Các nhà khoa học dự đoán tình trạng nóng lên toàn cầu vượt mức 1,5 độ C

Hàng trăm nhà khoa học về khí hậu hàng đầu thế giới dự đoán rằng trong thế kỷ này, nhiệt độ toàn cầu sẽ tăng lên ít nhất 2,5C so với mức thời tiền công nghiệp, không giữ được các mục tiêu đã đặt ra và sẽ gây ra hậu quả thảm khốc cho nhân loại và hành tinh.

Cuộc khủng hoảng khí hậu đã gây thiệt hại sâu sắc cho cuộc sống và sinh kế trên toàn thế giới. Ảnh minh họa: The Guardian

Theo cuộc khảo sát độc quyền của trang The Guardian (Anh), gần 80% người được hỏi, tất cả đều thuộc Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), dự đoán nhiệt độ toàn cầu sẽ tăng ít nhất 2,5 độ C. Trong số đó, gần một nửa dự đoán nhiệt độ sẽ tăng ít nhất 3 độ C. Chỉ 6% cho rằng nhiệt độ sẽ không vượt mức giới hạn 1,5 C theo thỏa thuận quốc tế.

Nhiều nhà khoa học hình dung ra tương lai bị “phủ bóng đen” – với nạn đói, xung đột, di cư hàng loạt do sóng nhiệt, cháy rừng, lũ lụt và bão có cường độ và tần suất vượt xa những gì đã xảy ra.

Nhiều chuyên gia cho rằng họ cảm thấy vô vọng, phẫn nộ và sợ hãi trước hành động của các chính phủ, bất chấp bằng chứng khoa học rõ ràng.

Bà Gretta Pecl, Giám đốc Trung tâm Xã hội học Biển tại Đại học Tasmania, nói: “Tôi nghĩ chúng ta đang tới gần giai đoạn gián đoạn xã hội lớn trong vòng 5 năm tới. Xã hội sẽ bị choáng váng trước hàng loạt sự kiện cực đoan, việc sản xuất lương thực sẽ bị đình trệ. Tôi không thể cảm thấy tuyệt vọng hơn về tương lai”.

Nhiều nhà khoa học nhấn mạnh chúng ta phải tiếp tục cuộc chiến chống biến đổi khí hậu cho dù nhiệt độ toàn cầu có tăng cao đến đâu, bởi chỉ cần giảm được 1 độ thì nỗi đau khổ của con người cũng sẽ giảm bớt.

Giáo sư Peter Cox tại Đại học Exeter (Anh) lưu ý: “Biến đổi khí hậu sẽ không đột nhiên trở nên nguy hiểm ở mức 1,5 độ C – dù đây là chuyện đã rồi. Và cũng không phải là ‘trò chơi kết thúc’ nếu vượt ngưỡng tăng 2 độ C”.

Trang The Guardian đã liên hệ với các tác giả chính và biên tập viên đánh giá các báo cáo của IPCC kể từ năm 2018. Gần một nửa (380 trên 843) đã đưa ra câu trả lời. Các báo cáo của IPCC là những đánh giá tiêu chuẩn vàng về biến đổi khí hậu, được tất cả các chính phủ đồng ý và được đưa ra bởi các chuyên gia về khoa học vật lý và xã hội. Kết quả cho thấy nhiều người trong số đó dự đoán mức độ tàn phá khí hậu sẽ diễn ra trong những thập niên tới.

Cuộc khủng hoảng khí hậu đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho cuộc sống và sinh kế trên toàn thế giới, với mức nhiệt độ toàn cầu trung bình tăng 1,2 độ C trong 4 năm qua.

Bà Nathalie Hilmi tại Trung tâm Khoa học Monaco dự đoán nhiệt độ sẽ tăng 3 độ C và cũng đồng ý rằng: “Chúng ta không thể duy trì nhiệt độ tăng ở mức dưới 1,5 độ C”.

Nhà khoa học Jesse Keenan tại Đại học Tulane (Mỹ) cho rằng đây mới chỉ là khởi đầu.

Cây cối bị thiêu rụi do cháy rừng ở Rhodes, Hy Lạp, nơi hứng chịu trận cháy rừng lớn nhất từng được ghi nhận ở châu Âu. Ảnh: AFP/Getty Images

Các chuyên gia lưu ý việc quan trọng nhất hiện nay là chuẩn bị các biện pháp bảo vệ con người khỏi những thảm họa khí hậu tồi tệ nhất.

Chuyên gia Leticia Cotrim da Cunha tại Đại học bang Rio de Janeiro bày tỏ: “Tôi vô cùng lo lắng về cái giá phải trả đối với sự sống của con người”.

Mục tiêu hạn chế tình trạng nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C nhằm ngăn chặn cuộc khủng hoảng khí hậu tồi tệ nhất được coi là kim chỉ nam quan trọng cho các cuộc đàm phán quốc tế. Tuy nhiên, các chính sách khí hậu hiện tại cho thấy thế giới dường như đang hướng tới mức tăng nhiệt độ khoảng 2,7 độ C. Và cuộc khảo sát của The Guardian cho thấy rất ít chuyên gia của IPCC dự báo thế giới sẽ thực hiện những hành động to lớn cần thiết để giảm mức nhiệt độ đó.

Chuyên gia Dipak Dasgupta tại Viện Năng lượng và Tài nguyên ở New Delhi, cho biết: “Nếu thế giới này, dù giàu có đến đâu, không hành động gì để giải quyết hoàn cảnh khó khăn của người nghèo, thì cuối cùng tất cả chúng ta đều thua cuộc”.

Các chuyên gia cũng giải thích lý do thế giới không thể giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Gần 3/4 số người được hỏi cho rằng nguyên nhân là do thiếu ý chí chính trị, trong khi 60% đổ lỗi cho việc bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp, chẳng hạn ngành nhiên liệu hóa thạch.

Nhiều người cũng đề cập đến tình trạng bất bình đẳng và các nước giàu có thất bại trong việc giúp đỡ người nghèo, những người chịu thiệt hại nặng nề nhất bởi tác động của khí hậu.

Trong khi đó, 1/4 số chuyên gia của IPCC cho rằng nhiệt độ toàn cầu sẽ tăng ở mức 2 độ C hoặc thấp hơn. Song chính họ cũng bi quan với hy vọng của mình.

Chuyên gia Henry Neufeldt tại Trung tâm Khí hậu Copenhagen của Liên hợp quốc, chia sẻ: “Tôi tin rằng chúng ta có tất cả các giải pháp cần thiết cho lộ trình 1,5 độ C và chúng ta sẽ thực hiện chúng trong 20 năm tới. Nhưng tôi e rằng hành động của chúng ta có thể quá muộn và chúng ta sẽ vượt qua một hoặc nhiều điểm tới hạn”.

Bà Lisa Schipper tại Đại học Bonn ở Đức cho hay: “Nguồn hy vọng duy nhất của tôi là với tư cách của một nhà giáo dục, tôi có thể chứng kiến thế hệ tiếp theo thông minh hơn trong các chính sách ứng xử với môi trường”.