Cần sớm khởi kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế

“Chúng ta đã có chính nghĩa, đó là sự phù hợp luật pháp quốc tế và đây là sức mạnh lớn nhất”.

Trao đổi với PV Tiền Phong, PGS.TS luật sư Nguyễn Bá Diến, Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu khoa học Biển và Hải đảo, Giám đốc Trung tâm Luật biển và Hàng hải quốc tế, khẳng định, điểm yếu nhất của Trung Quốc là căn cứ pháp lý, do đó cần đưa vụ việc ra Liên Hợp Quốc, sớm khởi kiện Trung Quốc ra toà án quốc tế.

Ông Nguyễn Bá Diến nói:

Theo chúng tôi, việc Trung Quốc đặt giàn khoan 981 trái phép trong vùng biển Việt Nam là bước tiếp nối để thực hiện kế hoạch độc chiếm biển Đông. Đây là mục tiêu được “lập trình” từ khi có nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cho đến bây giờ, đó là đưa Trung Quốc trở thành một siêu cường, trở thành “ông chủ” của thế giới, soán ngôi cả Mỹ. Hành động đặt giàn khoan 981 theo chúng tôi là nghiêm trọng nhất kể từ năm 1988 đến nay. Trung Quốc đang thực hiện mưu đồ hợp pháp hóa hành vi xâm chiếm Hoàng Sa của Việt Nam và hiện thực hóa tham vọng “đường lưỡi bò” trên biển Đông.

TS Nguyễn Bá Diến

Trung Quốc đã vi phạm luật pháp quốc tế, Hiến chương (LHQ) ra sao?

Việc Trung Quốc đặt giàn khoan 981 là mưu đồ rất thâm độc và trắng trợn. Và nếu Việt Nam không đấu tranh mạnh thì nghiễm nhiên Trung Quốc lại lu loa lên đây là khu vực thuộc chủ quyền Trung Quốc, biến vùng không tranh chấp thành vùng có tranh chấp. Trung Quốc đang muốn đặt một bàn chân vào khu vực này để “lây thế” trên bàn đàm phán. Trung Quốc là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ lẽ ra phải gương mẫu tuân thủ luật pháp quốc tế, Hiến chương LHQ, Công ước Luật Biển, nhưng ngược lại, Trung Quốc đã ngang nhiên vi phạm trắng trợn các nguyên tắc và chuẩn mực của luật pháp quốc tế, vi phạm các cam kết giữa Trung Quốc với ASEAN và Việt Nam – Tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC). Hàng loạt các vi phạm nêu trên là căn cứ quan trọng để chúng ta khởi kiện Trung Quốc. Hành động của Trung Quốc đã vi phạm Hiến chương LHQ… trong khi Trung Quốc lại là thành viên Hội đồng Bảo an LHQ.

Tàu CSB 4032 bị tàu Trung Quốc đâm rách mạn tàu cùng nhiều thiết bị bị hư hại. Ảnh: Nguyễn Huy

Trong các giải pháp cần làm, đâu là biện pháp đấu tranh được ông quan tâm nhất?

Theo chúng tôi, Việt Nam phải có giải pháp tổng thể, sức mạnh tổng hợp về chính trị, ngoại giao, kinh tế, an ninh quốc phòng, luật pháp. Chúng ta đã có chính nghĩa đó là sự phù hợp luật pháp quốc tế và đây là sức mạnh lớn nhất. Chính vì vậy, Việt Nam đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của nhân dân trong nước, của đông đảo bạn bè quốc tế. Chúng ta có vũ khí sắc bén đó là đấu tranh bằng công cụ pháp lý và đây được coi như là “nỏ thần” của Việt Nam và cũng chính là “tử huyệt” của Trung Quốc. Vùng biển mà Trung Quốc đặt giàn khoan là nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam nơi chúng ta đã được Liên Hợp Quốc cấp “sổ đỏ”. Như vậy, đây là hành động xâm phạm trắng trợn của Trung Quốc, Việt Nam không chỉ có quyền đưa ra Liên Hợp Quốc mà còn có quyền khởi kiện ra trước các thiết chế tài phán quốc tế.

Ông xác định pháp lý là “nỏ thần” lợi hại nhất. Ông có thể phân tích rõ hơn?

“Nhiều điều Trung Quốc nói rất hay nay đã trở thành sự lừa bịp và tất cả người dân Việt Nam đều đã hiểu rõ và không còn tin vào những điều mơ hồ đó!”. TS Nguyễn Bá Diến

Sở dĩ tôi nói pháp lý là vũ khí đặc biệt lợi hại vì đây là điểm yếu lớn nhất của Trung Quốc. Tham vọng chiếm biển Đông của Trung Quốc là phi lý, không có cơ sở pháp lý, ngụy tạo chứng cứ, thậm chí bịa đặt. Tại sao từ trước đến nay Trung Quốc luôn né tránh việc “quốc tế hóa” các tranh chấp với các nước trên biển Đông, trong đó có Việt Nam? Lý do lớn nhất là Trung Quốc luôn ở phía phi nghĩa, phi pháp. Vì đuối lý, thất lý, nên Trung Quốc luôn từ chối mọi diễn đàn quốc tế – Pháp lý về biển Đông, kể cả ASEAN, Liên Hợp Quốc cũng như các cơ quan tài phán quốc tế, mặc dù Trung Quốc có quyền phủ quyết ở Hội đồng Bảo an, có thẩm phán tại Tòa án của Liên Hợp Quốc và Tòa án Quốc tế về Luật Biển…

Hành động vi phạm, gây hấn của Trung Quốc trên biển Đông đã diễn ra nhiều lần. Vậy tại sao Việt Nam vẫn chưa khởi kiện ra toà án quốc tế?

Chúng ta cần khẩn trương, quyết liệt hơn trong đấu tranh pháp lý. Chúng ta cần hết sức tránh mơ hồ, âm mưu “ru ngủ” của Trung Quốc. Nhiều điều Trung Quốc nói rất hay nay đã trở thành sự lừa bịp và tất cả người dân Việt Nam đều đã hiểu rõ và không còn tin vào những điều mơ hồ đó. Quan trọng nhất hiện nay là thời cơ đấu tranh cần phải nắm lấy để bảo vệ đất nước, bảo vệ Tổ quốc. Các cơ quan tư pháp cần phải sớm vào cuộc để cùng phân tích và triển khai các biện pháp đấu tranh, khởi kiện về pháp lý.

Cá nhân ông với tư cách là luật sư hoặc đại diện Trung tâm Luật biển và Hàng hải quốc tế có nghĩ đến việc đứng ra khởi kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế?

Về thẩm quyền, từ người ngư dân đến luật sư đều có quyền khởi kiện Trung Quốc nếu Trung Quốc vi phạm các quyền và lợi ích chính đáng. Ngay như chúng tôi cũng sẵn sàng đứng ra nếu như được tiếp sức. Ngư dân khi bị bắt bớ, đánh đập, cướp bóc thì đều có quyền khởi kiện. Hiện có rất nhiều cơ chế pháp lý (quốc gia và quốc tế) để chúng ta bảo vệ lợi ích chính đáng của mình và điều tôi muốn nhấn mạnh là triển khai mặt trận đấu tranh pháp lý là sử dụng công năng của một trong những “nỏ thần” của Việt Nam hiện nay.

Cảm ơn ông.

Theo Lê Minh Tuấn (Tiền Phong)