Cần xây dựng văn hóa đi xe buýt

Một người khiếm thị đi xe buýt được hành khách khác theo xuống bến và đưa về tận nhà. Nhưng, đó là câu chuyện của 10 năm về trước…

Chuyện từ thời anh Hoàng Văn Lý- Phó Chủ tịch Hội người mù quận Hoàn Kiếm, Hà Nội còn là sinh viên: anh gặp một học sinh phổ thông trên xe buýt giữa trưa mùa hè đổ lửa. Dù chỉ vừa quen, nhưng khi tới điểm dừng của anh Lý, em học sinh ấy cũng xuống theo và đi cùng anh về tận nhà, nói là “muốn biết nhà anh để còn tới chơi”. Mãi sau anh Lý mới biết, thực ra cậu học sinh lo lắng anh không an toàn khi dò dẫm trên những vỉa hè đầy vật cản. “Điều đó khiến tôi xúc động bởi cảm nhận được sự quan tâm, chia sẻ từ cộng đồng”.

10 năm đi xe buýt, chàng trai khiếm thị này cũng không ít lần chứng kiến những trường hợp sẵn sàng nhường ghế cho người cao tuổi, đưa trẻ em bị lạc về với gia đình, lên án kẻ trộm cắp để bảo vệ tài sản của hành khách khác…. Nhưng…

Những sự vô tư khó chấp nhận

Chị Triệu Thị Hải Hà, một nhân viên ngân hàng tại Xa La, Hà Đông, Hà Nội cảm thấy khá mệt mỏi khi bị tra tấn bởi tiếng ồn trên xe. Một số thanh niên nói chuyện hoặc “buôn điện thoại”. “Tôi thậm chí còn không nghe rõ tiếng loa thông báo điểm dừng trên xe. Nhắc nhở thì họ cũng chỉ im lặng được một lát, rồi lại đâu vào đó”. Chịu không nổi, chị Hà đành chuyển sang đi xe máy, dù bụng chửa vượt mặt và đường từ nhà đến cơ quan khá xa.

Trần Đức Long, sinh viên vừa tốt nghiệp khoa Tài chính Ngân hàng, Học viện Tài chính suýt nhỡ một cuộc phỏng vấn quan trọng, do một lần đi xe buýt bị dính bã kẹo cao su trên ghế. Còn anh Vũ Minh Trí, nhân viên một công ty Vật tư y tế ở quận Thanh Xuân Hà Nội cho hay, có lần sắp đến công ty, anh phải quay về thay quần áo vì “lĩnh trọn” bọc rác bay ra từ một chiếc xe buýt.

Tại các nhà chờ xe buýt, bạn trẻ Nguyễn Thị Nga, sinh viên khoa Khoa học quản lý- ĐH KHXH&VN phàn nàn: “không chỉ mất vệ sinh, mà gần như không có văn hóa xếp hàng, chen lấn xô đẩy nhau mỗi lúc lên xuống xe, rất dễ tạo sơ hở cho kẻ xấu lợi dụng để móc túi. Trong khi đó, một số hành khách khác vô tư tràn xuống lòng đường đợi xe chứ không đứng trên vỉa hè.

Ngay cả việc nhỏ nhất là nội quy xe buýt “lên cửa trước, xuống cửa sau”, một số người vẫn vô tư vi phạm, vì muốn nhanh, muốn tiện. Tiếp xúc với hàng ngàn lượt khách mỗi ngày, anh Nguyễn Công Mai, lái xe buýt tuyến 17 (Long Biên – Nội Bài) so sánh, nhiều hành khách người Việt vô tư để đồ đạc lỉnh kỉnh trên xe, dù xe rất chật, trong khi hành khách nước ngoài dù đem nhiều đồ nhưng họ luôn cố gắng sắp xếp một cách gọn gàng nhất và luôn giữ trật tự,lịch sự trên xe”.

Văn hóa xe buýt – bắt đầu từ chính nội quy

Trước tình trạng mất vệ sinh trên xe buýt và dưới bến, ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Phó Giám đốc Ban quản lý Bến xe Mỹ Đình cho rằng, hoàn toàn có thể giải quyết được nếu triển khai quyết liệt các biện pháp bảo đảm vệ sinh ở bến xe, dọn dẹp thường xuyên, bố trí thùng rác tiện lợi và có hướng dẫn cụ thể. Còn trên xe, theo ông Tuấn, nội quy đã có, nếu lái xe phụ xe thường xuyên nhắc nhở hành khách giữ gìn vệ sinh và đặc biệt là chính họ luôn gương mẫu thực hiện thì nhất định ý thức của hành khách sẽ khác.

Lý giải cho những ứng xử văn minh, tôn trọng, nhường nhịn nhau của hành khách đi xe buýt tại nhiều quốc gia trên thế giới, như Australia, PGS.TS Trịnh Hòa Bình, Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xã hội (Viện Xã hội học) cho rằng, vấn đề không nằm ở việc xe buýt của Australia rộng rãi, đỡ áp lực hơn xe buýt ở nước ta, mà mấu chốt là văn hóa ứng xử đã hình thành bền vững. Những hành động đẹp được biểu dương, những vi phạm hay ứng xử không đẹp đều có bị xử phạt đích đáng, nhưng quan trọng hơn là sự lên án của cả cộng đồng. Theo ông Bình, “chính sự giám sát, phê phán và giúp đỡ lẫn nhau của các thành viên tham gia giao thông góp phần xây dựng văn hóa xe buýt của họ”.

Còn theo ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông đô thị Hà Nội, văn hóa của hành khách xe buýt thể hiện qua nhiều thang bậc, từ sự chuẩn bị trước lên xe, từ việc dừng chờ đúng vị trí, tuân thủ thứ tự và nhường nhịn, giúp đỡ những người yếu thế khó khăn trên mỗi chuyến đi. Tuy nhiên, các quy định về tham giao thông bằng xe buýt đều hướng tới xây dựng môi trường an toàn, văn minh và ứng xử văn hóa cho hành khách cũng như nhân viên xe buýt. Do vậy theo ông Hải, không có gì cao siêu, chỉ cần thực hiện đúng, đủ và tự giác các quy định đó, hành khách đã thể hiện mình là người có văn hóa xe buýt.

KIỀU TUYẾT

Theo_Báo Nhân Dân