão hơn và chìm trong những trận lũ lụt nghiêm trọng.

Khí thải gây hiệu ứng nhà kính có thể khiến mực nước biển toàn cầu dâng thêm 40cm trong khi các khối băng khổng lồ ở Nam Cực và Greenland tiếp tục tan chảy.

Mực nước biển tăng như vậy sẽ có tác động “ hủy diệt” trên toàn thế giới!

Cảnh báo đại họa vào năm 2100 - Hình 1

Khí phát thải vẫn ở mức cao, tình trạng băng “ bốc hơi” ở Nam Cực sẽ khiến mực nước biển tăng thêm 30cm vào cuối thế kỷ 21.

Video đang HOT

Ông Anders Levermann, chuyên gia về khí hậu và băng thuộc Viện Nghiên cứu tác động khí hậu Potsdam, nhận định: “Không có gì đáng ngạc nhiên khi chúng ta càng khiến nhiệt độ hành tinh nóng dần lên thì lượng băng sẽ càng mất đi nhiều hơn. Nếu chúng ta thải nhiều carbon vào bầu khí quyển, chúng ta sẽ mất nhiều băng hơn ở Greenland và Nam Cực”.

Mực nước biển dâng nhanh hay chậm và dâng thêm bao nhiêu tùy thuộc vào hành động của con người.

Năm 2019, Greenland mất tới 532 tỷ tấn băng – tương đương lượng nước chứa trong 6 bể bơi thi đấu Olympic chảy vào Đại Tây Dương mỗi giây.

Các chuyên gia dự đoán nếu lượng khí thải cao, đến năm 2300, nước biển sẽ dâng lên vài mét và hàng tỷ người mất nhà cửa.

Cuối thế kỷ này, thiệt hại hàng năm ở vùng ven biển do lũ lụt dự kiến tăng 100-1.000 lần. Một số đảo quốc có khả năng sẽ không thể sinh sống được.

Năm 2100, mực nước biển có thể dâng 30-60 cm nếu khí nhà kính giảm mạnh và tình trạng ấm lên toàn cầu được kiểm soát. Trong trường hợp lượng khí thải tiếp tục cao, mực nước biển sẽ dâng lên 60-110 cm.

Tầng đất đóng băng vĩnh cửu chứa nhiều khí nhà kính đang tan chảy, có thể giải phóng lượng khí này vào khí quyển và khiến tình trạng ấm lên toàn cầu thêm trầm trọng.

Khi tầng đất đóng băng vĩnh cửu dưới thềm lục địa Bắc Cực tan, lượng lớn khí nhà kính thoát ra có thể dẫn đến hậu quả nặng nề.

Lượng phát thải khí methane trên toàn cầu hằng năm tăng mạnh

Trong 20 năm qua, lượng phát thải khí methane trên toàn cầu hằng năm đã tăng gần 10% bất chấp những cam kết quốc tế trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Kết luận này được đưa ra trong nghiên cứu mang tên Dự án Carbon toàn cầu, trong đó xem xét lượng phát thải khí methane, một trong những loại khí gây hiệu ứng nhà kính, trong hai thập kỷ qua.

Lượng phát thải khí methane trên toàn cầu hằng năm tăng mạnh - Hình 1

Khí thải bốc lên từ một nhà máy lọc dầu ở Fort McMurray, Canada. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Hơn 90 nhà khoa học quốc tế tham gia dự án nói trên đã thu thập dữ liệu từ khoảng 100 trạm quan trắc trên toàn thế giới từ năm 2000-2017. Theo các nhà khoa học, sự gia tăng lượng phát thải khí methane đã khiến nồng độ khí hấp thụ ánh sáng Mặt Trời trong khí quyển tăng cao kỷ lục trong năm 2017, năm gần nhất mà các dữ liệu được tập hợp đầy đủ, lên mức 596 triệu tấn.

Nhóm nghiên cứu cho rằng sự gia tăng lượng khí methane hằng năm là do con người gây ra theo 3 hình thức: nông nghiệp (bao gồm cả hoạt động tiêu hóa thức ăn của gia súc), việc đốt các nhiên liệu hóa thạch và sự phân hủy của các chất hữu cơ trong rác thải. Nghiên cứu đã phát hiện hơn 60% khí methane thải ra môi trường hiện nay là do các hoạt động của con người. Trong khi đó, lượng khí methane hình thành tự nhiên trong các vùng đầm lầy và hồ vẫn không thay đổi. Các nhà khoa học cảnh báo với mức độ gia tăng khí thải hiện tại, đến cuối thế kỷ này, nhiệt độ trung bình trên toàn cầu có thể sẽ tăng hơn 3 độ C so với năm 1750, vượt xa mục tiêu tăng nhiệt độ 2 độ C được đề ra trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015. Theo Giáo sư Akihito Ito thuộc Viện Nghiên cứu môi trường quốc gia Nhật Bản, đồng thời là thành viên tham gia dự án trên, những biện pháp cắt giảm khí thải chưa đủ mạnh, trong bối cảnh hoạt động công nghiệp và nông nghiệp ngày càng phát triển, là lý do chính làm tăng nồng độ khí methane trong khí quyển.

Báo cáo cũng ghi nhận sự khác biệt về mức độ phát thải khí methane ở từng khu vực. Theo Giáo sư Ito, châu Âu là khu vực duy nhất có lượng khí thải trong năm 2017 giảm tối thiểu 1,6 triệu tấn so với giai đoạn 2000-2006, nhờ "các biện pháp bắt buộc nhằm bảo vệ môi trường". Trong khi đó, ở ba khu vực là châu Phi và Trung Đông, Trung Quốc, cùng Nam Á và châu Đại Dương, lượng phát thải khí methane đã nhảy vọt lên mức 15 triệu tấn. Tiếp theo là Bắc Mỹ, với mức tăng tối thiểu 5 triệu tấn, chủ yếu do lượng khí thải từ Mỹ. Ở Bắc Mỹ và Trung Quốc, các nhiên liệu hóa thạch là nguồn phát thải chính của khí methane.

Trong khi đó, tại những khu vực có nền công nghiệp kém phát triển hơn như châu Phi và châu Á, các hoạt động nông nghiệp và xử lý rác thải lại là nguyên nhân chính khiến lượng khí này gia tăng. Riêng với Nhật Bản, ông Ito cho biết lượng phát thải khí methane tại nước này đang có xu hướng giảm kể từ những năm 90 của thế kỷ trước, chủ yếu do hoạt động sản xuất lúa gạo giảm đáng kể. Ngoài ra, báo cáo còn cho thấy các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới có xu hướng phát thải khí methane nhiều hơn. Năm 2017, trong khi 64% lượng khí thải này đến từ các khu vực nằm dưới 30 độ vĩ Bắc, thỉ chỉ có 4% đến từ các khu vực từ 60 độ vĩ Bắc trở lên.

Nhóm nghiên cứu hy vọng các phát hiện mới đây sẽ tác động đến các chính sách nhằm hạn chế tình trạng ấm lên toàn cầu trong tương lai. Theo Giáo sư Ito, mặc dù hiện có rất nhiều công nghệ có sẵn để kiểm soát các nguồn phát thải khí methane, nhưng chúng chưa được áp dụng rộng rãi vì chi phí đắt đỏ. Tuy nhiên, những hành động thiết thực như giảm thiểu lượng rác thải thực phẩm cũng có thể tạo nên sự khác biệt.

Hiện nay, lượng khí methane được thải ra môi trường đã tăng khoảng 50 triệu tấn/năm so với mức trung bình trong giai đoạn từ năm 2000-2006. Nồng độ khí methane cũng đã tăng gấp 2,5 lần kể từ năm 1750, thời điểm ngay trước khi diễn ra cuộc Cách mạng Công nghiệp. Các nhà khí tượng nhấn mạnh cần giảm thiểu sự giải phóng khí methane, do nó có khả năng khiến nhiệt độ ấm lên cao hơn gấp 84 lần so với cùng lượng khí CO2 trong vòng 20 năm tới. Cho đến nay, methane cũng là nguyên nhân gây ra sự ấm lên toàn cầu lớn thứ hai sau CO2, khi ảnh hưởng của khí này chiếm tới 23% trong số tất cả các loại khí gây hiệu ứng nhà kính.

Theo các nhà khoa học, bên cạnh việc làm tăng mực nước biển, cũng như số cơn bão mạnh và kéo dài mùa khô tại nhiều khu vực trên thế giới, nhiệt độ cao cũng sẽ làm tăng tốc độ tan chảy băng vĩnh cửu ở Bắc cực. Việc mất đi lớp băng vĩnh cửu sẽ khiến các khí methane và CO2 thoát ra từ các khu vực chứa hai loại khí này, từ đó tiếp tục làm trầm trọng thêm trạng ấm lên toàn cầu, đồng thời gây cản trở cho việc hiện thực hóa mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở ngưỡng 2 độ C.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Đi đào măng vô tình tìm thấy 'rắn vàng', người đàn ông đổi đời ngay sau đóĐi đào măng vô tình tìm thấy 'rắn vàng', người đàn ông đổi đời ngay sau đó
11:08:06 09/03/2025
Bữa sáng hạng thương gia của 1 hãng hàng không gây sốc với thứ được mang ra, càng bực hơn nữa khi dụng cụ ăn uống lại là đũaBữa sáng hạng thương gia của 1 hãng hàng không gây sốc với thứ được mang ra, càng bực hơn nữa khi dụng cụ ăn uống lại là đũa
13:47:59 10/03/2025
11 bức ảnh chứng minh Nhật Bản rõ ràng thuộc về một hành tinh khác11 bức ảnh chứng minh Nhật Bản rõ ràng thuộc về một hành tinh khác
09:14:20 09/03/2025
Dân mạng đùa cực hóm về ngày 8/3Dân mạng đùa cực hóm về ngày 8/3
17:17:06 08/03/2025
Ảnh đánh cá tại Việt Nam gây sửng sốtẢnh đánh cá tại Việt Nam gây sửng sốt
15:10:57 09/03/2025
Cá sấu "oằn tà là vằn" ở Biên Hòa khiến dân tình hoang mang tột độ: Rốt cuộc nó đã trải qua những gì?Cá sấu "oằn tà là vằn" ở Biên Hòa khiến dân tình hoang mang tột độ: Rốt cuộc nó đã trải qua những gì?
13:46:57 10/03/2025
Video ghi lại cảnh tượng kỳ quái giữa đường cao tốc khiến mọi người đều sốc vì không hiểu tại saoVideo ghi lại cảnh tượng kỳ quái giữa đường cao tốc khiến mọi người đều sốc vì không hiểu tại sao
10:42:18 09/03/2025
Bắt con cá nặng 1.080 kg đem bán lấy 16 triệu đồng, nhóm ngư dân nhận kết đắngBắt con cá nặng 1.080 kg đem bán lấy 16 triệu đồng, nhóm ngư dân nhận kết đắng
10:40:46 09/03/2025

Tin đang nóng

Vợ Quý Bình bật khóc, nghẹn giọng nói 2 tiếng "Thưa chồng" trước khi đưa di hài đi hoả tángVợ Quý Bình bật khóc, nghẹn giọng nói 2 tiếng "Thưa chồng" trước khi đưa di hài đi hoả táng
12:56:55 10/03/2025
Clip sốc: Nhóm trẻ con vô tư dùng con trăn dài 2,5m chơi nhảy dây, nhận cái kết đắng tức thìClip sốc: Nhóm trẻ con vô tư dùng con trăn dài 2,5m chơi nhảy dây, nhận cái kết đắng tức thì
13:45:58 10/03/2025
Quý Bình và 5 nam nghệ sĩ tài hoa ra đi đột ngột khi tuổi còn xanhQuý Bình và 5 nam nghệ sĩ tài hoa ra đi đột ngột khi tuổi còn xanh
12:44:00 10/03/2025
Nữ diễn viên đình đám đột ngột được thông báo qua đời sau 5 tháng biến mất bí ẩnNữ diễn viên đình đám đột ngột được thông báo qua đời sau 5 tháng biến mất bí ẩn
13:16:47 10/03/2025
Có một nàng hậu không bao giờ trang điểmCó một nàng hậu không bao giờ trang điểm
12:54:33 10/03/2025
Hà Anh Tuấn nhắc kỷ niệm thời hâm mộ, "đốt tiền" vì Lam TrườngHà Anh Tuấn nhắc kỷ niệm thời hâm mộ, "đốt tiền" vì Lam Trường
10:44:04 10/03/2025
Song Il Gook (Truyền Thuyết Jumong) bị chất vấn chuyện ăn bám vợ, suốt ngày ngửa tay xin tiền sinh hoạtSong Il Gook (Truyền Thuyết Jumong) bị chất vấn chuyện ăn bám vợ, suốt ngày ngửa tay xin tiền sinh hoạt
13:22:21 10/03/2025
16 phút "nổi da gà" của SOOBIN: Visual màn hình LED đẹp chấn động, phong độ biểu diễn làm fan tự hào16 phút "nổi da gà" của SOOBIN: Visual màn hình LED đẹp chấn động, phong độ biểu diễn làm fan tự hào
14:16:06 10/03/2025

Tin mới nhất

Bức ảnh ghi lại sự tương phản đáng kinh ngạc trên trái đất chúng ta đang sống: "Không nơi nào đặc biệt bằng"

Bức ảnh ghi lại sự tương phản đáng kinh ngạc trên trái đất chúng ta đang sống: "Không nơi nào đặc biệt bằng"

11:18:55 10/03/2025
Những ngày qua, MXH xôn xao trước hình ảnh đặc biệt được ghi lại thành phố Manaus của Brazil. Tại đây kéo dài đến chân trời, một bên là sự huyên náo ồn ào của phố thị, một bên là rừng cây bát ngát tĩnh lặng.
Ngôi mộ 28.000 năm chôn cất người lai giữa 2 loài

Ngôi mộ 28.000 năm chôn cất người lai giữa 2 loài

11:17:29 10/03/2025
Viết trên tạp chí khoa học Science Advances, một nhóm khoa học cho biết họ đã xác định thành công niên đại của ngôi mộ đứa trẻ Lapedo nổi tiếng, chôn cất một cá thể lai giữa 2 loài ở Bồ Đào Nha.
Núi Roraima: 'Thế giới đã mất' bị cô lập hàng triệu năm mà người bản địa gọi là 'nhà của các vị thần'

Núi Roraima: 'Thế giới đã mất' bị cô lập hàng triệu năm mà người bản địa gọi là 'nhà của các vị thần'

11:01:01 10/03/2025
Núi Roraima là một thành tạo đỉnh bằng phẳng với các hồ nước trong vắt, thác nước và một hệ sinh thái độc đáo đã bị cô lập với thảo nguyên xung quanh trong hàng triệu năm.
Chàng trai 18 tuổi lông mọc đầy mặt lập kỷ lục Guinness

Chàng trai 18 tuổi lông mọc đầy mặt lập kỷ lục Guinness

10:41:33 09/03/2025
Một chàng trai 18 tuổi đến từ bang Madhya Pradesh (Ấn Độ) có 95% khuôn mặt được bao phủ bởi lông đã lập Kỷ lục Thế giới Guinness.
Video: Khoảnh khắc cá heo nặng hơn 400 cân "nhảy nhầm" lên thuyền, ngư dân có pha giải cứu nghẹt thở

Video: Khoảnh khắc cá heo nặng hơn 400 cân "nhảy nhầm" lên thuyền, ngư dân có pha giải cứu nghẹt thở

13:59:21 08/03/2025
Rất may, không ai bị thương nặng khi con cá heo mũi chai dài 11 feet (khoảng 3,3 mét) bất ngờ nhảy lên khoang chiếc thuyền không mui, theo lời Dean Harrison - chủ nhân của chiếc thuyền dài gần 16 foot (gần 5 mét).
Ô tô bị dán "giấy phạt" dù đỗ đúng vị trí, tài xế bức xúc: Sao đỗ trong hầm cũng bị phạt?

Ô tô bị dán "giấy phạt" dù đỗ đúng vị trí, tài xế bức xúc: Sao đỗ trong hầm cũng bị phạt?

10:50:39 08/03/2025
Như thường nhật, anh Lý (chủ xe) sau khi tan làm trở về nhà đã đỗ xe đúng vị trí trong hầm gửi xe của mình. Sáng hôm sau, khi chuẩn bị đi làm, người đàn ông tá hỏa phát hiện một tờ giấy phạt với nội dung đỗ xe sai quy định
Kỳ ảo con mắt khổng lồ giữa đồng bằng Argentina

Kỳ ảo con mắt khổng lồ giữa đồng bằng Argentina

10:48:19 08/03/2025
Đảo Mắt - El Ojo là một hòn đảo nhỏ và bí ẩn, được phát hiện một cách vô cùng tình cờ, trở thành một địa điểm hoang sơ khi nhìn từ trên cao.
Khám phá bí mật về loài động vật ăn thịt đáng sợ có hình thù kỳ lạ dưới đáy đại dương

Khám phá bí mật về loài động vật ăn thịt đáng sợ có hình thù kỳ lạ dưới đáy đại dương

10:47:01 08/03/2025
Hải quỳ là một nhóm động vật săn mồi sống dưới nước. Với vẻ ngoài sặc sỡ và vô cùng vô hại nhưng hải quỳ lại là một loài động vật ăn thịt cực kỳ đáng sợ của biển cả.
Khám phá thế giới bí ẩn dưới lòng đất: Hố sụt và những điều kỳ diệu đang bị ẩn giấu

Khám phá thế giới bí ẩn dưới lòng đất: Hố sụt và những điều kỳ diệu đang bị ẩn giấu

14:12:49 07/03/2025
Mỗi hố sụt đều mang một câu chuyện riêng. Có những hố chứa đầy kho báu khảo cổ, nhưng cũng có những hố mang lại bi kịch và thảm họa.
Nhổ nước bọt vào đồ ăn trong đám cưới, nam thanh niên bị bắt giữ

Nhổ nước bọt vào đồ ăn trong đám cưới, nam thanh niên bị bắt giữ

11:28:29 07/03/2025
Video ghi lại cảnh một người đàn ông khạc nhổ vào bánh roti trong khi đang chuẩn bị phục vụ cho khách tại một đám cưới đã khiến dư luận phẫn nộ.
Loài chó hung dữ bậc nhất thế giới, trung thành và săn được cả sư tử

Loài chó hung dữ bậc nhất thế giới, trung thành và săn được cả sư tử

11:18:19 07/03/2025
Chó lông xoáy Nam Phi là một loài chó đa năng với khả năng chạy nhanh, và chịu đựng tốt trong điều kiện khắc nghiệt.
Ngắm hồ axit lớn nhất thế giới, màu nước xanh kỳ diệu chết người

Ngắm hồ axit lớn nhất thế giới, màu nước xanh kỳ diệu chết người

11:17:14 07/03/2025
Kawah Ijen hấp dẫn những nhà thám hiểm bởi màu sắc xanh tuyệt đẹp của làn nước trên miệng núi lửa đang hoạt động, điều đặc biệt đến vào ban đêm.

Có thể bạn quan tâm

Ukraine thất thế khi bị Mỹ 'quay lưng'

Ukraine thất thế khi bị Mỹ 'quay lưng'

Thế giới

16:47:46 10/03/2025
Quyết định của Mỹ dừng viện trợ quân sự và chia sẻ tình báo cho Ukraine đã gây thêm bất lợi cho lực lượng Kyiv trên chiến trường.
Hôm nay nấu gì: Cơm tối nóng hổi dễ ăn

Hôm nay nấu gì: Cơm tối nóng hổi dễ ăn

Ẩm thực

16:42:11 10/03/2025
Thực đơn cơm tối nóng hổi dễ ăn. Không cầu kỳ, những món ăn đơn giản này lại thơm ngon, hấp dẫn hơn bao giờ hết.
Bắt tạm giam ông Đặng Minh Thừa, Chủ tịch HĐQT Công ty CIPCO

Bắt tạm giam ông Đặng Minh Thừa, Chủ tịch HĐQT Công ty CIPCO

Pháp luật

16:40:50 10/03/2025
Công an TP Cần Thơ khởi tố, bắt tạm giam ông Đặng Minh Thừa, Chủ tịch HĐQT Công ty CIPCO về hành vi đưa hối lộ.
Loạt nghi vấn hôn nhân của Thái Thiếu Phân rạn nứt

Loạt nghi vấn hôn nhân của Thái Thiếu Phân rạn nứt

Sao châu á

16:39:34 10/03/2025
Thái Thiếu Phân xuất hiện trên một chương trình giải trí với tâm sự rằng cô đã nhiều lần khóc vì chồng. Mối quan hệ của họ không hề tốt đẹp như mọi người đang tưởng tượng.
Jennie (BLACKPINK) nói về 6 năm thực tập tại YG: Tàn nhẫn và đau đớn

Jennie (BLACKPINK) nói về 6 năm thực tập tại YG: Tàn nhẫn và đau đớn

Nhạc quốc tế

15:37:54 10/03/2025
Để đi đến thành công như hiện tại, Jennie đã phải trải qua rất nhiều khó khăn và thử thách với tư cách là thực tập sinh của YG Entertainment.
Giật mình ngã nhào khi gặp xe CSGT, thanh niên dắt xe máy bỏ chạy trối chết để mặc bạn gái đứng bơ vơ giữa đường

Giật mình ngã nhào khi gặp xe CSGT, thanh niên dắt xe máy bỏ chạy trối chết để mặc bạn gái đứng bơ vơ giữa đường

Netizen

15:33:04 10/03/2025
Sau khi phát hiện xe CSGT chạy bên cạnh, thanh niên điều khiển xe máy chở theo bạn gái bị giật mình mất lái khiến cả người và xe ngã nhào ra đường.
Pep Guardiola bí mật bay về Tây Ban Nha mong vợ... hủy ly hôn

Pep Guardiola bí mật bay về Tây Ban Nha mong vợ... hủy ly hôn

Sao thể thao

15:23:16 10/03/2025
Pep Guardiola đã bí mật bay về Barcelona trong 3 ngày, mong vợ Crisrina Serra đổi ý, sau khi đã đường ai nấy đi hồi tháng 1.
9 điểm khiến phim của Ngu Thư Hân, Lâm Nhất "nóng" trước ngày lên sóng

9 điểm khiến phim của Ngu Thư Hân, Lâm Nhất "nóng" trước ngày lên sóng

Phim châu á

15:21:04 10/03/2025
Sau nhiều lần mong chờ hụt, Suỵt, Nhà vua đang ngủ đông sẽ chính thức lên sóng từ 11/3. Mức độ quan tâm của bộ phim này thậm chí được đánh giá cao hơn Khó dỗ dành, Yêu em đang được yêu thích.
Sức mạnh phim độc lập - Từ Oscar 2025 đến sự khơi dậy niềm tin điện ảnh

Sức mạnh phim độc lập - Từ Oscar 2025 đến sự khơi dậy niềm tin điện ảnh

Hậu trường phim

15:11:27 10/03/2025
Lễ trao giải Oscar 2025 đã làm nên lịch sử khi các bộ phim độc lập thống trị đêm trao giải, đặc biệt với chiến thắng vang dội của Anora .
Không thời gian - Tập 57: Tâm tỏ tình với thủ trưởng Đại

Không thời gian - Tập 57: Tâm tỏ tình với thủ trưởng Đại

Phim việt

14:31:55 10/03/2025
Trong trích đoạn giới thiệu Không thời gian tập 57, cô giáo Tâm (Lê Bống) quyết định một lần nữa bày tỏ tình cảm dành cho thủ trưởng Đại, dù biết có thể anh sẽ lại từ chối mình.
Dinh dưỡng cải thiện các triệu chứng của hội chứng Sjgren

Dinh dưỡng cải thiện các triệu chứng của hội chứng Sjgren

Sức khỏe

14:21:30 10/03/2025
Các khuyến nghị khác bao gồm tăng lượng acid béo omega-3 hấp thụ bằng cách ăn cá béo như cá hồi nhiều lần mỗi tuần và kết hợp các loại dầu lành mạnh như dầu ô liu và dầu hạt lanh.