Cách ngăn chặn biến chủng SARS-CoV-2

Thiên Nhan16:06 21/02/2021

Theo chuyên gia từ Hiệp hội Y khoa Mỹ, các biến chủng virus mới sẽ khiến số lượng ca mắc Covid-19 trên toàn cầu tăng trở lại nếu chúng ta không tìm ra cách ngăn chặn nó.

Thế giới ngày càng phát hiện ra nhiều biến chủng virus mới. Trong đó, ba biến chủng được giới nghiên cứu quan tâm nhất gồm có B117, B1351 và P.1.

Trong đó, B117 xác định lần đầu tiên tại Anh và được cảnh báo là có khả năng lây lan cao hơn 30-50% so với chủng nCoV thông thường. Biến chủng này đã lan ra gần 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Việt Nam.

B1351 xuất hiện lần đầu tiên tại Nam Phi và có chung một số đột biến với B117. Việt Nam đã ghi nhận ca đầu tiên nhiễm biến chủng B1351 là người nhập cảnh, chuyên gia người Nam Phi.

P.1 có nguồn gốc từ Brazil, chứa tập hợp đột biến có thể kháng lại vaccine. Việt Nam chưa ghi nhận người nhiễm biến chủng này. Tuy nhiên, nó đã lan ra gần 20 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.

Mới đây, tiến sĩ Peter Hotez, Trưởng khoa Y học Nhiệt đới Quốc gia, Giáo sư nhi khoa, phân tử và virus học tại Đại học Y Baylor và tiến sĩ Mira Irons, Giám đốc Khoa học và Y tế của Hiệp hội Y khoa Mỹ (American Medical Association), đã đưa ra cảnh báo về các biến chủng virus trên.

Số ca mắc Covid-19 giảm mạnh trong tuần qua nhưng các chuyên gia lo ngại biến chủng virus mới sẽ làm tình hình tệ hơn. Ảnh: Xinhua.

Số ca mắc có thể tăng trở lại vì biến chủng virus mới

Theo tiến sĩ Hotez, thế giới và nước Mỹ đang chứng kiến số ca mắc Covid-19 giảm mạnh. Trong tuần qua, người mắc Covid-19 mới mỗi ngày tại Mỹ giảm 50%. Tuy nhiên, ông nhận định con số này rất có thể sẽ tăng trở lại vì những biến chủng virus mới.

Video đang HOT

Ngoài ra, các chuyên gia tại bang California vừa phát hiện một biến chủng virus hoàn toàn mới là CAL.20C hay A1429. Biến chủng này đã gây ra hàng loạt ca mắc Covid-19 mới tại bang California trong thời gian gần đây.

Đặc biệt, các nhà nghiên cứu đã xác định nhiều đột biến phức tạp tương tự nhau trong các mẫu SARS-CoV-2 lưu hành ở Mỹ. Những dạng đột biến này đã được đặt tên theo các loài chim.

“Những đột biến này không được phát hiện cho đến giữa tháng 8/2020, nhưng tính đến ngày 3/2/2021 đã chiếm hơn 2.327 trong số 102.462 bộ gene được gửi tới GISAID từ Mỹ”, nhóm nghiên cứu viết. Họ nhấn mạnh rằng đây là điểm đáng lưu tâm trong quá trình nghiên cứu trình tự gene của SARS-CoV-2.

Cách ngăn chặn các biến chủng virus mới

Theo ông Hotez, virus corona là loại virus RNA. Hàng chục triệu người nhiễm SARS-CoV-2 chính là cơ hội để nó đột biến và xuất hiện ngày càng nhiều biến chủng mới. Chính vì thế, cách duy nhất để nhân loại ngăn được tình trạng này trước khi có những tin tức xấu hơn xảy đến đó là chặn con đường lây nhiễm của các biến chủng.

Tiến sĩ Irons nhận định vaccine Covid-19 của Moderna, Pfitzer có thể chống lại các biến chủng virus mới. Tuy nhiên, chúng dường như kém hiệu quả với biến chủng B1351 từ Nam Phi. Dù vậy, theo các nhà sản xuất, vaccine vẫn có khả năng sinh ra kháng thể trung hòa virus.

Ông Irons cho biết Hiệp hội Y khoa Mỹ sẽ chờ thêm dữ liệu về vấn đề này. Tuy nhiên, trong thời điểm hiện tại, tiêm chủng vaccine để tạo kháng thể chống lại virus vẫn là điều mà chúng ta cần phải làm. Đồng quan điểm, Giáo sư Hotez cho rằng đó là cách tốt nhất mà thế giới có thể làm trong tình thế cấp bách này.

Trong lúc chờ vaccine, để ngăn chặn sự lây lan của các biến chủng virus mới, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần thực hiện tốt các biện pháp phòng dịch. Khẩu trang vẫn là vật cần thiết của người dân ở những nơi công cộng.

Tại Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh đã khuyến cáo người dân đeo 2 khẩu trang để tăng khả năng phòng dịch trước biến chủng virus mới.

Báo động biến chủng virus mới từ Mỹ đang lan rộng

Biến chủng virus này lần đầu được phát hiện tại Los Angeles vào tháng 7 năm ngoái, đã lan rộng khắp nước Mỹ và 6 quốc gia, vùng lãnh thổ trên toàn cầu.

Nhóm nghiên cứu từ Trung tâm Y tế Cedars-Sinai, Los Angeles vừa cảnh báo liên quan biến chủng virus nCoV mới đang lây lan ra toàn nước Mỹ. Biến chủng này được phát hiện lần đầu tiên ở Los Angeles vào tháng 7/2020.

Biến chủng mới được phát hiện như thế nào?

Thời gian gần đây, chủng virus bất ngờ bùng phát mạnh và chiếm 44% ca nhiễm mới tại Nam California. Biến chủng virus này cũng có trong gần 35% tổng số ca mắc Covid-19 tại bang California. Ngoài ra, theo nghiên cứu trên tạp chí Hiệp hội Y khoa Mỹ (American Medical Association), biến chủng này đã lan rộng ra toàn nước Mỹ và có mặt tại 6 quốc gia, vùng lãnh thổ trên toàn cầu.

Theo LA Times, biến chủng này do các nhà khoa học tại California phát hiện. Hai nhóm nghiên cứu tình cờ tìm ra chúng khi đang điều tra về B117 - biến chủng nCoV từ Anh. Từ đây, họ cho rằng chủng virus này mới là nghi phạm hàng đầu cho sự gia tăng đột biến các ca mắc Covid-19 tại bang California mà không phải B117.

Một y tá lấy mẫu xét nghiệm axit nucleic cho người dân tại khu phố Lennox của Los Angeles, Mỹ, vào cuối tháng 1. Ảnh: Los Angeles Times.

Biến chủng virus mới này được các nhà khoa học đặt tên là B.1.426. Nó mang 5 đột biến mới trong mã gene di truyền. Một trong số chúng là L452R, thay thế cho protein đột biến vốn được virus sử dụng để xâm nhập tế bào người.

Nghiên cứu sâu hơn, các nhà khoa học phát hiện biến chủng này thực chất đã xuất hiện lần đầu tiên vào tháng 7 năm ngoái với một trường hợp duy nhất ở California. Qua nhiều thế hệ và cải tiến, B.1.426 đã mang đặc điểm của chủng dễ lây lan, làm tăng khả năng nhập viện và tử vong.

Tốc độ lây lan nhanh?

Theo bài báo công bố trên tạp chí JAMA, nhóm nghiên cứu từ Trung tâm Y tế Cedars-Sinai cho biết họ chưa có dữ liệu để kết luận biến chủng virus mới B.1.426 mang độc lực mạnh hơn những chủng cũ. Tuy nhiên, theo dõi sự lây lan nhanh của chủng này tại Mỹ, họ cho rằng B.1.426 gây ra nhiều điều đáng lo.

Biến chủng này thay đổi trong cơ chế bám dính với tế bào người, tương tự B117 từ Anh. Do đó, nguy cơ nó trở thành biến chủng lây lan nhanh là rất cao.

Nghiên cứu được các chuyên gia tại Đại học Howard, Mỹ, thực hiện vào năm ngoái đã phát hiện đột biến L452R có thể làm thay đổi miền liên kết thụ thể của virus. Và vì thế, nó có khả năng khiến chủng này có tốc độ lây lan nhanh hơn.

Các chuyên gia tại Trung tâm Y tế Cedars-Sinai, California, Mỹ, tình cờ phát hiện ra biến chủng virus mới B.1.426 khi nghiên cứu về B117 từ Anh. Ảnh: Los Angeles Times.

Các tác giả nghiên cứu cho biết tỷ lệ gia tăng nhanh chóng những trường hợp mắc Covid-19 mới tại California là hồi chuông cảnh báo giới chức y tế Mỹ cũng như thế giới cần cảnh giác hơn với B.1.426.

Bởi hầu như họ không phát hiện ca bệnh nhiễm chủng này nào vào đầu tháng 10. Chỉ sau chưa đầy 2 tháng, B.1.426 đã có trong 18% mẫu bệnh phẩm của bang California.

Nhà nghiên cứu Jasmine Plummer, Trưởng nhóm phụ trách dự án tại Cedars-Sinai, cho biết họ đang tích cực thực hiện các phân tích thêm để xác nhận mối nghi ngờ.

Trong khi đó, nhà sinh vật học Shaolei Teng, Đại học Howard, giải thích đột biến L452R đã cho thấy sự cải tiến rõ rệt so với thời điểm nó xuất hiện ở ca bệnh đầu tiên vào tháng 10/2020. Ông cho rằng rất có thể sự thay đổi về khả năng liên kết với tế bào người là chìa khóa giúp virus thuận lợi xâm nhập cơ thể, gây ra số ca bệnh tăng vọt ở California thời gian qua.

Không dừng lại ở tiểu bang này, B.1.426 đã được tìm thấy ở các bệnh nhân tại hàng chục tiểu bang, khu vực khác của Mỹ như Alaska, Arizona, Connecticut, Georgia, Hawaii, Maryland, Michigan, New Mexico, Nevada, New York, Oregon, Rhode Island, Nam Carolina, Texas, Utah, Washington, Wisconsin, Wyoming và Washington, DC.

B.1.426 cũng đã ghi nhận trên các bệnh nhân ở Australia, Đan Mạch, Israel, New Zealand, Singapore và Anh.

CDC Mỹ rút thông tin về cách Covid-19 lây lan Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) rút lại thông tin về cách thức lây lan của nCoV sau vài ngày đăng lên website. "Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy các giọt bắn và hạt siêu nhỏ lơ lửng trong không khí có thể bị người khác hít vào và nó có thể di chuyển với khoảng...