Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản ‘đau đầu’ vì chuỗi cung ứng từ Việt Nam, Malaysia

Một cuộc khủng hoảng chip đang làm chậm lại ngành công nghiệp ô tô trên toàn cầu.

Theo trang Nikkei Asia đưa tin, Toyota Motor thông báo sẽ cắt giảm sản lượng vào tháng tới đã làm dấy lên lo ngại về các lỗ hổng trong chuỗi cung ứng ô tô của Đông Nam Á khi khu vực này đang bị ảnh hưởng với các biến thể mới của Virus Corona.

Sau một ngày khi Toyota Motor cho biết họ sẽ cắt giảm sản lượng toàn cầu theo kế hoạch cho tháng 9 xuống còn 500.000 xe, cổ phiếu của nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới này đã giảm 5% tại Tokyo. Hãng xe này viện dẫn tình trạng thiếu hụt linh kiện gây ra bởi sự lây lan của nhiễm COVID-19 làm gián đoạn hoạt động của các nhà máy ở Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Malaysia.

Việt Nam là nguồn cung cấp nhiều loại phụ tùng cơ khí và Malaysia cung cấp chip ô tô quan trọng vốn đã bị thiếu hụt trên khắp thế giới kể từ cuối năm ngoái, do sự gián đoạn liên quan đến đại dịch và nhu cầu ô tô phục hồi mạnh bất ngờ.

Xe Toyota chờ xuất cảng tại cảng Laem Chabang, Thái Lan. Ảnh: Nikkei Asia

Mối quan tâm của nhà đầu tư lan sang các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản khác, với cổ phiếu Nissan Motor có thời điểm giảm 8% và Honda Motor giảm 5%.

Việc cắt giảm sản lượng lớn của Toyota cho thấy sự phụ thuộc lớn của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản vào Đông Nam Á. Nhật Bản là nguồn nguyên liệu đầu vào nước ngoài lớn nhất trong khu vực để sản xuất và xuất khẩu ô tô.

Theo báo cáo của Trung tâm ASEAN-Nhật Bản công bố vào tháng 1-2020, họ đã tăng thêm 898 triệu đô la, hay 16,3% tổng giá trị gia tăng đối ngoại của khu vực.

Các nhà cung cấp ô tô Nhật Bản đang tìm kiếm một cơ sở sản xuất bổ sung bên ngoài Trung Quốc đã xây dựng mạng lưới cung ứng phức tạp khắp Đông Nam Á, tận dụng lợi thế của sản xuất hiệu quả, chi phí cạnh tranh trong khu vực.

Còn tại Thái Lan, nơi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản chiếm 90% thị phần, đã phát triển thành một trung tâm xuất khẩu xe của khu vực. Chiến lược của quốc gia này là nhập khẩu các bộ phận được sản xuất ở các nước láng giềng, trong đó có Việt Nam. Các quốc gia này chủ yếu sản xuất các bộ phận sử dụng nhiều lao động như ghế ô tô, kính ô tô và lốp xe.

Ông Sanshiro Fukao, thành viên cấp cao của Viện nghiên cứu Itochu, cho biết: “Điều này có nghĩa là nếu một vụ đóng cửa đại dịch xảy ra ở các nước ASEAN, thì nguy cơ tạm ngừng hoạt động hoặc cắt giảm sản lượng sẽ cao hơn”. Theo ông, các nhà sản xuất Nhật Bản dường như bị thiệt hại nhiều hơn các nhà sản xuất nước ngoài khác và điều này đặc biệt đúng với Toyota, với thị phần cao của hãng.

Masataka Fujita, Tổng thư ký của Trung tâm ASEAN-Nhật Bản, cho biết việc chuyển dịch sản xuất linh kiện ở một số quốc gia để đối phó với sự gián đoạn sẽ không khó.

Ông nói: “Các mặt hàng xuất khẩu liên quan đến ô tô từ ASEAN khá hạn chế về giá trị gia tăng. Ví dụ, những gì Việt Nam sản xuất có thể bị thay thế ở các nước khác.”

Fujita nói thêm: Các nhà sản xuất ô tô không làm được điều này cho thấy “sự thiếu khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng của họ trong khu vực”.

Một vấn đề cấp bách hơn đã nảy sinh ở Malaysia, nơi tập trung các hoạt động đóng gói và thử nghiệm chip back-end. Chipmaker Infineon Technologies đã tạm dừng một trong những nhà máy của mình vào tháng Sáu. Công ty cho biết trong một tuyên bố vào đầu tháng này rằng hàng tồn kho đang ở “mức thấp lịch sử … Trong hoàn cảnh này, bất kỳ hạn chế nào liên quan đến đại dịch đối với sản xuất, chẳng hạn như những hạn chế gần đây được áp dụng ở Malaysia, đặc biệt nghiêm trọng.”

Đầu tháng này, BMW và các nhà sản xuất ô tô khác như Stellantis, công ty sở hữu Chrysler, Fiat và Alfa Romeo, đã cảnh báo rằng họ phải đối mặt với nguồn cung chip thắt chặt hơn trong những tháng tới.

Vừa qua, Ford Motor cho biết họ sẽ tạm thời đóng cửa nhà máy lắp ráp tại Thành phố Kansas vào tuần tới do tình trạng thiếu chip từ Malaysia. Nissan Motor cũng đưa ra lý do tương tự cho việc đóng cửa nhà máy ở Tennessee trong hai tuần.