Các chuyên gia chỉ ra những trở ngại lớn cản bước Ukraine gia nhập EU
Các nhà nghiên cứu người Na Uy đã xác định 5 yếu tố có khả năng ngăn cản nỗ lực nhanh chóng gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine.
Trụ sở Ủy ban châu Âu tại Brussels, Bỉ. Ảnh: RT
Ukraine đã chính thức nộp đơn để trở thành thành viên EU vào ngày 28/2, bốn ngày sau khi Nga mở chiến dịch quân sự tại nước này.
Các nhà lãnh đạo EU dự kiến đưa ra quyết định về việc có trao cho Kiev tư cách ứng cử viên hay không tại hội nghị thượng đỉnh của khối này vào ngày 23-24/6. Cần đạt được sự nhất trí của tất cả 27 quốc gia thành viên để quy chế trên được công nhận.
Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình NRK (Na Uy), Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Oslo, ông Jarle Trondal cho rằng để gia nhập EU, một quốc gia phải có nền dân chủ hoàn thiện, pháp quyền và thị trường tự do. Tuy nhiên, Ukraine đã không thể hiện được các yếu tố trên.
Trong khi đó, nhà nghiên cứu về Ukraine Jorn Holm-Hansen tại Đại học Oslo Metropolitan lại chỉ ra trở ngại đầu tiên trên con đường gia nhập EU của Ukraine chính là nạn tham nhũng lan rộng. Ông giải thích rằng về khía cạnh này, tình hình ở Ukraine còn tồi tệ hơn cả những nước tham nhũng nhất của EU. Theo Chỉ số cảm nhận về tham nhũng của Tổ chức Ân xá Quốc tế, điểm số năm 2021 của Ukraine đã giảm 1 điểm so với năm trước và hiện ở mức 32 trên thang điểm 100. Bulgaria, quốc gia tham nhũng nhất trong EU, có số điểm là 42.
Nhà nghiên cứu Holm-Hansen khẳng định các vấn đề về pháp quyền và dân chủ là lý do thứ hai khiến Kiev không nên kỳ vọng có thể gia nhập EU nhanh chóng. Chỉ số Dân chủ do doanh nghiệp Economist Intelligence Unit biên soạn đã phân loại Ukraine là một “chế độ lai”. Định nghĩa này áp dụng cho các quốc gia thường xuyên có gian lận bầu cử, gây áp lực lên phe chính trị đối lập và các yếu tố khác khiến họ không được coi là các nền dân chủ toàn diện.
Video đang HOT
Ông Holm-Hansen nói thêm: “Các nhà tài phiệt, các chủ sở hữu vốn lớn thường có quyền kiểm soát kinh tế và chính trị rất lớn”. Nhà nghiên cứu này coi đây là trở ngại thứ ba trên con đường gia nhập EU của Ukraine.
Trong khi đó, vấn nạn nghèo đói, chiến tranh và chủ nghĩa dân tộc được tiết lộ là trở ngại thứ tư. Ông Jorn Holm-Hansen từng viết trên trang web Worlddata.info rằng mức lương trung bình ở Ukraine chưa bằng một nửa ở quốc gia nghèo nhất EU là Bulgaria.
Theo ông Trondal, tình hình bất ổn do căng thẳng kéo dài 8 năm qua mà đỉnh điểm là cuộc xung đột hiện tại với Nga khiến việc Kiev gia nhập EU là một điều bất khả thi về mặt chính trị.
Lý do cuối cùng khiến Ukraine có thể sẽ phải chờ đợi để trở thành thành viên EU là do một số quốc gia EU khác, đặc biệt là Đức, tin rằng việc Kiev “nhảy cóc” sẽ không công bằng đối với các ứng cử viên như Bắc Macedonia và Montenegro – những quốc gia đã chờ đợi nhiều năm để gia nhập.
“Ukraine có thể đạt được vị thế ứng cử viên nhưng có lẽ sẽ phải trải qua một quá trình lâu dài để từng bước đáp ứng các tiêu chí trở thành thành viên”, ông Jarle Trondal nói.
Sau khi nộp đơn đăng ký trở thành thành viên EU, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi ban lãnh đạo EU ngay lập tức hợp nhất của đất nước mình vào khối 27 quốc gia thành viên này. Ông cảnh báo: “Nếu không có các bạn, Ukraine sẽ bị xóa sổ”.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã hứa với Tổng thống Zelensky rằng việc quyết định tư cách thành viên cho Kiev sẽ chỉ mất vài tuần thay vì nhiều năm như thông thường.
Tuy nhiên, quan điểm phản đối của một số nước lớn trong EU đã cho thấy quá trình gia nhập của Kiev sẽ mất nhiều thời gian. Bộ trưởng Các vấn đề EU của Áo Karoline Edtstadler dự đoán Ukraine không thể gia nhập khối trong vòng 5 đến 10 năm tới.
Hồi tháng 5, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gợi ý rằng Ukraine có thể trở thành một phần của “cộng đồng chính trị châu Âu” ở thời điểm hiện tại, đồng thời lưu ý rằng việc Kiev gia nhập EU trên thực tế có thể mất nhiều năm, nếu không muốn nói là nhiều thập kỷ.
Ukraine nhiều khả năng giành được sự ủng hộ ban đầu của EU để trở thành thành viên
Nhóm điều hành của Liên minh châu Âu dự kiến tuần tới sẽ khuyến nghị Ukraine được cấp tư cách ứng viên - một bước quan trọng trên con đường dài trở thành thành viên EU.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trước Quốc hội Hàn Quốc qua video, ngày 11/4/222.
Hãng tin Bloomberg dẫn nguồn giấu tên từ những người nắm được vấn đề cho biết khuyến nghị nói trên sẽ đi kèm với các điều kiện liên quan đến pháp quyền, luật chống tham nhũng, và cần được tranh luận và thông qua.
Khuyến nghị về tư cách ứng viên nếu được đưa ra sẽ là một thời điểm quan trọng đối với Ukraine, quốc gia đã đầu tư rất nhiều vào tương lai chính trị của mình cho mối quan hệ chặt chẽ hơn với châu Âu. Nhưng hiện chưa có con đường nào để đẩy nhanh quá trình trở thành thành viên và Ukraine vẫn cần vượt qua sự phản đối của các quốc gia không ủng hộ mở rộng khối.
Ý kiến cuối cùng của Ủy ban châu Âu, ngay cả khi tích cực, sẽ cần sự chấp thuận của các quốc gia thành viên trước khi Ukraine chính thức được cấp quy chế.
Dự kiến các nhà lãnh đạo Liên minh sẽ thảo luận về vấn đề này tại Brussels vào ngày 23-24/6 và một số quốc gia cho biết họ phản đối động thái này, đồng thời cho rằng Ukraine không thể được ưu tiên hơn những quốc gia khác đang nộp đơn. Quá trình trở thành thành viên bao gồm một loạt các bước và điều kiện ngặt nghèo, thông thường có thể kéo dài hơn một thập kỷ.
Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky chính thức nộp đơn gia nhập EU vào cuối tháng 2 và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã chuyển một bảng câu hỏi về tư cách thành viên cho nhà lãnh đạo Ukraine khi bà đến thăm Kiev vào tháng 4. Bà Von der Leyen đã nhiều lần nói rằng Ukraine thuộc gia đình châu Âu.
Một số quốc gia thành viên EU, trong đó có Hà Lan, cho đến nay vẫn phản đối đơn xin gia nhập của Ukraine, trong khi đa số các nước ủng hộ.
Theo quan chức quen thuộc với các cuộc đàm phán, các quốc gia bao gồm Ba Lan, Lithuania (Litva) và Ireland đã phát biểu tại một cuộc họp của các đại sứ EU hôm 8/6 rằng họ muốn các nhà lãnh đạo EU quyết định về một kết quả rõ ràng và cấp tư cách ứng viên. Estonia nhấn mạnh cần phải trao hy vọng cho Ukraine.
Các quan chức được Bloomberg dẫn nguồn cho biết kết quả của các cuộc đàm phán có thể là tình trạng ứng cử viên có điều kiện của Ukraine.
Trong một công hàm mà Bloomberg nắm được, Đan Mạch nói rằng Ukraine không đáp ứng đầy đủ các tiêu chí liên quan đến sự ổn định của các thể chế bảo đảm dân chủ, pháp quyền, nhân quyền, tôn trọng và bảo vệ người thiểu số. Kiev sẽ cần "cải thiện cơ bản khuôn khổ lập pháp và thể chế của mình" để đạt được tiến bộ trên tất cả các lĩnh vực này.
Copenhagen nhìn nhận Ukraine "nói chung đang ở giai đoạn rất sớm" trong tiến trình chuẩn bị sẵn sàng để thực hiện các nghĩa vụ của tư cách thành viên EU và thiết lập một nền kinh tế thị trường hiệu quả.
Ukraine đứng thứ 122 / 180 quốc gia trong bảng xếp hạng năm ngoái của Tổ chức Minh bạch Quốc tế. Người Ukraine đã xuống đường hai lần, vào năm 2004 và năm 2014, trong nỗ lực yêu cầu chính phủ phải diệt trừ tận gốc nạn tham nhũng. Sự ủng hộ của những người Ukraine gia nhập EU đã tăng lên 91% trong một cuộc khảo sát vào tháng 3 của Rating Group, từ mức 61% vào tháng 12/2021.
Nếu được cấp tư cách ứng cử viên, đây sẽ là bước chính thức bắt đầu thủ tục trở thành thành viên của Liên minh Châu Âu. Croatia là quốc gia gần đây nhất gia nhập khối và quá trình đó của họ kéo dài 10 năm trước khi chính thức được chấp nhận vào 2013.
Chủ tịch EC: Không có đường tắt gia nhập EU Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen tuyên bố sẽ không có đường tắt để gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen. Ảnh: THX/TTXVN Theo hãng tin TASR của Slovakia, phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh thường niên Globsec tại Bratislava...