Cách Mikel Arteta sử dụng Pablo Mari thú vị đến thế nào?

Pablo Mari đã chơi rất ít kể từ ngày anh có trận debut cho Arsenal trong một cuộc đụng độ với Portsmouth vào 12 tháng trước, nhưng khi cầu thủ người Tây Ban Nha được thi đấu, anh đã luôn gây ấn tượng mạnh.

Kể từ khi ký hợp đồng với đội chủ sân Emirates vào tháng Một năm ngoái, cầu thủ 27 tuổi chỉ có 11 lần ra sân ở đội một trên mọi đấu trường. Mặc dù thời gian thi đấu không nhiều, nhưng anh đã luôn thể hiện một hình ảnh rất đáng tin cậy khi được đứng trên sân đấu.

Với việc trở thành trung vệ thuận chân trái đầu tiên của Mikel Arteta ở câu lạc bộ, sự xuất hiện của Mari là rất quan trọng đối với cách mà nhà cầm quân người Tây Ban Nha muốn tận dụng tối đa chiều ngang sân. Tuy nhiên, anh đã gặp phải một chấn thương dài hạn vào tháng 6 trong trận đấu với Manchester City, điều này đã nhấn mạnh hơn nữa chuyện Arteta xem trọng sự cân bằng ở hàng thủ của ông đến thế nào. Vài tháng sau, ông đã thuyết phục ban lãnh đạo Arsenal chi ra 23 triệu bảng để ký hợp đồng với một hậu vệ thuận chân trái khác, Gabriel của Lille.

Trận đấu đầu tiên của anh tại Arsenal là ở đội U-23 của Steve Bould. Trợ lý huấn luyện viên trưởng Albert Stuivenberg, hậu vệ phải Hector Bellerin và tiền vệ Dani Ceballos đều có mặt trên khán đài Meadow Park để theo dõi màn trình diễn đầu tiên của Mari, trước đội U-23 Chelsea. Bên cạnh Rob Holding, anh đã cho thấy những dấu hiệu về một trung vệ sẽ được Arteta rất trọng dụng.

Cực kỳ điềm tĩnh khi cầm bóng, cái chân trái của Mari đã có những tình huống phát triển bóng đầy ấn tượng – đúng như kỳ vọng. Anh thường đợi thêm nửa giây, chờ một khoảng trống được mở ra, trước khi thực hiện một đường chuyền lên phía trên.

Rất chủ động khi phòng ngự, Mari luôn muốn nắm thế kiểm soát trong bất kỳ tình huống nào khả thi. Anh thường nhanh chóng dâng lên và thực hiện những pha truy cản đầy quyết liệt, mạnh mẽ khi các tiền đạo đối phương vừa nhận bóng.
Trung vệ người Brazil cũng rất giỏi không chiến. Tuy nhiên, có một vấn đề là phong cách thi đấu này sẽ khiến cho Mari dễ bị vượt qua bởi một pha xoay người khéo và nhanh khi đối đầu với những cầu thủ tấn công nhanh nhẹn hơn, để rồi những gì diễn ra sau đó sẽ mang nguy cơ rất lớn.

Trong những tuần gần đây, khuynh hướng phòng ngự đầy chủ động và táo bạo của Mari đã ngày càng thu hút nhiều sự chú ý hơn.

Từ giai đoạn pressing của Arsenal ở King Power Stadium, chúng ta có thể thấy rõ hai điều khi The Gunners không nắm quyền kiểm soát bóng.

Đầu tiên, đội hình của họ đã chuyển từ 4-2-3-1 thành 4-4-2, với Emile Smith Rowe hợp tác cùng Alexandre Lacazette tạo nên tuyến phòng ngự đầu tiên. Thứ hai, Mari đã dâng cao hơn nhiều so với David Luiz ở nhiều thời điểm khác nhau trong trận đấu.

Đây là một trong những tình huống mà hệ thống phòng ngự 4-4-2 của Arsenal đã thành công trong việc buộc Leicester phải chuyền bóng ngược trở về cho thủ môn Kasper Schmeichel. Granit Xhaka và Mohamed Elneny đã dâng lên rất cao, làm “tắc nghẽn” khu vực đó của sân, đồng thời bỏ lại rất nhiều khoảng trống ở phía sau họ.

Khoảng trống đó đã được chiếm lĩnh bởi Kelechi Iheanacho, người mà Mari đang theo dõi dù cho quả bóng đang ở ngoài cánh. Ngược lại, Luiz đã lùi sâu hơn để “chăm sóc” Jamie Vardy.

Cedric đã đoạt được “bóng lỏng” (loose ball), kiểm soát nó rất tốt và thực hiện một đường chuyền cho Nicolas Pepe, nhưng winger này đã bị cướp mất bóng trong một tình huống đấu sức và Leicester có thể tổ chức một pha phản công.

Wilfred Ndidi đã ngay lập tức tung ra một đường chuyền dành cho Iheanacho, nhưng nhờ cách chọn vị trí của mình, Mari đã truy cản thành công tiền đạo người Nigeria, cho phép Luiz dễ dàng kiểm soát quả bóng.

Cách tiếp cận này đã hoạt động cực kỳ hiệu quả. Việc cản trở các tình huống tấn công của đối phương trước khi họ có được “đà” đã cho phép Arsenal duy trì thế kiểm soát trận đấu, cả khi có bóng và khi không có bóng. Trong hiệp một của cuộc đối đầu Leicester, có một khoảnh khắc diễn ra vào khoảng phút 25, khi hàng thủ bắt đầu lui sâu về bên phần sân của mình, chỉ để Arteta quát tháo họ phải dâng lên cao hơn.

Arteta cũng đã triển khai đấu pháp tương tự trong trận thắng Southampton gần đây, và đây là những chia sẻ của ông sau trận đấu đó: “Khi bạn cho phép Southampton được ‘dễ thở’ trong yếu tố thời gian lúc họ nắm quyền kiểm soát bóng, họ sẽ chơi với rất nhiều cầu thủ ở bên trong trung lộ và overload (tạo ra lợi thế về quân số) bạn ở những khu vực cực kỳ nguy hiểm.”

“Chúng tôi phải thật cẩn thận với điều này, chính vì vậy, chúng tôi đã càng chơi quyết liệt hơn để có thể cướp được bóng ở những khu vực đó, chúng tôi biết cách mà họ tổ chức tấn công, chúng tôi có thể gặp nguy hiểm trong giai đoạn chuyển đổi trạng thái.”

Tuy nhiên, những rủi ro khi các tình huống truy cản như vậy không hoàn toàn thành công cũng đã hiện hữu, trong cả hai lần mà Mari mạo hiểm dâng lên đặc biệt cao vào những tuần gần đây. Trong cuộc chạm trán Leicester, có một khoảnh khắc khác mà anh lao vào tranh chấp với Iheanacho lúc tiền đạo này nhận bóng, nhưng cầu thủ người Nigeria đã thực hiện được một đường chuyền cho Ricardo Pereira, người đã đưa bóng đến được cho Vardy đang hiện diện ở vùng không gian giữa hai tuyến của đối phương.

Đường chuyền dành cho Harvey Barnes ở ngoài cánh mà Vardy thực hiện sau đó đã đưa bóng ra khỏi sân, nhưng nếu nó chính xác, Arsenal sẽ gặp rắc rối lớn.

Với việc Iheanacho có khuynh hướng thường xuyên nhận bóng trong tư thế quay lưng lại với khung thành đối phương, thay vì quay nửa người như James Maddison (người đã vắng mặt vì chấn thương), điều này có thể đã góp phần giúp cho lối phòng ngự của Mari được hưởng lợi và tỏa sáng.

Cách chọn vị trí đặc biệt của Mari thậm chí còn rõ ràng hơn trong trận đấu với Manchester City vào ngày 21/2.

Trong xuyên suốt trận đấu, anh đã được giao nhiệm vụ theo kèm các tiền vệ của Man City. Ilkay Gundogan là người mà anh phải “chăm sóc” trong một vài thời điểm, và vào những lúc khác, người đó là Bernardo Silva. Sau khi đánh bại Southampton, Arteta cũng đã nói về cách tiếp cận phòng ngự lùi sâu, nhưng những lời chia sẻ đó của ông vẫn mang đến cảm giác đặc biệt phù hợp với cách mà Mari được triển khai gần đây.

“Chúng tôi có thể tổ chức phòng ngự trong trạng thái lùi sâu hơn một chút, ‘phẳng’ hơn và thiên về hướng ‘phòng ngự khu vực’ hơn một chút, nhưng ở khu vực mà anh đảm nhận, anh phải chơi một cách quyết liệt khi cần phải kiểm soát chặt không gian của mình,” nhà cầm quân người Tây Ban Nha chia sẻ.

Trong ví dụ trên, Mari nhận thức rõ về khoảng trống mà Gundogan đã di chuyển vào đó, nhưng với việc Man City đang triển khai bóng ra cánh, anh đã quyết định ở lại hàng thủ cùng với Holding và Kieran Tierney.

Oleksandr Zinchenko đã nhận lại bóng từ Kevin De Bruyne và, khi anh thực hiện một đường chuyền về cho Fernandinho, Mari đã quyết định dâng lên. Gundogan đang quay người và lui xuống, nhưng với một cái nhìn nhanh qua vai, anh ta có thể thấy Mari đang bám theo mình trong một hàng ngang với Elneny, thu hẹp không gian ở khu trung tuyến.

Khi bóng được đưa ra cánh một lần nữa, Mari đã quay trở về không gian mà anh bỏ trống, bên cạnh Holding. Còn Gundogan giữ vị trí của mình ở không gian được đánh dấu (hình trên)

Ở vị trí đó, Gundogan đã nhận được bóng từ De Bruyne. Tuy nhiên, ngay khi bóng được chuyền vào trung lộ, Mari đã lao lên và khiến Man City phải một lần nữa đưa bóng ra cánh.

Lúc Man City đưa bóng ra khỏi trung lộ của sân đấu, anh đã tiếp tục quay trở về hàng thủ. Mặc dù Gundogan vẫn còn hiện diện, nhưng Mari đã quyết định giao tiền vệ người Đức cho Elneny chăm sóc, khi Man City đã đưa bóng tiến gần hơn đến vòng cấm của Arsenal.

Những tình huống dâng lên và lui về được thực hiện liên tục của Mari đã mang đến một nguồn năng lượng hoàn toàn khác cho giai đoạn không có bóng của Arsenal. Pep Guardiola đã nhấn mạnh những khó khăn mà Man City phải trải qua vì Tierney, Bukayo Saka và Pierre-Emerick Aubameyang, nhưng ngoài ra, đoàn quân của vị huấn luyện viên người Catalan cũng đã gặp phải một thách thức khó nhằn khác khi Arteta tìm cách bịt kín những khoảng trống mà Man City thường tận dụng để hưởng lợi.

Những rủi ro rõ ràng trong chốc lát ở cuộc đụng độ Leicester cũng đã xuất hiện nhiều hơn trước Manchester City, ngay cả khi cách dàn xếp của Arsenal dường như là hoàn toàn đúng.

Trong ví dụ trên, Mari đang theo kèm Bernardo Silva trong một tình huống phát bóng của Man City. Vị trí của anh trong tình huống này chỉ cách vòng cấm đối phương chưa đến 20 yard. Vâng, bạn không đọc nhầm đâu.

Anh và bộ ba tấn công Aubameyang – Martin Odegaard – Pepe đã khóa chặt trung lộ của sân đấu, vậy nên Ederson buộc phải thực hiện một đường chuyền dài ra biên cho John Stones. Stones sau đó đã có một đường chuyền về cho Ruben Dias (ảnh dưới).

Trong khi bộ ba tấn công đang dàn trải, Mari đã giữ vị trí của anh để kèm Bernardo và Xhaka cũng đã dâng lên. Khi Dias tiến về phía đội hình chữ “V” có chiếc “mỏ neo” là Mari, các phương án chuyền bóng tức thì nhất của anh đều đang bị gây áp lực.

Tuy nhiên, đội hình chữ “V” đó đã không được duy trì tốt khi Xhaka bị cuốn theo bóng và Pepe tiếp tục di chuyển xuống. Kết quả là Fernandinho và De Bruyne đã trở thành những phương án lý tưởng để Man City có thể nhanh chóng lên bóng.

Mari đã làm tốt phần việc của mình, nhưng các động thái di chuyển xung quanh anh đã để lộ ra những lỗ hổng nguy hiểm khi anh đang dâng cao đến mức đó.

Trong ảnh trên, khi De Bruyne triển khai tấn công, Tierney đã phải tính toán về những khoảng trống cả ở bên trong trung lộ và bên ngoài cánh. De Bruyne đã tung ra một đường chuyền đưa bóng đến Riyad Mahrez ở cánh phải, nhưng phần mặt sân mà Mari và Elneny phải kiểm soát trong tình huống phòng ngự này là quá lớn.

Vào thời điểm đó, chắc chắn đã có không ít khán giả bối rối rằng tại sao Mari lại dâng cao đến như vậy. Tuy nhiên, giờ đây nhìn lại, thì có vẻ như nguyên nhân là nhằm mục đích tạo ra thế overload ở trung lộ và dồn ép đối phương phải đưa bóng ra cánh.

Xét đến mức độ bất thường của cách tiếp cận này, rõ ràng không có khả năng nó sẽ được lặp lại ở mọi trận đấu trong tương lai. Thay vào đó, nó có thể sẽ hoạt động hiệu quả nhất trước các đội bóng mạnh hơn tại giải đấu – những đội có khuynh hướng giành lấy sự áp đảo về quyền kiểm soát bóng và tạo ra lợi thế quân số ở những khu vực trung lộ đó.

Ví dụ, trong cuộc đụng độ Burnley vào cuối tuần này, có khả năng cao là, nếu Mari ra sân, anh sẽ chơi với khuynh hướng giữ vị trí gần với trung vệ đối tác của mình hơn để đối phó với cách tiếp cận trực diện hơn của đối phương. Tuy nhiên, thiên hướng phòng ngự táo bạo và chủ động của anh vẫn sẽ hiện hữu trong mọi trận đấu mà anh chơi.

Những lợi ích của cách tiếp cận này là rất rõ ràng, nhưng việc sử dụng nó không phải là không có rủi ro. Trong phần còn lại của mùa giải, sẽ rất thú vị để theo dõi xem Arteta sẽ chọn những khoảnh khắc nào để thi triển đấu pháp đó, và độ hiệu quả của nó khi được sử dụng.

Nguồn: Lược dịch từ bài phân tích “Why is Pablo Mari standing here for an Ederson goal kick?” của tác giả Art de Roché, đăng tải trên The Athletic.